Прагляд крыніцы для Дэвальвацыя беларускага рубля

'''[[Дэвальвацыя|Дэвальва́цыя]] белару́скага рубля́''' — аднамомантавыя паніжэньні [[Абменны курс|абменнага курсу]] [[Беларускі рубель|нацыянальнае валюты]] ў 1999, 2009, 2011 і 2014/2015 гадох.

== 1999 ==
У 1999 годзе курс [[Беларускі рубель|беларускага рубля]] быў зьніжаны на 37% адносна [[Даляр ЗША|даляру ЗША]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дэвальвацыя ў Беларусі б'е сусьветныя рэкорды|спасылка=http://www.telegraf.by/by/2011/05/deval_vacija_belarus_be_susvetnija_rekordi|выдавец=[[Telegraf.by]]|дата публікацыі=24 траўня 2011|дата доступу=23 красавіка 2014}}</ref>. Паводле зьвестак [[Сусьветны банк|Сусьветнага банку]], дэвальвацыя 1999 году ў Беларусі была найбольш значнай дэвальвацыяй нацыянальнай валюты ў сьвеце ў 1999 годзе і адной з набуйнейшых дэвальвацыяў за пэрыяд 1990—2010 гадоў: нароўні з [[Інданэзія]]й (37%, 1998) пасьля [[Аргентына|Аргентыны]] (54%, 2002), [[Этыёпія|Этыёпіі]] (54%, 1992) і [[Расея|Расеі]] (38%, 1998)<ref>Daniel Lederman. [http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/IW3P/IB/2011/03/31/000158349_20110331131956/Rendered/INDEX/WPS5619.txt Large Devaluations, Foreign Direct. Investment and Exports] // The World Bank, сакавік 2011</ref><ref name="hiscore">{{Навіна|аўтар=[[Агенцтва фінансавых навінаў]]|загаловак=Беларусь пабіла сусьветны рэкорд па дэвальвацыі|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/54786.html|выдавец=[[Наша Ніва]]|дата публікацыі=24 траўня 2011|дата доступу=23 красавіка 2014}}</ref>.

== 2009 ==
1 студзеня 2009 году [[Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь]] аднамомантава зьнізіў курс [[Беларускі рубель|беларускага рубля]] на 20,5% адносна [[Даляр ЗША|даляру ЗША]]. Адначасна з гэтым Нацбанк перайшоў да прывязкі курсу рубля да [[Кошык валют|кошыку валют]], у склад якое ўлучаныя даляр, [[эўра]] і [[расейскі рубель]] у роўных долях<ref>[https://web.archive.org/web/20110724090736/http://news.tut.by/economics/125555.html Нацбанк повысил курс доллара на 20,5%]</ref>.

== 2011 ==
{{Вонкавыя мэдыяфайлы
|загаловак    = 
|падзагаловак = 
|памер        = 210px
|align        = справа
|відэа1       = [http://www.youtube.com/watch?v=ioaSr5Ix_7Q Пётар Пракаповіч. «Ніякай разовай аднамомантавай дэвальвацыі ніколі ня будзе»]
}}
У пачатку 2011 году кіраўнік [[НБ РБ|Нацбанку]] [[Пётар Пракаповіч]] неаднаразова заяўляў пра тое, што дэвальвацыі ў Беларусі не плянуецца, курс беларускага рубля ў адносінах да [[Кошык валют|кошыку валют]] утрымаецца ў васьміадсоткавым калідоры<ref>[http://m.charter97.eu/be/news/2011/2/23/36273 Выбор Прокоповича: девальвация или дефолт]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // ''[[Хартыя-97]]'' (23 лютага 2011)</ref>, а паказьнікі, зацьверджаныя ў Асноўных кірунках грашова-крэдытнай палітыкі Беларусі, ня будуць парушацца.
{{Цытата|Пакуль я зьяўляюся старшынём праўленьня Нацбанку, ніякай разавай дэвальвацыі за адзін раз ніколі ня будзе. У нас дастаткова досьведу, які мы назапасілі за 15 гадоў, і гэты досьвед сьведчыць аб тым, што гэта дрэннае рашэньне для беларусаў. Калі дрэннае рашэньне, мы яго выконваць ня будзем. <…> Нават дэвальвацыі ў 5% у нас ніколі ня будзе.|[[Telegraf.by]]|[http://www.telegraf.by/by/2011/03/prakapovch_navat_deval_vaci_5_u_belarus_nkol_ne_budze Пракаповіч: нават дэвальвацыі ў 5% у Беларусі ніколі ня будзе], 17 сакавіка 2011}}

23 траўня 2011 году Нацыянальны банк аднамомантава зьнізіў курс беларускага рубля на 56,2% адносна даляру ЗША да ўзроўню 4930 рублей за 1 [[даляр ЗША|даляр]]<ref>[http://quote.rbc.ru/stocks/fond/2011/05/23/33298112.shtml Нацбанк Белоруссии сохраняет границы колебаний курса белорусского рубля к корзине инвалют в рамках плюс/минус 12%]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // РБК 23.05.2011</ref>, пачынаючы з наступнага дню. Паводле зьвестак [[Сусьветны банк|Сусьветнага банку]], такое паніжэньне курсу стала сусьветным рэкордам па дэвальвацыі нацыянальнае валюты за 20-гадовую сусьветную гісторыю, апярэдзіўшы [[Этыёпія|этыёпскую]] дэвальвацыю 1992 году і [[Аргентына|аргентынскую]] 2002 году<ref name="hiscore"/>.

Адначасна з 24 траўня цэнтральнае значэньне рублёвага кошту кошыка валют было ўсталяванае на адзнацы 1810 рублёў, і Нацбанк пачаў адлік 12-ціадсоткавага калідору ад гэтага значэньня<ref>{{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 23 траўня 2011| url = http://www.nbrb.by/bel/press/?nId=725| загаловак = Об установлении обменных курсов белорусского рубля| фармат = | назва праекту = Прэс-рэлізы| выдавец = [[Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь]]| дата = 21 чэрвеня 2011 | мова = ru| камэнтар = }}</ref>.

== 2014—2015 ==
У 2014 року ў сувязі з {{Не перакладзена|Фінансавы крызіс у Расеі (2014—2015)|крызісам у суседняй Расеі|ru|Финансовый кризис в России (2014—2015)}} і абвалам курсу [[Расейскі рубель|расейскага рубля]] (калі на пачатак 2014 року курс [[Даляр ЗША|даляра ЗША]] складаў 32,66, а эўра — 45,06 рас. рублёў<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 16 верасьня 2014|url = http://tass.ru/info/1446076|загаловак = Динамика валютных курсов ЦБ РФ в 2014 г. Досье|фармат = |назва праекту = Биографии и справки|выдавец = [[ТАСС]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = ru|камэнтар = }}</ref><ref>{{Спасылка|аўтар = Анастасия Алексеевских.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 16 сьнежня 2014|url = http://izvestia.ru/news/580808#ixzz3M18L8iz9|загаловак = Обменники начали закупать пятизначные табло валют|фармат = |назва праекту = Экономика|выдавец = [[Известия]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = ru|камэнтар = }}</ref>, дык 16 сьнежня даляр дасягаў 80,1 а эўра — 100,74 рублёў, хоць у другой палове дня стабілізаваўся на адзнацы 67,89 і 85,15 рублёў адпаведна<ref>{{Спасылка|аўтар = Артём Сизов.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 16 сьнежня 2014|url = http://www.gazeta.ru/business/2014/12/16/6344093.shtml|загаловак = Россия входит в кризис|фармат = |назва праекту = Отдел бизнеса|выдавец = Газета.Ру|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = ru|камэнтар = }}</ref>) падвысіліся дэвальвацыйныя чаканьні і ў Беларусі<ref>{{Спасылка|аўтар = Тамара Савіч.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 3 сакавіка 2014|url = http://euroradio.fm/ekanamist-z-za-ukrainy-belaruski-rubel-mozha-paskoryc-padzenne|загаловак = Эканаміст: З-за Ўкраіны беларускі рубель можа паскорыць падзеньне|фармат = |назва праекту = Канфлікт у Крыме|выдавец = [[Эўрарадыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref><ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Лісічэнка.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 11 верасьня 2014|url = http://novychas.info/ekanomika/finansy/z_niedavieram_da_rublia/|загаловак = Людзі ня вераць у беларускі рубель|фармат = |назва праекту = Фінансы|выдавец = [[Новы час (газэта)|Новы час]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>, эканоміка якой моцна завязаная на экспарт у Расею<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 13 сьнежня 2014|url = http://www.svaboda.org/content/article/26742193.html|загаловак = Патрэбная дэвальвацыя, — экспарцёры|фармат = |назва праекту = Эканоміка|выдавец = [[Радыё «Свабода»]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>. Да таго ж на пачатку году [[Казахстанскі тэнге|ўласную валюту]] дэвальваваў яшчэ адзін партнэр Беларусі па [[Мытны зьвяз Беларусі, Казахстана і Расеі|Мытным зьвязе]] — [[Казахстан]]<ref name="nakolki">{{Спасылка|аўтар = Зьміцер Лукашук.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 12 лютага 2014|url = http://euroradio.fm/na-kolki-kazahski-tenge-devalvue-belaruski-rubel|загаловак = На колькі казаскі тэнге дэвальвуе беларускі рубель?|фармат = |назва праекту = Дэвальвацыя ў Беларусі|выдавец = [[Эўрарадыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>. Незалежныя экспэрты пасьля гэтага пачалі прагназаваць дэвальвацыю і беларускай валюты, хоць і разыходзіліся ў думках наконт яе ступені<ref name="nakolki"/>. Афіцыйныя ж улады заяўлялі, што падзеньне курсу расейскай ды казахстанскай валютаў ніякім чынам не адаб’ецца на беларускім рублі. Так, намесьнік кіраўніка [[НБ РБ|Нацбанку]] [[Тарас Надольны]] паведаміў, што ніякіх адыходжаньняў ад закладзенага ў бюджэт сярэдняга курсу даляра 9800 рублёў не плянуецца<ref>{{Спасылка|аўтар = Зьміцер Лукашук.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 2 красавіка 2014|url = http://euroradio.fm/nacbank|загаловак = Нацбанк: У бюджэце сярэдні курс долара 9800 і ніякіх зменаў мы не бачым|фармат = |назва праекту = Дэвальвацыя ў Беларусі|выдавец = [[Эўрарадыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>; [[Аляксандар Лукашэнка]] да канца году прадказваў плаўную дэвальвацыю 5-6%<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 22 красавіка 2014|url = http://euroradio.fm/lukashenka-raskazau-yakoy-budze-devalvacyya-u-belarusi|загаловак = Лукашэнка расказаў, якой будзе дэвальвацыя ў Беларусі|фармат = |назва праекту = Дэвальвацыя ў Беларусі|выдавец = [[Эўрарадыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>; [[Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь|міністра эканомікі]] [[Мікалай Снапкоў]] адзначаў, што дзеля беларускіх прадпрыемстваў дэвальвацыі праводзіць не плянуецца, і яна можа быць адмоўнай для ўнутранага рынку<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 17 лістапада 2014|url = http://euroradio.fm/ministr-ekanomiki-snapkou-devalvacyya-ne-karysnaya-dlya-nacvalyuty|загаловак = Міністр эканомікі Снапкоў: Дэвальвацыя не карысная для нацвалюты|фармат = |назва праекту = Дэвальвацыя ў Беларусі|выдавец = [[Эўрарадыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>. Яшчэ 18 сьнежня Лукашэнка пацьвердзіў, што дэвальвацыі беларускага рубля ўвасьлед за расейскім ня будзе<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 18 сьнежня 2014|url = http://euroradio.fm/lukashenka-belarus-ne-budze-devalvavac-nacyyanalnuyu-valyutu|загаловак = Лукашэнка: Беларусь не будзе дэвальваваць нацыянальную валюту|фармат = |назва праекту = Дэвальвацыя ў Беларусі|выдавец = [[Эўрарадыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>.

19 сьнежня пасьля дакладу на сумесным паседжаньні [[СР НС РБ|Савету Рэспублікі]] і [[ПП НС РБ|Палаты прадстаўнікоў]] [[НС РБ|Нацыянальнага сходу]] намесьнік прэм’ер-міністра [[Пётар Пракаповіч]], адказваючы на пытаньні журналістаў, заўважыў, што «дэвальвацыі ня будзе, хоць гэта і не ад яго залежыць»<ref>{{Спасылка|аўтар = Сяргей Каралевіч, [[БелаПАН]].|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 19 сьнежня 2014|url = http://nn.by/?c=ar&i=140839|загаловак = Пракаповіч: Дэвальвацыі не будзе, калі вы мне верыце|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Наша Ніва]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>, а беларускім імпартэрам «будуць кампэнсаваныя страты ад дэвальвацыі»<ref>{{Спасылка|аўтар = Зьміцер Лукашук.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 19 сьнежня 2014|url = http://euroradio.fm/pyatro-prakapovich-u-devalvacyi-nyama-neabhodnasci|загаловак = Пётр Пракаповіч: У дэвальвацыі няма неабходнасці|фармат = |назва праекту = Дэвальвацыя ў Беларусі|выдавец = [[Эўрарадыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>. У той жа дзень [[Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь]] увёў абавязковы 30%-вы збор за набыцьцё валюты юрыдычнымі і фізычнымі асобамі<ref>{{Навіна|аўтар= |загаловак= Прэс-рэліз. Аб рашэньнях Урада і Нацыянальнага банка па недапушчэньні разьвіцьця нэгатыўных тэндэнцый на фінансавым рынку|спасылка= http://www.nbrb.by/Press/?nId=1097&l=be|выдавец= [[Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі= 19 сьнежня 2014|дата доступу= 18 лютага 2015|мова = }}</ref>, які першапачаткова меў дзейнічаць да 1 лютага<ref name="nn141791">{{Спасылка|аўтар = Зьміцер Уласаў, БелаПАН.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 7 студзеня 2015|url = http://nn.by/?c=ar&i=141791|загаловак = Падатак на куплю валюты адмяняецца з 8 студзеня|фармат = |назва праекту = Эканоміка|выдавец = [[Наша Ніва]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>, аднак паступова быў зьменшаны сьпярша да 20%<ref>{{Спасылка|аўтар = БелаПАН.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 29 сьнежня 2014|url = http://www.belsat.eu/be/articles/kamisijny-zbor-na-nabyccyo-valyuty-znizili-da-20/|загаловак = Камісійны збор на набыцьцё валюты зьнізілі да 20%|фармат = |назва праекту = Навіны|выдавец = [[Белсат]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>, пасьля да 10%<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 5 студзеня 2015|url = http://www.radyjo.net/4/88/Artykul/192699,%D0%A3-%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96-%D0%B7%D1%8C%D0%BD%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BB%D1%96-%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%82%D0%BD%D1%8B-%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BA-%D0%B4%D0%B0-10|загаловак = У Беларусі зьнізілі валютны падатак да 10%|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Польскае радыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>, а 8 студзеня 2015 быў скасаваны канчаткова<ref>{{Спасылка|аўтар = Віталь Ругайн.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 9 студзеня 2015|url = http://euroradio.fm/dolar-pa-20-tysyach-i-zbor-30-pry-pakupcy-eura-za-dolary|загаловак = Долар па 20 тысяч і збор 30% пры пакупцы еўра за долары|фармат = |назва праекту = Курсы валют|выдавец = [[Эўрарадыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>. Экспэрты назвалі такі крок «схаванай дэвальвацыяй»<ref name="nn141791" /><ref>{{Спасылка|аўтар = Ільля Маліноўскі.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 19 сьнежня 2014|url = http://euroradio.fm/rasshyfrouka-pastanovy-nacbanka-pra-30-ny-zbor-prostay-movay|загаловак = Расшыфроўка пастановы Нацбанка пра 30%-ны збор простай мовай|фармат = |назва праекту = Дэвальвацыя ў Беларусі|выдавец = [[Эўрарадыё]]|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>, што пацьвердзілася пасьля скасаваньня збору за набыцьцё валюты. Так, калі 19 сьнежня 2014 року афіцыйны курс [[Амэрыканскі даляр|даляру]] складаў 10 890 руб., а [[эўра]] — 13 390 руб.<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 19 сьнежня 2014|url = http://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesDaily.asp?fromdate=2014-12-19|загаловак = Афіцыйны курс беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, які ўстанаўліваецца Нацыянальным банкам Рэспублікі Беларусь штодзённа, на 19.12.2014|фармат = |назва праекту = Курсы валют|выдавец = Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref>, дык 9 студзеня (наступны дзень па скасаваньні збору) даляр каштаваў 13 760 рублёў, а эўра — 16 240 руб.<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 9 студзеня 2015|url = http://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesDaily.asp?fromdate=2015-1-9|загаловак = Афіцыйны курс беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, які ўстанаўліваецца Нацыянальным банкам Рэспублікі Беларусь штодзённа, на 09.01.2015|фармат = |назва праекту = Курсы валют|выдавец = Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref> (то бок адносна даляру рубель абясцэніўся на 26,35%, адносна эўра — на 21,28%). Пасьля гэтага курс рубля працягнуў падзеньне і на 18 лютага 2015 склаў 14 910 руб./даляр ЗША і 16 930 руб./эўра<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 18 лютага 2015|url = http://www.nbrb.by/bel/statistics/Rates/RatesDaily.asp?fromdate=2015-2-18|загаловак = Афіцыйны курс беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, які ўстанаўліваецца Нацыянальным банкам Рэспублікі Беларусь штодзённа, на 18.02.2015|фармат = |назва праекту = Курсы валют|выдавец = Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref> (36,91% і 26,43% адпаведна). Самалёты з валютай<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 19 сьнежня 2014|url = http://euroradio.fm/nacbank-u-belarus-lyacyac-samalyoty-z-valyutay|загаловак = Нацбанк: у Беларусь ляцяць самалёты з валютай|фармат = |назва праекту = Дэвальвацыя ў Беларусі|выдавец = Эўрарадыё|дата доступу = 18 лютага 2015|мова = |камэнтар = }}</ref> так і не даляцелі.

== Глядзіце таксама ==
* [[Эканоміка Беларусі]]
* [[Каштарыс Рэспублікі Беларусь]]
* [[Фінансавы крызіс у Беларусі 2011 году]]

== Крыніцы і заўвагі ==
{{Крыніцы|3}}

[[Катэгорыя:Дэвальвацыі]]
[[Катэгорыя:Эканоміка Беларусі]]