Прагляд крыніцы для Абарона Берасьцейскай крэпасьці (1939)

{{Узброены канфлікт
|Назва           = Абарона Берасьцейскай крэпасьці
|Вайна           = [[Другая сусьветная вайна]]
|Выява           = BrestFortress7.JPG
|Подпіс да выявы = Берасьцейская крэпасьць
|Дата            = 14—17 верасьня 1939 году
|Месца           = [[Берасьцейская крэпасьць]]
|Вынік           = перамога нямецкіх войскаў
|Войска1         = {{Сьцяг Польшчы}} [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]]
|Войска2         = [[Файл:Flag of Nazi Germany (1933-1945).svg|25пкс|border]] [[Трэці Райх|Нямеччына]]
|Камандуючы1     = [[Канстантын Плісоўскі]]
|Камандуючы2     = [[Гайнц Гудэрыян]]
|Колькасьць1     = 
|Колькасьць2     = 
|Страты1         = 
|Страты2         = 
|Дадаткі         = 
}}
{{Бітвы польскай кампаніі 1939 году}}
[[Файл:Bundesarchiv Bild 101I-121-0007-24, Polen, polnische Panzer Renault FT-17.jpg|міні|300пкс|Пара танкаў [[Рэно FT-17|FT-17]], заблякаваўшых паўночную браму крэпасьці]]
'''Абаро́на Берасьце́йскай крэ́пасьці''' — [[бітва]] ў ходзе [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]. Уключае ў сябе бітву за [[Берасьце]] і абарону [[Берасьцейская крэпасьць|Берасьцейскай крэпасьці]] войскамі [[Другая Рэч Паспалітая|Польшчы]] 14—17 верасьня 1939 году.

== Падрыхтоўка ==
Першыя авіяўдары былі зьдзейсьненыя войскамі [[Трэці Райх|Нямеччыны]] ўжо 2 верасьня 1939 году: было скінута 10 бомбаў, якія пашкодзілі [[Белы палац]]. У казармах у той час разьмяшчаліся маршавыя батальёны 35-га і 82-га [[пяхота|пяхотных палкоў]], мабілізаваныя рэзэрвісты і іншыя, выпадковыя, фармаваньні.

Да 13 верасьня былі эвакуаваныя сем’і ваенных, масты і праходы — замінаваныя, галоўная брама была заблякаваная танкамі, а для пяхоты былі зладжаныя акопы ў земляных валах.

== Наступленьне ==
На [[Берасьце]] наступаў XIX бранетанкавы корпус генэрала [[Гайнц Гудэрыян|Гудэрыяна]]. Гудэрыян меў загад захапіць горад, не дапусьціўшы адступленьня гарнізона на поўдзень для яднаньня з асноўнымі сіламі польскай апэратыўнай групы «Нарэў». Нямецкія вайсковыя фармаваньні значна перавышалі па колькасьці польскія: у 2 разы ў пяхоце, у 4 разы ў [[танк]]ах, у 6 разоў — у [[артылерыя|артылерыі]].

14 верасьня 1939 году 77 танкаў 10-й танкавай дывізіі зрабілі спробу захапіць горад і крэпасьць раптоўна, але атака была адбітая польскай пяхотай пры падтрымцы 12 танкаў [[Рэно FT-17|FT-17]] (усе польскія танкі пры гэтым былі падбітыя). У той жа дзень нямецкая артылерыя і авіяцыя пачалі масавае бамбаваньне крэпасьці. Раніцай наступнага дня, пасьля жорсткіх вулічных баёў, нямецкія войскі кантралявалі ўжо большую частку гораду. Абаронцы гораду адступілі да крэпасьці.

Раніцай 16 верасьня немцы (10-я танкавая і 20-я матарызаваная дывізіі) пачалі штурм крэпасьці, адбіты гарнізонам. Пад вечар яны ўзялі пад кантроль грэбень вала, але далей прасунуцца ня здолелі. Шмат пашкоджаньняў нямецкія танкі атрымалі ад двух FT-17, якія былі пастаўленыя ў брамах крэпасьці. Падчас штурму быў сьмяротна паранены ад’ютант Гудэрыяна. Усяго з 14 верасьня польскія войскі адбілі 7 атак, страціўшы пры гэтым каля 40% асабістага складу; сам Плісоўскі таксама быў паранены. Ноччу 17 верасьня Плісоўскі наказаў войску адыходзіць ад крэпасьці праз [[Заходні Буг]] на поўдзень. Па непашкоджаным мосьце польскія часткі адыйшлі да Тэрэспальскага ўмацаваньня, а адтуль у [[Тэрэспаль]].

17 верасьня часткі, якія засталіся добраахвотна, прынялі бой на Паўночнай высьпе. Ноччу рэшткі батальёна з адной артылерыйскай гарматай таемна занялі форт Граф Бэрг (форт Сікорскага), які немцы лічылі пустым. Пра сваю памылку немцы даведаліся толькі 19 верасьня, прапанаваўшы затым здацца, але [[Вацлаў Радзішэўскі]] адмовіў. З раніцы 20 верасьня нямецкія войскі пачалі абстрэл выспы гаўбіцамі. Пяхотных атак, між тым, немцы ня ладзілі.

== Прыход савецкіх войскаў ==
[[Файл:Armia Czerwona,Wehrmacht 23.09.1939 wspólna parada.jpg|міні|300пкс|Гайнц Гудэрыян і Сямён Крывашэін падчас сумеснага параду ў Берасьці]]
Сытуацыя зьмянілася 22 верасьня 1939 году з прыходам у Берасьце перадавых частак [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]]. Увечары таго ж дня, пасьля артпадрыхтоўкі, на штурм форту пры падтрымцы браневікоў пайшлі часткі 29-й танкавай брыгады на чале з камбрыгам [[Сямён Крывашэін|Сямёнам Крывашэіным]]. Абаронцы форту адбілі тры атакі і нават падбілі адзін бронеаўтамабіль з адзінай гарматы, якую яны мелі. Другі бранявік зваліўся ў роў.

29-я бранятанкавая брыгада перасьледвала генэрала Плісоўскага далей. У выніку ён трапіў у савецкі палон, а ў красавіку 1940 году пакараны сьмерцю ў [[Харкаў|Харкаве]].

22 верасьня 1939 году, згодна з сакрэтным пратаколам да [[Пакт Молатава — Рыбэнтропа|Пакту аб нянападзе]], быў праведзены [[Супольны парад Вэрмахту ды РСЧА ў Берасьці (1939)|супольны вайсковы парад]] нямецкіх і савецкіх войскаў, а Берасьце перададзенае пад савецкі кантроль.

== Глядзіце таксама ==
* [[Берасьцейская крэпасьць]]

== Вонкавыя спасылкі ==
* Аляксей Норкін. [http://shkolazhizni.ru/archive/0/n-30366/ Как защищали Брестскую крепость в сентябре 1939-го? Безумству храбрых поем мы славу!]{{ref-ru}}
* Ігар Мельнікаў. [https://web.archive.org/web/20130125235459/http://www.istpravda.ru/research/1844 Брестская крепость. Неизвестная оборона 1939-го]{{ref-ru}} // Историческая правда

[[Катэгорыя:Вайсковая гісторыя Польшчы]]
[[Катэгорыя:Заходняя Беларусь]]
[[Катэгорыя:Бітвы польскай кампаніі 1939 году|Берасьцейская крэпасьць]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Берасьця]]