Зянон Якуць

Зянон Якуць
Род дзейнасьці	каталіцкі сьвятар
Дата нараджэньня	22 студзеня 1894
Месца нараджэньня	Скурцішкі, Новааляксандраўскі павет, Ковенская губэрня, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	3 студзеня 1924 (29 гадоў)
Месца сьмерці	Шаркоўшчына, Польская Рэспубліка
Месца пахаваньня	Шаркоўшчына
Месца вучобы	Сэмінарыя сьвятога Язэпа[d]

Якуць Зянон (1894—1924) — каталіцкі сьвятар заходняга абраду, рэлігійны і культурна-грамадзкі дзеяч, удзельнік беларускага хрысьціянскага руху 20 ст., душапастыр.

Біяграфія

Нарадзіўся 22 студзеня 1894 у засьценку Скурцішкі Новааляксандраўскага павету Ковенскай губэрні. Паходзіў зь сялянскай сям’і: бацькі — Ян і Юзэфа (з дому Гасянцоў) Якуці. У 1909—1912 гг. вучыўся ў Відзаўскай гарадзкой 4-кляснай навучальні, дзе скончыў поўны курс навучаньня. Пасьпяхова здаў экзамэн на званьне аптэкарскага вучня ў сьнежні 1912 г. і атрымаў пасьведчаньне зь Пецярбурскай навучальнай акругі. Вучыўся ў Віленскай духоўнай каталіцкай сэмінарыі. Прымаў удзел у дзейнасьці беларускага культурна-асьветнага гуртка студэнтаў-сэмінарыстаў. Пасьвячоны ў сьвятары ў 1919 г. Зь беларускім нацыянальна-рэлігійным рухам зьвязаны з часоў вучобы ў Вільні. У 1920—1924 гг. выконваў сьвятарскія абавязкі ў парафіі Шаркоўшчына Дзісенскага дэканата. Ад пачатку душапастырскай дзейнасьці сьвядома і пасьлядоўна праводзіў беларусізацыю рымска-каталіцкай царквы ў парафіях зь беларускім насельніцтвам. Зьвяртаўся да вернікаў з казаньнямі і праводзіў катэхізацыю дзяцей на беларускай мове. Памёр 03.01.1924 у Шаркоўшчыне. Пахаваны на мясцовых парафіяльных могілках.

Напрыканцы 1920-х гадоў, акрэсьліваючы месца і ролю З.Якуця ў беларускім хрысьціянскім руху 20 ст., адзін зь яго лідэраў, Адам Станкевіч, напісаў: «Калі ўспамінаць далей аб кс. З.Якуцю як аб беларусу, дык трэба сказаць, што быў ён ідэальным прыкладам сваім калегам ксяндзам, як незвычайна прыгожа зыходзяцца з сабой між беларускага народу духоўная пастырскасьць і беларускасьць. Кс. З.Якуць быў тыповы ксёндз-беларус. Ён глыбока разумеў важнасьць беларускага адраджэньня, цаніў яго і прыкладаў да роднай справы ўсе свае сілы».

Успамін

На сьмерць калегі Казімер Сваяк напісаў верш:

О, Браце мой у долі і нядолі!

Паверыў я, што лёг ты ў магілу,

Бо-ж сумна так стагнаў твой дух ад болі,

Што твой народ згубіў айчыну мілу…

Так верыў ты, што час свабодны прыйдзе,

Дух божы ўвыш народ з працьмы падойме,

Нячыстага аддасьць навек агідзе,

Нас зорам дабраты адвечнае абойме —

Любіў народ ты, Браце, сэрцам цэлым

І зразумеў яго бяду духову;

Вучыў яго, ад горачы збалелы,

Каб уміраць і жыць заўсёды быў гатовы.

Ты адышоў, згарэўшы як афяра,

За наш народ, — за вечную ідэю

Яго душы: пражыці не як мара

На сьвеце бед, а мець надзею

Здабыць той зьніч з грудзей самога Бога,

Што шчасьце дасьць жывому чалавеку…

Ах, цяжкая туды, Браток, дарога, —

Хоць значана нам Божанькай спрадвеку.

Агонь ты нёс і сьветачам быў зорным,

Гарэў пламенна цэлаю істотай, —

Прад Богам быў і кволы і пакорны,

Людзям служыў з анельскаю ахвотай.

О, будзь шчасьліў!.. бо ты жывеш — я веру,

Хоць пад дзярном галоўка супачыла…

І я сабе магілу ўжо адмеру,

Ах, бо мяне зьнямога асіліла.