Прагляд крыніцы для Насельніцтва Беларусі

[[Файл:Belarus population.svg|міні|300пкс|Дынаміка насельніцтва з 1960 году]]
'''[[Беларусь]]''' — [[монанацыянальная дзяржава]] (паводле вызначэньня [[ААН]]). У ёй акрамя [[беларусы|беларусаў]] пражываюць [[расейцы]], [[габрэі]], [[украінцы]], [[палякі]], [[летувісы]], [[армяне]], [[азэрбайджанцы]] і іншыя народы. На працягу беларускай гісторыі склалася так, што асноўным насельніцтвам гарадоў былі [[габрэі]], а сельскай мясцовасьці — [[ліцьвіны]] ([[беларусы]]). У цяперашні час у гарадах і сёлах пярэсты этнічны склад, хоць большасьць насельніцтва (каля 80%) належыць да тытульнай нацыі.

== Колькасьць ==
[[Файл:Belarus - urban and rural population dynamics.png|міні|300пкс|Гарадзкое і сельскае насельніцтва, 1939—2012 гг.:<br>{{Легенда|#4f81bd|сяляне}}{{Легенда|#c0504d|месьцічы}}]]
Паводле перапісу 14—24 кастрычніка 2009 году, Беларусь мела 9504 тысячы жыхароў. За 10 гадоў ад перапісу 1999 году колькасьць насельніцтва паменшылася на 541 тысячу (–5,4%). Пры гэтым доля сельскага насельніцтва скарацілася на 644 тысячы (–21%)<ref name="свабода"/>. Колькасьць насельніцтва на 1 жніўня 2012 году склала 9457,1 тыс. чалавек і ў параўнаньні з пачаткам году скарацілася на 8,1 тыс. чалавек<ref name="Белта306911">{{Навіна|аўтар=[[Алена Прус]]|загаловак=Колькасьць насельніцтва Беларусі на 1 жніўня склала 9 млн 457,1 тыс. чалавек|спасылка=http://news.belta.by/by/print?id=690787|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=27 жніўня 2012|дата доступу=8 красавіка 2013}}</ref>.

== Народнасьці ==
У часе перапісу 2009 г. 84% (+3% зь перапісу 1999 г.) жыхароў краіны аднесьлі сябе да карэннага народу — беларусаў, 8% — да расейцаў (менш на траціну), 3% — да палякаў, каля 2% — да ўкраінцаў (менш на траціну), 0,1% — да габрэяў (менш у 2,2 разы)<ref name="зьвязда"/>. Паводле перапісу насельніцтва ў лютым 1999 году ў Беларусі пражывалі прадстаўнікі больш за 130 нацыяў і нацыянальнасьцяў. Сярод іх найболей прадстаўленымі этнічнымі групамі зьяўляліся [[беларусы]] (8158,9 тыс.), [[расейцы]] (1141,7 тыс.), [[палякі]] (395,7 тыс.), [[украінцы]] (237 тыс.), [[габрэі]] (27,8 тыс.), [[армяне]] (10,2 тыс.), [[азэрбайджанцы]] (10,1 тыс.), у меншай ступені — [[летувісы]] (6,4 тыс.) і [[грузіны]] (3 тыс.).

== Рэгіёны ==
[[Файл:Belarus population intercensal dynamic 1999-2009.png|міні|300пкс|Зьмена колькасьці насельніцтва па адміністрацыйных адзінках між перапісамі 1999 і 2009 гг.]]
Па зьвестках за студзень — верасень 2008 году ў [[Менск]]у колькасьць насельніцтва павялічылася з 1 млн 803,9 тыс. да 1 млн 819,5 тыс. У астатніх рэгіёнах краіны колькасьць жыхароў паменшылася. У Гомельскай вобласьці на 1 кастрычніка налічалася 1 млн 465,7 тыс. чалавек, у [[Менская вобласьць|Менскай]] — 1 млн 458,5 тыс., [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай]] — 1 млн 435 тыс., [[Віцебская вобласьць|Віцебскай]] — 1 млн 267,3 тыс., [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай]] — 1 млн 125,1 тыс., [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай]] — 1 млн 104,5 тыс. жыхароў<ref name="БелаПАН 1">{{Навіна|аўтар=[[Марына Носава]]|загаловак=За студзень—верасень колькасьць насельніцтва Беларусі паменшылася на 20,1 тыс. чалавек|спасылка=http://by.belapan.by/archive/2008/10/29/263294_263337|выдавец=БелаПАН|дата публікацыі=29 кастрычніка 2008|дата доступу=8 красавіка 2013}}</ref>.

За 2008 год у Менску колькасьць насельніцтва павялічылася з 1 млн 814,8 тыс. да 1 млн 828,9 тыс. У астатніх рэгіёнах краіны колькасьць жыхароў паменшылася. У Гомельскай вобласьці на 1 студзеня 2009 году налічалася 1 млн 464,5 тыс. чалавек, у Менскай — 1 млн 453,9 тыс., Берасьцейскай — 1 млн 433 тыс., Віцебскай — 1 млн 265,2 тыс., Магілёўскай — 1 млн 123,1 тыс., Гарадзенскай — 1 млн 102,8 тыс.

На 1 траўня 2009 году ў параўнаньні з адпаведнай датай мінулага году колькасьць насельніцтва павялічылася толькі ў Менску — з 1 млн 817,5 тыс. чалавек да 1 млн 840,1 тыс. У астатніх рэгіёнах рэспублікі колькасьць жыхароў паменшылася. У выніку на 1 траўня ў Гомельскай вобласьці налічвалася 1 млн 462,6 тыс. чалавек, у Менскай — 1 млн 448,4 тыс., у Берасьцейскай — 1 млн 430,8 тыс., у Віцебскай — 1 млн 262,1 тыс., у Магілёўскай — 1 млн 120,4 тыс., у Гарадзенскай — 1 млн 100,1 тыс.

== Нарадзілася/Памерла ==
[[Файл:Belarus mortality.png|міні|300пкс|[[Сьмяротнасьць]], 1950—2011 гг.]]
У 2006 годзе ў краіне нарадзілася 95&nbsp;743 чалавекі (106 % да 2005), каэфіцыент нараджальнасьці 9,8 чалавека на 1000 насельніцтва (у 2005 — 9,2). Памерла ў 2006 годзе 138&nbsp;944 чалавекі (98 % да 2005), каэфіцыент сьмяротнасьці склаў 14,3 на 1000 (у 2005 — 14,5).<ref>https://web.archive.org/web/20080503212357/http://naviny.by/rubrics/society/2007/01/18/ic_news_116_265761/</ref> За 2008 год нарадзілася 107 910 дзяцей, што на 4485 больш у параўнаньні з 2007 годам; памерлі 134 394 чалавекі (на 1539 чалавек больш).

=== Самагубства ===
Узровень самагубстваў — гэта колькасьць суіцыдаў на 100 000 насельніцтва, згодна з статыстыкай [[Сусьветная арганізацыя здароўя|Сусьветнай арганізацыі здароўя]] за 2007 год, па ўсіх краінах, дзе гэтыя зьвесткі былі даступныя, Беларусь заняла першае месца<ref>{{Навіна|аўтар=[[Мікола Бугай]], [[Раман Маладзяшын]]|загаловак=Беларусь выйшла ў сусьветныя лідэры па самагубствах|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/18390.html|выдавец=[[Наша Ніва]]|дата публікацыі=17 ліпеня 2008|дата доступу=8 красавіка 2013}}</ref>. Навукоўцы тлумачаць гэты ўзьлёт ростам спажываньня [[алькаголь|алькаголю]], суб’ектыўным адчуваньнем адсутнасьці жыцьцёвых пэрспэктываў, [[дэпрэсіўнае асяродзьдзе|дэпрэсіўным асяродзьдзем]], нізкімі выдаткамі на культуру, а таксама тыпам культурнай традыцыі. Сацыёлягі з [[Інстытут Гэлапа|Інстытуту Гэлапа]] (Gallup Polls) у сваёй нядаўняй публікацыі паказалі сувязь колькасьці самагубстваў з рэлігійнасьцю грамадзтва. Сусьветныя сацыялягічныя дасьледаваньні Інстытуту з 2005 да 2006 году выявілі, што рэлігійныя краіны маюць ніжэйшыя паказьнікі самагубстваў.<ref>[[Gallup]], [http://www.gallup.com/poll/108625/More-Religious-Countries-Lower-Suicide-Rates.aspx In More Religious Countries, Lower Suicide Rates]{{ref-en}}</ref> Вядома, адной рэлігійнасьцю справа не тлумачыцца. Так, узровень самагубстваў у Беларусі вышэйшы, чым у менш рэлігійных і больш заможных суседніх [[Эстонія|Эстоніі]], [[Латвія|Латвіі]], [[Чэхія|Чэхіі]] ці нават [[Расея|Расеі]]. Хоць мусіла б быць наадварот. Тут першасную ролю адыгрывае суб’ектыўнае адчуваньне жыцьцёвае [[беспэрспэктыўнасьць|беспэрспэктыўнасьці]], сама сутнасьць [[дыктатура|сыстэмы кантролю над чалавекам]], збудаванай у краіне.<ref>[[TUT.BY]], [https://web.archive.org/web/20080720233829/http://news.tut.by/society/113144.html Беларусь выйшла ў сусьветныя лідэры па самагубствах] — камэнтары жыхароў сталіцы</ref>

{| class="wikitable sortable"
|+ '''Першая пяцёрка краінаў'''
|-
|+align="bottom"|
|-
! Краіна !! Узровень самагубстваў !! Рэлігійнасьць
|-
| [[Беларусь]] || 36,80 || 35
|-
| [[Расея]] || 36,15 || 28
|-
| [[Казахстан]] || 29,95 || 43
|-
| [[Вугоршчына]] || 28,45 || 36 
|-
| [[Славенія]] || 25,90 || 41
|}

У 2008 годзе было зафіксавана 2800 самазабойстваў па краіне<ref>{{Навіна|аўтар=[[Зьміцер Панкавец]]|загаловак=2800 самазабойстваў за мінулы год|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/23149.html|выдавец=Наша Ніва|дата публікацыі=21 студзеня 2009|дата доступу=8 красавіка 2013}}</ref>. Што прыкладна на 700 менш, чым у папярэднім годзе. Паводле зьвестак [[Усясьветная арганізацыя аховы здароўя|Усясьветнай арганізацыі аховы здароўя]], на адно самазабойства прыпадае 8—9 спробаў суіцыду. І такіх спробаў у Беларусі, як паведамляюць спэцыялісты Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтру псыхічнага здароўя, у 2008 годзе было зарэгістравана 6729, што на 50,6% больш, чым у 2007 годзе<ref>{{Навіна|аўтар=[[Міхал Карневіч]], [[Анатоль Кругавец]]|загаловак=Зачараваныя сьмерцю|спасылка=http://www.svaboda.by/articleprintview/1746500.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=4 чэрвеня 2009|дата доступу=8 красавіка 2013}}</ref>.

== Шлюбнасьць ==
У 1950 годзе на 1000 чалавек налічвалася 9,6 шлюбу і толькі 0,2 разводу. У 1970 — 9,3 і 1,9. У 1980 — 10,1 і 3,2. У 1990 — 9,7 і 3,4. У 2000 — 6,2 і 4,3. У 2008 — 8 і 3,8. У 2008 годзе ў параўнаньні з 2007-м колькасьць зарэгістраваных шлюбаў скарацілася на 14,6% да 77.201, колькасьць разводаў павялічылася на 1,5% да 36.679.

Паводле перапісу 2009 г. абсалютная большасьць мужчынаў і жанчынаў ва ўзросьце ад 15 гадоў знаходзілася ў [[шлюб]]е. Пры гэтым за 10 гадоў між перапісамі 1999 і 2009 гадоў дзелі мужчынаў і жанчынаў у шлюбе зьнізіліся з 66% да 62% і з 56% да 52% адпаведна. Дзель ''улічаных'' шлюбаў зьменшылася з 95% да 92%. На 2009 г. каля 10% жанчынаў (436 тыс) знаходзіліся ў [[развод]]зе<ref name="zviazda">{{Артыкул|аўтар=[[Сяргей Грыб]].|загаловак=Мужчыны ў дэфіцыце|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=65675|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=8 верасьня 2010|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2010-09-08 175 (26783)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/65673/8ver-1.indd.pdf 1]|issn=1990-763x}}</ref>, праз рост сьмяротнасьці [[муж]]оў у працаздольным узросьце да 18% (звыш 810 тыс) узрасла дзель [[Удава|удоваў]]<ref name="свабода">{{Навіна|аўтар=[[Іна Студзінская]]|загаловак=Беларусаў — 84%, але беларуская мова родная толькі для 53%|спасылка=http://www.svaboda.by/articleprintview/2152150.html|выдавец=Радыё «Свабода»|дата публікацыі=8 верасьня 2010|дата доступу=9 лістапада 2013}}</ref>.

== Міграцыя ==
[[Файл:Belarus migration saldo.png|міні|300пкс|Перасяленцаў на тыс. жыхароў, 1950—2011 гг.:<br>{{Легенда|#ffaec9|прыток}}, {{Легенда|#99d9ea|адток}}]]
У краіну ў 2008 годзе прыбыла 17 413 чалавек, зьехала — 9268. Міграцыйны прырост склаў 8145 чалавек. У студзені — красавіку 2009 году міграцыйны прырост склаў 6385 чалавек, выехалі 2250. Міграцыйны прырост за чатыры месяцы склаў 4135 чалавек.

У 2012 годзе ў краіну прыбылі 18 040 чалавек (у 2011-м — 17 510) і выбылі 8712 чалавек (у 2011-м — 7610). Прыток перасяленцаў у 2012 годзе ў параўнаньні з 2011-м зьнізіўся на 5,8% да 9328 чалавек. Колькасьць жыхароў, якія выехалі з краіны на заробкі, павялічылася з 5522 чалавек у 2011 годзе да 6534 чалавек у 2012 годзе (на 15,5%). Большасьць выехала ў Расею (5369), таксама ў [[ЗША]] (452), Польшчу (341), Нямеччыну (225). Выдача дазволаў на пастаяннае пражываньне ў краіне зьнізілася з 13 537 у 2011 годзе да 12 066 у 2012 годзе (на 10%). Большасьць дазволаў на пастаяннае пражываньне атрымалі грамадзяне Расеі (7670) і Ўкраіны (1641). Выдача дазволаў на часовае пражываньне вырасла з 40 722 у 2011 годзе да 46 787 у 2012 годзе. Колькасьць працоўных перасяленцаў, якія прыехалі ў Беларусь на аснове падпісаных дамоваў у 2012 годзе, склала 8781 чалавек (у 2011-м — 8434). Большасьць зь іх — рабочыя (4594) і кваліфікаваныя работнікі, спэцыялісты (2425). Асноўныя краіны паходжаньня працоўных перасяленцаў у Беларусь у 2012 годзе — [[Украіна]] (2854), [[Кітай]] (1257), [[Летува]] (904), [[Узбэкістан]] (646), [[Турцыя]] (544), [[Малдова]] (491)<ref>{{Навіна|аўтар=Алена Прус|загаловак=У Беларусі ў 2013 годзе будуць рэалізоўвацца пляны па рассяленьню іншаземцаў працаздольнага ўзросту|спасылка=http://news.belta.by/by/print?id=711475|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=3 красавіка 2013|дата доступу=4 красавіка 2013}}</ref>.

== Век ==
[[Файл:Pyramide Bielorussie.PNG|міні|300пкс]]
Паводле перапісу 2009 г. у Беларусі налічвалася 5853 тыс. жыхароў працаздольнага веку, што амаль на 2% больш (+ звыш 100 тыс) параўнальна зь перапісам 1999 году. Іх дзель узрасла з 57,3% да 61,6%. За 10 год між перапісамі 1999 і 2009 гадоў дзель насельніцтва ў веку да 16 гадоў зьнізілася з 21,2% да 15,9%. Лік [[Дзіця|дзяцей]] праз падзеньне нараджальнасьці зьменшыўся на 620 тысячаў (амаль на 30%). Дзель жыхароў ў веку звыш працаздольнага (мужчыны — 60, жанчыны — 55) ўзрасла з 21,5% да 22,5%<ref name="зьвязда">{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Беларускую мову назвалі роднай 60 працэнтаў жыхароў рэспублікі|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=65761|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=9 верасьня 2010|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2010-09-09 176 (26784)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/65759/9ver-1.indd.pdf 1]-[http://old.zviazda.by/a2ttachments/65759/9ver-2.indd.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>.

У Беларусі, па зьвестках на 1 красавіка 2009 году, 100-гадовую векавую мяжу перасягнулі 648 жыхароў. Сярод рэгіёнаў рэспублікі больш за ўсё даўгавечнікаў налічвалася ў Гарадзенскай вобласьці (150 чалавек ў веку старэй 100 гадоў), на другім месцы — Менская вобласьць (114), на трэцім — Берасьцейская (102). Пры гэтым сярод беларускіх даўгавечнікаў жанчыны амаль у 7 разоў больш, чым мужчын. А ў векавой групе старэй за 110 гадоў няма ніводнага прадстаўніка дужага полу.<ref>[https://web.archive.org/web/20090707001016/http://news.tut.by/society/141763.html Найстарэйшая жыхарка Беларусі сьвяткуе 120-годзьдзе]{{ref-ru}} // [[БЕЛТА]], 4 ліпеня 2009 г.</ref>

== Гарады ==
Паводле перапісу 2009 году, у гарадах пражывала 7 млн 65 тыс. чалавек, што на 103 тыс. чалавек больш, чым у перапіс 1999 году. Доля гараджанаў у агульнай колькасьці насельніцтва ўзрасла з 69% да 74%. У 2009 годзе ў Беларусі было 112 гарадоў. Амаль 2/3 зь іх — з колькасьцю насельніцтва меншай за 20 тыс. чалавек. У 12 гарадах налічвалася звыш 100 тыс. жыхароў. За 10 гадоў зь іх ліку выбылі [[Ліда]] ([[Гарадзенская вобласьць]]) і [[Наваполацак]] ([[Полацкі раён]], [[Віцебская вобласьць]]).

З 1999 па 2009 год больш як на 10% колькасьць насельніцтва павялічылася ў гарадах [[Фаніпаль]] ([[Койданаўскі раён]], [[Менская вобласьць]]), [[Нароўля]] ([[Гомельская вобласьць]]) і [[Лагойск]] (Менская вобл.). Рост насельніцтва звыш 5% склаў у гарадах Менск (9%; +156 тыс., зь іх 2/3 жанчыны), [[Заслаўе]] ([[Менскі раён]]), [[Горадня]], [[Берасьце]] (8%), [[Чачэрск]] (Гомельская вобл.), [[Смалявічы]] (Менская вобл.), [[Жлобін]] (Гомельская вобл.) і [[Койданаў]]. Рост колькасьці насельніцтва назіраўся ва ўсіх абласных цэнтрах, у 2009 годзе на іх прыпадала 52% гарадзкога насельніцтва<ref>{{Навіна|аўтар=Алена Прус|загаловак=Сярод гарадоў Беларусі хутка растуць Фаніпаль, Нароўля і Лагойск|спасылка=http://news.belta.by/by/print?id=658756|выдавец=БелТА|дата публікацыі=27 верасьня 2011|дата доступу=8 красавіка 2013}}</ref>.

== Мова ==
[[Файл:BelarusianAsHomeLanguage2009-be-x-old.png|міні|300пкс|Беларуская мова як асноўная размоўная, перапіс 2009 г.]]
[[File:Belarusian in Belarus 2019.jpg|thumb|Статус беларускай мовы ў Беларусі паводле дзяржаўнага перапісу насельніцтва 2019]]
Паводле перапісу 2009 году, [[беларуская мова]] зьяўлялася роднай для абсалютнай большасьці жыхароў краіны (5058,4 тыс. чалавек; 53,2%). Пры гэтым беларуская была мовай зносінаў толькі 23% насельніцтва (2227,2 тыс. чалавек), расейская — 70% (6673 тыс. чалавек)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вынікі перапісу насельніцтва: для 53% насельніцтва беларуская мова – родная|спасылка=http://www.svaboda.by/articleprintview/2151688.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=8 верасьня 2010|дата доступу=10 красавіка 2013}}</ref>. За 10 год між перапісамі 1999 і 2009 гадоў праз правядзеньне [[Русіфікацыя Беларусі|русыфікацыі]] дзяржаўных электронных [[СМІ]] ўрадам [[Аляксандар Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]] болей чым на 20 адсоткавых пунктаў (з 73% да 53%) зьнізілася доля жыхароў, чыя [[родная мова]] была беларускай, на 14 адсоткавых пунктаў (з 37% да 23%) стала менш беларускамоўных<ref>{{Навіна|аўтар=[[Юры Дракахруст]]|загаловак=Беларуская нацыя ў люстэрку моўна-этнічных вынікаў перапісу|спасылка=http://www.svaboda.by/articleprintview/2156104.html|выдавец=Радыё «Свабода»|дата публікацыі=13 верасьня 2010|дата доступу=10 красавіка 2013}}</ref>. Праз такія перамены ў 2009 годзе [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў па пытаньнях адукацыі, навукі і культуры]] залічыла беларускую мову да ліку [[Загрожаная мова|загрожаных]]<ref>{{Навіна|аўтар=[[Газэта]] «[[Салідарнасьць (газэта)|Салідарнасьць]]»|загаловак=Экспэрты ЮНЭСКА лічаць, што беларуская мова знаходзіцца ў небясьпецы|спасылка=http://www.belazar.info/belsoft/news.php?y=2009&m=2|выдавец=[[Белазар]]|дата публікацыі=23 лютага 2009|дата доступу=10 красавіка 2013}}</ref>. Паводле сайту Ethnologue, 231 тыс. жыхароў Беларусі размаўляюць на [[ідыш]]ы<ref>[http://www.ethnologue.com/country/BY Belarus] — Ethnologue{{ref-en}}</ref>.

== Плоці ==
Паводле перапісу ў кастрычніку 2009 г. у краіне пражывала 4420 тыс. [[мужчына]]ў і 5068 тыс. [[жанчына]]ў. За 10 гадоў між перапісамі 1999 і 2009 гадоў праз рост сьмяротнасьці мужчынаў у працаздольным узросьце іх лік зьменшыўся на 6,3%, а дзель у суадносінах да жанчынаў скарацілася з 1:1,129 да 1:1,15. Лік жанчынаў таксама скараціўся (на 4,6%). На 2009 г. празь [[перасяленьне]] вясковых маладухаў у горад там мужчыны колькасна пераважалі ва ўзросьце да 27 гадоў, у вёсцы — да 56 гадоў<ref name="zviazda"/>.

== Дынаміка ==
З 1994 году, калі насельніцтва краіны дасягнула 10 млн 243,5 тыс. чалавек, у Беларусі адзначаецца выміраньне жыхароў ([[дэпапуляцыя]])<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Сьвятлана Бусько]].|загаловак=Анатоль Тозік: «Зваротная сувязь з насельніцтвам вельмі важная для ўраду»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=113458|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=
22 чэрвеня 2013|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2013-06-22 114 (27479)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/113457/22cher-4.indd.pdf 4]|issn=1990-763x}}</ref>. За 19 гадоў кіраваньня цяперашняга [[Аляксандар Лукашэнка|кіраўніка краіны]] насельніцтва паменшылася на 786,4 тыс.<!--а можа і больш--> (што, аднак, цалкам высьвятляецца памяньшэньням колькасьці расейцаў (—557 тыс. паміж 1989 і 2009), палякаў (—123 тыс.), ўкраінцаў (—132 тыс.) ды габрэяў (—99 тыс.)). Гэта раўнасільна таму, што Беларусь страціла два абласныя цэнтры краіны — [[Гомель|Гомеля]] і [[Берасьце|Берасьця]], і вярнулася ў 1978 год.

За апошнія 30 гадоў адбылося даволі інтэнсіўнае пераразьмеркаваньне вясковага і гарадзкога насельніцтва, амаль па адсотку штогод на карысьць гораду. Імавернасьць застацца на месцы свайго нараджэньня для 20—24-гадовых беларускіх гараджан пад канец 1960-х складала 0,88, для вяскоўцаў — толькі 0,26. Пад канец 1990-х розьніца павялічылася адпаведна да 0,92 і 0,22. З кожным годам пагаршаецца здароўе людзей, асабліва немаўлят. Так, колькасьць упершыню захварэлых на сардэчна-сасудзістыя захворваньні штогод павялічваецца на 3—4 адсоткі (зьвесткі на 2004 год), такая ж карціна з злаякаснымі захворваньнямі<ref name=mikulich>{{кніга|аўтар=[[Аляксей Мікуліч]]|загаловак=Беларусы ў генетычнай прасторы: Антрапалёгія этнасу|месца=Мн.|выдавецтва=Тэхналогія|год=2005|старонак=138|isbn=985-458-122-5}}</ref>.

{| class="wikitable sortable"
|+ '''Колькасьць насельніцтва на Беларусі па гадах'''
|-
|+align="bottom"|
|-
! Час падліку !! Колькасьць насельніцтва, <br />тыс. !! Прырост/Зьмяншэньне, <br />тыс. !! Гарадзкое (%)
|-
| XIV стагодзьдзе || ≈1 000<ref name="18-2, 90">{{Літаратура/БелЭн|18-2}} С. 90</ref> || — || —
|-
| 1650 || 2900<ref name="АГБ">{{Літаратура/АГБ. 2005}} С. 19</ref> || — || —
|-
| 1667 || ≈1400<ref name="АГБ"/><ref>Насельніцтва [[ВКЛ]]. У [[Вайна Расеі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў|вайну 1654—1667 гадоў]] загінуў кожны другі жыхар Літвы: 1,5 млн з 2,9 млн, што жылі ў 1650 годзе. Насельніцтва Літвы дасягнула сваёй даваеннай колькасьці толькі ў 1772 годзе, праз 105 гадоў.</ref> || — || —
|-
| 1700 || 2200<ref name="АГБ"/><ref>Насельніцтва [[ВКЛ]] на пачатку [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайны]] (1700—1721).</ref> || — || —
|-
| 1717 || 1500<ref name="АГБ"/><ref>Страты ВКЛ у [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайне]] (1700—1721) склалі 700 тысяч чалавек.</ref> || — || —
|-
| 1772 || 2900<ref name="АГБ"/> || — || —
|-
| 1811 || 3800<ref name="18-2, 90"/><ref name="мяжа р">У сучасных межах. Паводле рэвізіяў Расейскай імпэрыі.</ref> || — || —
|-
| 1863 || 4200<ref name="18-2, 90"/><ref name="мяжа р"/> || — || —
|-
| 1897 || 6673<ref name="18-2, 92">{{Літаратура/БелЭн|18-2}} С. 92</ref> || — || 13,5
|-
| 1913 || 6899,1<ref name="18-2, 92"/> || — || 14,3
|-
| 1914 || 7500<ref name="18-2, 90"/><ref name="мяжа">У сучасных межах.</ref> || — || —
|-
| 1917 || 6900<ref name="18-2, 90"/><ref name="мяжа"/> || — || —
|-
| 1921 || 6700<ref name="18-2, 90"/><ref name="мяжа"/> || — || —
|-
| 1926 || 4986,0<ref name="18-2, 92"/><ref>У межах да 17 верасьня 1939 году</ref> || — || 17,0
|-
| 1939 || 8912,2<ref name="18-2, 92"/><ref name="мяжа"/>/≈11 000<ref name="18-2, 91">{{Літаратура/БелЭн|18-2}} С. 91</ref><ref>У межах 1939 году.</ref> || — || 20,8/—
|-
| 1940 || 9046,1<ref name="18-2, 92"/><ref>У 1940 годзе, упершыню за ўсю гісторыю Беларусі, колькасьць насельніцтва перавысіла 9 мільёнаў чалавек.</ref> || +133,9 || 21,3
|-
| 1 студзеня 1941 || 10 454,9<ref name="18-2, 92"/><ref name="мяжа в">У межах 1941 году.</ref> || — || —
|-
| 1941 || 9092,0<ref name="18-2, 92"/> || +45,9 || 21,7
|-
| 22 чэрвеня 1941 || 9200<ref name="18-2, 92"/><ref name="мяжа"/>/10 528<ref name="18-2, 92"/><ref name="мяжа в"/> || — || —
|-
| 1945 || ≈7700<ref>Агульныя страты насельніцтва [[БССР]] за гады [[Другая Сусьветная вайна|вайны]] — каля 1,3 млн чалавек (каля 800 тысяч габрэяў і 500 тысяч беларусаў). Дадзеныя дэмаграфіі выразна паказваюць, што ў вайну загінуў кожны шосты жыхар рэспублікі, і дзьве траціны загінулых — габрэі. Пасьля 1945 году даваеннай колькасьці насельніцтва БССР змагла дасягнуць толькі праз 25 гадоў, у 1970 годзе.</ref> || — || 22,2
|-
| 1950 || 7709,0<ref name="18-2, 92"/> || — || 21,0
|-
| 1951 || 7781,1<ref name="18-2, 92"/> || +72,1 || 22,2
|-
| 1952 || 7748,7<ref name="18-2, 92"/> || +32,4 || 23,6
|-
| 1953 || 7693,4<ref name="18-2, 92"/> || +55,3 || 24,7
|-
| 1954 || 7685,6<ref name="18-2, 92"/> || -7,8 || 25,9
|-
| 1955 || 7757,2<ref name="18-2, 92"/> || +71,6 || 26,6
|-
| 1956 || 7850,2<ref name="18-2, 92"/> || +93 || 27,0
|-
| 1957 || 7910,0<ref name="18-2, 92"/> || +59,8 || 27,8
|-
| 1958 || 7961,6<ref name="18-2, 92"/> || +51,6 || 29,0
|-
| 1959 || 8055,7<ref name="18-2, 92"/> || +94,1 || 30,8
|-
| 1960 || 8147,4<ref name="18-2, 92"/> || +91,7 || 32,0
|-
| 1961 || 8233,3<ref name="18-2, 92"/> || +85,9 || 33,3
|-
| 1962 || 8335,2<ref name="18-2, 92"/> || +101,9 || 34,4
|-
| 1963 || 8435,4<ref name="18-2, 92"/> || +100,2 || 35,4
|-
| 1964 || 8479,8<ref name="18-2, 92"/> || +44,4 || 36,5
|-
| 1965 || 8557,9<ref name="18-2, 92"/> || +78,1 || 37,5
|-
| 1966 || 8655,7<ref name="18-2, 92"/> || +97,8 || 38,5
|-
| 1967 || 8761,8<ref name="18-2, 92"/> || +106,1 || 39,6
|-
| 1968 || 8838,7<ref name="18-2, 92"/> || +76,9 || 40,8
|-
| 1969 || 8915,0<ref name="18-2, 92"/> || +76,3 || 42,1
|-
| 1970 || 8992,2<ref name="18-2, 92"/> || +77,2 || 43,3
|-
| 1971 || 9048,7<ref name="18-2, 92"/> || +56,5 || 44,4
|-
| 1972 || 9118,1<ref name="18-2, 92"/> || +69,4 || 45,7
|-
| 1973 || 9182,4<ref name="18-2, 92"/> || +64,3 || 47,1
|-
| 1974 || 9251,4<ref name="18-2, 92"/> || +69 || 48,5
|-
| 1975 || 9317,2<ref name="18-2, 92"/> || +65,8 || 49,9
|-
| 1976 || 9360,5<ref name="18-2, 92"/> || +43,3 || 51,2<ref>У 1976 годзе, упершыню за ўсю гісторыю Беларусі, колькасьць гарадзкога насельніцтва склала больш за 50%.</ref>
|-
| 1977 || 9406,2<ref name="18-2, 92"/> || +45,7 || 52,4
|-
| 1978 || 9463,5<ref name="18-2, 92"/> || +57,3 || 53,6
|-
| 1979 || 9532,5<ref name="18-2, 92"/> || +69 || 54,9
|-
| 1980 || 9591,8<ref name="18-2, 92"/> || +59,3 || 55,9
|-
| 1981 || 9662,9<ref name="18-2, 92"/> || +71,1 || 57,0
|-
| 1982 || 9736,1<ref name="18-2, 92"/> || +73,2 || 58,0
|-
| 1983 || 9800,6<ref name="18-2, 92"/> || +64,5 || 59,1
|-
| 1984 || 9869,4<ref name="18-2, 92"/> || +68,8 || 60,2
|-
| 1985 || 9929,0<ref name="18-2, 92"/> || +59,6 || 61,2
|-
| 1986 || 9986,4<ref name="18-2, 92"/> || +57,4 || 62,2
|-
| 1987 || 10 042,8<ref name="18-2, 92"/><ref>У 1987 годзе, упершыню за ўсю гісторыю Беларусі, колькасьць насельніцтва перавысіла 10 мільёнаў чалавек.</ref> || +56,4 || 63,2
|-
| 1988 || 10 089,7<ref name="18-2, 92"/> || +46,9 || 64,3
|-
| 1989 || 10 151,8<ref name="18-2, 92"/> || +62,1 || 65,4
|-
| 1990 || 10 188,9<ref name="18-2, 92"/> || +37,1 || 66,1
|-
| 1991 || 10 189,8<ref name="18-2, 92"/> || +0,9 || 66,8
|-
| 1992 || 10 198,3<ref name="18-2, 92"/> || +8,5 || 67,2
|-
| 1993 || 10 234,6<ref name="18-2, 92"/> || +36,3 || 67,4
|-
| 1994 || 10 243,5<ref name="18-2, 92"/><ref>У сучасных межах. Самая вялікая колькасьць насельніцтва Беларусі за ўсю гісторыю.</ref> || +8,9 || 67,6
|-
| 1995 || 10 177,3<ref name="belstat1">[https://web.archive.org/web/20130829102052/http://belstat.gov.by/homep/ru/indicators/regions/1.php Колькасьць насельніцтва па абласьцях і г. Менску]</ref> || -66,2 || 68,1
|-
| 1996 || 10 141,9 || -35,4 || 68,4
|-
| 1997 || 10 093,0 || -48,9 || 68,8
|-
| 1998 || 10 045,2 || -47,8 || 69,3
|-
| 1999 || 10 019,5 || -25,7 || 69,7
|-
| 2000 || 9956,7<ref name="belstat1"/> || -62,8 || 70,2
|-
| 2001 || 9900,4<ref name="belstat1"/> || -56,3 || 70,7
|-
| 2002 || 9830,7<ref name="belstat1"/> || -69,7 || 71,1
|-
| 2003 || 9762,8<ref name="belstat1"/> || -67,9 || 71,5
|-
| 2004 || 9697,5<ref name="belstat1"/> || -65,3 || 72,0
|-
| 2005 || 9630,4<ref name="belstat1"/> || -67,1 || 72,4
|-
| 2006 || 9579,5<ref name="belstat1"/> || -50,9 || —
|-
| 2007 || 9542,4<ref name="belstat1"/> || -37,1 || —
|-
| 2008 || 9513,6<ref name="belstat1"/> || -28,8 || 73,9
|-
| 2009 || 9500,0<ref name="belstat1"/> || -13,6 || —
|-
| 2010 || 9481,2<ref name="belstat1"/> || -18,8 || —
|-
| 2011 || 9465,4<ref name="belstat1"/> || -15,8 || —
|-
| 2016 || 9498,4<ref name="belstat2016">[https://web.archive.org/web/20160706073652/http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> || ? || —
|-
| 2017 || 9504,7<ref name="belstat2017">[https://web.archive.org/web/20200813193913/http://belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_7192/ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> || +6,3 || 77,9
|}

== Дадатковыя зьвесткі ==
* Колькасьць [[места]]ў у Беларусі — станам на 1 красавіка 2012 году — 113; на 1 студзеня 2010 году — 112<ref>Административно-территориальное деление Республики Беларусь на 1 января 2010 года // Статистический ежегодник Республики Беларусь 2010 / Зинковский В.И. и др.. — Мн.: Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2009. — С. 26. — {{ISBN|978-985-6858-58-4}}</ref>; на 1 студзеня 2004 году — 109, зь іх 20 местаў абласнога падпарадкаваньня<ref>{{Літаратура/БелЭн|18-2}} Старонка 724</ref>; на 1 студзеня 2003 году — 110<ref name="ReferenceA">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}}</ref>; на 1 студзеня 1999 году — 109<ref>{{Літаратура/РБ. Аглядна-тапаграфічная мапа. 2003}}</ref>.
* Колькасьць [[пасёлак гарадзкога тыпу|мястэчак]] у Беларусі — станам на 1 красавіка 2012 году — 91; на 1 студзеня 2012 году — 92<ref>[https://web.archive.org/web/20120505010208/http://belstat.gov.by/homep/ru/publications/population/2012/bulletin2012.php Статыстычны бюлетэнь «Колькасьць насельніцтва на 1 студзеня 2012 году і сярэднегадовая колькасьць насельніцтва за 2011 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласьцей, раёнаў, гарадоў, мястэчак» (Аб'ём бюлетэня 17 старонак)]{{ref-ru}}</ref>, зь іх 9 працоўных і 1 курортны пасёлак; на 1 студзеня 2010 году — 94<ref>https://web.archive.org/web/20111011174707/http://belstat.gov.by/homep/ru/publications/population/2011/bul_population.rar</ref>, зь іх 10 працоўных і 1 курортны пасёлак; на 1 студзеня 2004 году — 101<ref name="Літаратура/БелЭн|18-2">{{Літаратура/БелЭн|18-2}}</ref>; на 1 студзеня 2003 году — 101<ref>{{Літаратура/Рэспубліка Беларусь. Вобласьці і раёны}}</ref>.
* Колькасьць сельскіх населеных пунктаў у Беларусі — станам на 1 студзеня 2004 году — 24 022<ref name="Літаратура/БелЭн|18-2"/>; станам на 1 студзеня 2003 году — 24 049<ref name="ReferenceA"/>; станам на 1999 год — 23 459<ref name="18-2, 94">{{Літаратура/БелЭн|18-2}} Старонка 94</ref>; станам на 1970 год — 27 911<ref name="18-2, 94"/>; станам на 1959 год — 34 442<ref name="18-2, 94"/>.
* Штогод Беларусь страчвае ў сярэднім 274 вёскі<ref name="18-2, 94"/>.
* Найбуйнейшы працоўны пасёлак [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]] — [[Ялізава]].
* Найбуйнейшы сельскі населены пункт Беларусі — пасёлак [[Лясны (Менская вобласьць)|Лясны]] (станам на 2019 год), пасёлак [[Калодзішчы]] (станам на 2009 год).
* Найбуйнейшы сельскі населены пункт [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]] — вёска [[Альшаны (Столінскі раён)|Альшаны]].
* Найбуйнейшы сельскі населены пункт [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]] — вёска [[Бабінічы (Аршанскі раён)|Бабінічы]].
* Найбуйнейшы сельскі населены пункт [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] — вёска [[Верцялішкі]].
* Найбуйнейшы сельскі населены пункт [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]] — вёска [[Яроміна (Гомельская вобласьць)|Яроміна]].
* Найбуйнейшы сельскі населены пункт [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]] — вёска [[Буйнічы]] (станам на 2011 год), чыгуначная станцыя [[Буйнічы (станцыя)|Буйнічы]] (станам на 2009 год).
* Найбуйнейшы сельскі населены пункт [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] — пасёлак [[Лясны (Менская вобласьць)|Лясны]] (станам на 2019 год), пасёлак [[Калодзішчы]] (станам на 2009 год).

== Крыніцы й зноскі ==
{{Крыніцы}}

{{Беларусь у тэмах}}
{{Эўропа па тэмах|Насельніцтва|Колер=Беларусь}}

[[Катэгорыя:Насельніцтва Беларусі| ]]
[[Катэгорыя:Дэмаграфія]]