Паўзуны: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.1) (робат зьмяніў: wa:Cropante biesse |
д робат дадаў: wuu:爬蟲類 |
||
| Радок 138: | Радок 138: | ||
[[rm:Reptil]] |
[[rm:Reptil]] |
||
[[qu:Suchuq]] |
[[qu:Suchuq]] |
||
| ⚫ | |||
[[rue:Плазы]] |
[[rue:Плазы]] |
||
| ⚫ | |||
[[sah:Сыыллааччылар]] |
[[sah:Сыыллааччылар]] |
||
[[sq:Zvarranikët]] |
[[sq:Zvarranikët]] |
||
| Радок 164: | Радок 164: | ||
[[wa:Cropante biesse]] |
[[wa:Cropante biesse]] |
||
[[war:Reptilya]] |
[[war:Reptilya]] |
||
[[wuu:爬蟲類]] |
|||
[[yi:רעפטיליע]] |
[[yi:רעפטיליע]] |
||
[[yo:Afàyàwọ́]] |
[[yo:Afàyàwọ́]] |
||
Вэрсія ад 07:49, 8 красавіка 2011
| Паўзуны | |
 | |
| Клясыфікацыя | |
|---|---|
| Надцарства | Эўкарыёты |
| Царства | Жывёлы |
| Тып | Хордавыя |
| Падтып | Хрыбетныя |
| Кляса | Паўзуны |
| Бінамінальная намэнклятура | |
| Laurenti | |
Паўзуны (па-лацінску: Reptilia) — кляса наземных хрыбетных жывёлаў, якая ўключае сучасных чарапахаў, кракадылаў, дзюбагаловых, яшчараў і зьмеяў. У сьвеце вядома 8734 віды паўзуноў.
Найбуйнейшыя наземныя жывёлы належалі да дыназаўраў — прадстаўнікоў старажытных паўзуноў. Паўзуны перажылі росквіт у эпоху мэзазою, калі яны дамінавалі на зямлі, у моры й у паветры. Напрыканцы крэйдавага пэрыяду большая частка паўзуноў вымерла. Сучасныя паўзуны — толькі рэшткі ад таго сьвету.
Пашыраны ўсюды, акрамя палярных вобласцей, найбольш у тропіках і субтропіках. Жывуць у розных біятопах: ад сухіх адкрытых месцаў да рознага тыпу лясоў, балотаў і вадаёмаў. Некаторыя ўпадаюць у зімовую або летнюю сьпячку. Каля 150 відаў і падвідаў знаходзяцца ў Чырвонай кнізе. На Беларусі сустракаюцца 7 відаў: вераценьніца ломкая, гадзюка звычайная, мядзянка, вуж звычайны, чарапаха балотная, яшчарка жывародная й яшчарка порсткая.
Даўжыня ад некалькіх сантымэтраў (некаторыя яшчаркі) да 10 мэтраў (некаторыя зьмеі), маса ад некалькіх грамаў да 500 кіляграмаў і болей (некаторыя кракадзілы, чарапахі). Цела ўкрыта рагавой лускай, плястынкамі або панцырам. Канечнасьці пяціпальцыя, у некаторых відазьмененыя (марскія чарапахі, хамелеоны) або рэдукаваныя (зьмеі, некаторыя яшчаркі). Паўзуны — пайкілатэрмныя жывёлы. Сэрца трохкамернае (у кракадзілаў чатырохкамернае). У галаўным мозгу — зачаткавая кара (неапалеум). Сярод зьмеяў і яшчарак сустракаюцца ядавітыя. Пераважна драпежнікі, некаторыя чарапахі й яшчаркі расьліннаедныя. Раздзельнаполыя. Размнажаюцца яйцамі, многім уласціва яйцажыванараджэньне й жыванараджэньне; некаторым зьмеям і яшчаркам уласьцівы партэнагенэз.
Асобныя віды — аб'екты промыслу. Прэпараты зьмяінай атруты выкарыстоўваюцца ў мэдыцыне. Вывучае паўзуноў герпэталёгія.
Вонкавыя спасылкі
Паўзуны — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
| Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |