Язэп Юхо: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
стыль
дапаўненьне, пунктуацыя, удакладненьне
Радок 5: Радок 5:
| Шырыня =
| Шырыня =
| Подпіс =
| Подпіс =
| Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|19|3|1921|0|1}}
| Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|19|3|1921}}
| Месца нараджэньня = [[Менск]]
| Месца нараджэньня = [[Пінск]]
| Дата сьмерці = {{Памёр|29|7|2004}}
| Дата сьмерці = {{Памёр|29|7|2004}}
| Месца сьмерці = Менск
| Месца сьмерці = [[Менск]]
| Грамадзянства = [[Беларусь]]
| Грамадзянства = [[Беларусь]]
| Навуковая сфэра = [[правазнаўства]]
| Навуковая сфэра = [[правазнаўства]]
| Месца працы = [[Юрыдычны факультэт БДУ]]
| Месца працы = [[Юрыдычны факультэт БДУ]]
| Альма-матэр = [[Менскі юрыдычны інстытут]]
| Альма-матэр = [[Менскі юрыдычны інстытут]]
| Навуковы кіраўнік =
| Навуковы кіраўнік =
| Знакамітыя вучні =
| Знакамітыя вучні =
| Вядомы як =
| Вядомы як =
| Узнагароды і прэміі =
| Узнагароды і прэміі =
| Сайт =
| Сайт =
}}
}}
'''Язэ́п Алякса́ндравіч Юхо́''' ([[19 сакавіка]] [[1921]] [[29 ліпеня]] [[2004]]) — выбітны беларускі навукоўца, гісторык права, доктар юрыдычных навук, прафэсар катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права юрыдычнага факультэту [[БДУ]], заснавальнік першай навуковай школы дзяржавы і права [[Беларусь|Беларусі]], сябра Вялікай Рады міжнароднага грамадзкага аб'яднаньня «[[ЗБС Бацькаўшчына]]».
'''Язэ́п Алякса́ндравіч Юхо́''' ({{Нарадзіўся|19|3|1921}} {{Памёр|29|7|2004}}) — выбітны беларускі навукоўца, гісторык права. Доктар юрыдычных навук ([[1982]]), прафэсар катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права юрыдычнага факультэту [[БДУ]] ([[1983]]).


Язэп Юхо — заснавальнік першай навуковай школы дзяржавы і права [[Беларусь|Беларусі]], сябра Вялікай Рады міжнароднага грамадзкага аб’яднаньня «[[ЗБС Бацькаўшчына]]».
==Біяграфія==


== Біяграфія ==
Язэп Юхо нарадзіўся ў Менску [[19 сакавіка]] [[1921]] году.
Нарадзіўся ў [[Пінск|Пінску]]<ref name="evkl">Юхо Іосіф (Язэп) // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 773.</ref> [[19 сакавіка]] [[1921]] году. Скончыў школу ([[1938]]) і паступіў у [[Беларускі палітэхнічны інстытут]]. У [[1939]] забраны ў войска, пачаў служыць у Горкаўскай вучэльні зэнітнай артылерыі.


[[Вялікая Айчынная вайна|Вайну]] 20-гадовы Язэп Юхо пачаў пад [[Масква|Масквой]] камандзірам агнявога ўзводу. Потым — [[Паўднёвы фронт|Паўднёвы]] і [[Заходні фронт|Заходні]] франты, дзе ён быў намесьнікам камандзіра зэнітнай гаргары і начальнікам артылерыі стралковага палку. Атрымаў 2 цяжкіх параненьня. [[Заходні фронт]] быў пераўтвораны ў [[3-ці Беларускі фронт]]. Зь ім Язэп Аляксандравіч вызваляў [[Віцебск]], [[Полацак]], дайшоў да Усходняй [[Прусія|Прусіі]]. Скончыў вайну ў званьні маёра.
У [[1938]] годзе скончыў школу і паступіў у [[Беларускі палітэхнічны інстытут]].
У [[1939]] забраны ў войска. Служыць пачаў ў Горкаўскім вучылішчы зэнітнай артылерыі.

[[Вялікая Айчынная вайна|Вайну]] 20-гадовы Язэп Юхо пачаў пад [[Масква|Масквой]] камандзірам агнявога ўзводу. Потым - [[Паўднёвы фронт|Паўднёвы]] і [[Заходні фронт|Заходні]] франты, дзе ён быў намесьнікам камандзіра зэнітнай гаргары і начальнікам артылерыі стралковага палку. Атрымаў 2 цяжкіх параненьня.
[[Заходні фронт]] быў пераўтвораны ў [[3-ці Беларускі фронт]]
З ім Язэп Аляксандравіч вызваляў [[Віцебск]], [[Полацак]], дайшоў да Усходняй [[Прусія|Прусіі]].

Скончыў вайну ў званьні маёра.
Узнагароджаны ардэнамі «[[ордэн Чырвонай зоркі|Чырвонай Зоркі]]», «[[ордэн Айчыннай вайны|Айчыннай вайны]]» 1-ай ступені, мэдалямі.
Узнагароджаны ардэнамі «[[ордэн Чырвонай зоркі|Чырвонай Зоркі]]», «[[ордэн Айчыннай вайны|Айчыннай вайны]]» 1-ай ступені, мэдалямі.


У [[1946]] годзе звольніўся з арміі.
У [[1946]] годзе звольніўся з арміі. Скончыў [[Менскі юрыдычны інстытут]] ([[1949]]), а ў [[1954]] годзе — асьпірантуру ў Інстытуце філязофіі і права [[АН Беларусі]].

У [[1949]] - скончыў [[Менскі юрыдычны інстытут]].

У [[1954]] - асьпірантуру Інстытуту філязофіі і права [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|АН БССР]].


=== Працоўная дзейнасьць ===
=== Працоўная дзейнасьць ===


* народным судзьдзя Варашылаўскага раёну [[Менск|г. Менску]];
* Народны судзьдзя Варашылаўскага раёну [[Менск|г. Менску]] ([[1949]]—[[1951]]);
* з [[1952]] году — навуковы супрацоўнік Інстытута філязофіі і права [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|АН БССР]];
* Навуковы супрацоўнік Інстытута філязофіі і права [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|АН БССР]] ([[1952]]—[[1956]]);
* з [[1956]] году — дацэнт катэдры грамадзянскага і грамадзянска-працэсуальнага права юрыдычнага факультэту [[БДУ]];
* Дацэнт катэдры грамадзянскага і грамадзянска-працэсуальнага права юрыдычнага факультэту [[БДУ]] ([[1956]]—[[1960]]);
* у [[1960]]-[[1964]] годох — намесьнік старшыні юрыдычнай камісіі пры Савеце Міністраў [[БССР]];
* Намесьнік старшыні юрыдычнай камісіі пры Савеце Міністраў [[БССР]] ([[1960]]—[[1964]]);
* працаваў загадчыкам катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права [[БДУ]], намесьнікам дэкана юрыдычнага факультэта [[БДУ]];
* Загаднік катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права [[БДУ]], намесьнік дэкана юрыдычнага факультэту [[БДУ]];
* пасьля прысваеньня яму прафэсарскага званьня ў [[1983]] годзе зьяўляўся прафэсарам катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права юрыдычнага факультэту [[БДУ]].
* Прафэсар катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права юрыдычнага факультэту [[БДУ]].


== Навуковая дзейнасьць ==
== Навуковая дзейнасьць ==


Язэп Юхо — аўтар больш як 200 навуковых прац.
Язэп Юхо — аўтар больш як 200 навуковых працаў.

[[1954]] — абарона ў Інстытуце дзяржавы і права АН [[СССР]] кандыдацкай дысэртацыі на тэму: «Устанаўленьне Савецкай улады ў [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] ў [[1939]] г.»


[[1980]] — абарона ў Кіеўскім дзяржаўным унівэрсытэце імя [[Тарас Шаўчэнка|Т. Шаўчэнкі]] доктарскай дысэртацыі на тэму: «Грамадзка-палітычны лад і права Беларусі ў XVI ст
* [[1954]] — абарона ў Інстытуце дзяржавы і права АН [[СССР]] кандыдацкай дысэртацыі на тэму: «Устанаўленьне Савецкай улады ў [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] ў [[1939]] г
* [[1980]] — абарона ў Кіеўскім дзяржаўным унівэрсытэце імя [[Тарас Шаўчэнка|Т. Шаўчэнкі]] доктарскай дысэртацыі на тэму: «Грамадзка-палітычны лад і права Беларусі ў XVI ст.»


Язэп Юхо браў удзел у падрыхтоўцы праекту [[Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь|Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь]] [[1994]] года.
Браў удзел у падрыхтоўцы праекту [[Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь|Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь]] [[1994]] года. Быў адным з ініцыятараў і аўтараў перавыданьня, перакладу, напісаньня камэнтараў і даведніка да [[Статут ВКЛ 1588 году|Статута ВКЛ 1588]].


Абгрунтаваў, што Статуты ВКЛ былі першымі ў Эўропе дасканалымі зводамі законаў. Распачаў распрацоўку дзяржаўна-прававыз поглядаў Ф. Скарыны і прапанаваў ідэю пра ягоны ўдзел у складаньні і рэдагаваньні [[Статут ВКЛ 1529 году|Статуту ВКЛ 1529 году]]. Выказаў палажэньне пра канфэдэрацыйны падзел Рэчы Паспалітай, якая складалася з 2 самастойных і сувэрэнных дзяржаваў — Вялікага Княства Літоўскага і Кароны Польскай. Пачаў вывучэньне ў Беларусі жыцьця і дзейнасьці [[Тадэвуш Касьцюшка|Т. Касьцюшкі]]. Дасьледаваў паходжаньне імёнаў, якія надаваліся Беларусі ў розныя часы<ref name="evkl"/>.
Быў адным з ініцыятараў і аўтараў перавыданьня, перакладу, напісаньня камэнтараў і даведніка да [[Статут ВКЛ 1588 году|Статута ВКЛ 1588]].


Суаўтар першага «Юрыдычнага энцыкляпэдычнага даведніка» на [[беларуская мова|беларускай мове]].
Суаўтар першага «Юрыдычнага энцыкляпэдычнага даведніка» на [[беларуская мова|беларускай мове]]. Аўтар вядомых дапаможнікаў «Гісторыя дзяржавы і права Беларусі» і «Кароткі нарыс па гісторыі дзяржавы і права Беларусі».


== Крыніцы ==
Аўтар вядомых дапаможнікаў «Гісторыя дзяржавы і права Беларусі» і «Кароткі нарыс па гісторыі дзяржавы і права Беларусі».
{{Зноскі}}


== Літаратура ==
== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}


== Вонкавыя спасылкі ==
па матэрыялах артыкулаў [http://www.law.bsu.by/news/?350 «Они прожили достойную жизнь»] юрыдычнага факультэта БДУ і [http://zbsb.org/infocenter/33-1.shtml#1_6 «Памёр Язэп Юхо»] А.Грыцкевіча
* {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.law.bsu.by/news/?350 | загаловак = Они прожили достойную жизнь | фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Юрыдычны факультэт БДУ|Юрыдычны факультэт]] [[БДУ]] | дата = 19 сакавіка 2011 | мова = | камэнтар = }}


{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Юхо, Язэп}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Юхо, Язэп}}

Вэрсія ад 23:41, 19 сакавіка 2011

Язэп Аляксандравіч Юхо
Дата нараджэньня 19 сакавіка 1921
Месца нараджэньня Пінск
Дата сьмерці 29 ліпеня 2004
Месца сьмерці Менск
Грамадзянства Беларусь
Месца вучобы Менскі юрыдычны інстытут
Занятак гісторык
Навуковая сфэра правазнаўства
Месца працы Юрыдычны факультэт БДУ
Навуковая ступень доктар юрыдычных навук[d]
Вучні Таісія Доўнар[d]
Узнагароды

Язэ́п Алякса́ндравіч Юхо́ (19 сакавіка 1921 — 29 ліпеня 2004) — выбітны беларускі навукоўца, гісторык права. Доктар юрыдычных навук (1982), прафэсар катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права юрыдычнага факультэту БДУ (1983).

Язэп Юхо — заснавальнік першай навуковай школы дзяржавы і права Беларусі, сябра Вялікай Рады міжнароднага грамадзкага аб’яднаньня «ЗБС Бацькаўшчына».

Біяграфія

Нарадзіўся ў Пінску[1] 19 сакавіка 1921 году. Скончыў школу (1938) і паступіў у Беларускі палітэхнічны інстытут. У 1939 забраны ў войска, пачаў служыць у Горкаўскай вучэльні зэнітнай артылерыі.

Вайну 20-гадовы Язэп Юхо пачаў пад Масквой камандзірам агнявога ўзводу. Потым — Паўднёвы і Заходні франты, дзе ён быў намесьнікам камандзіра зэнітнай гаргары і начальнікам артылерыі стралковага палку. Атрымаў 2 цяжкіх параненьня. Заходні фронт быў пераўтвораны ў 3-ці Беларускі фронт. Зь ім Язэп Аляксандравіч вызваляў Віцебск, Полацак, дайшоў да Усходняй Прусіі. Скончыў вайну ў званьні маёра.

Узнагароджаны ардэнамі «Чырвонай Зоркі», «Айчыннай вайны» 1-ай ступені, мэдалямі.

У 1946 годзе звольніўся з арміі. Скончыў Менскі юрыдычны інстытут (1949), а ў 1954 годзе — асьпірантуру ў Інстытуце філязофіі і права АН Беларусі.

Працоўная дзейнасьць

  • Народны судзьдзя Варашылаўскага раёну г. Менску (19491951);
  • Навуковы супрацоўнік Інстытута філязофіі і права АН БССР (19521956);
  • Дацэнт катэдры грамадзянскага і грамадзянска-працэсуальнага права юрыдычнага факультэту БДУ (19561960);
  • Намесьнік старшыні юрыдычнай камісіі пры Савеце Міністраў БССР (19601964);
  • Загаднік катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права БДУ, намесьнік дэкана юрыдычнага факультэту БДУ;
  • Прафэсар катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права юрыдычнага факультэту БДУ.

Навуковая дзейнасьць

Язэп Юхо — аўтар больш як 200 навуковых працаў.

  • 1954 — абарона ў Інстытуце дзяржавы і права АН СССР кандыдацкай дысэртацыі на тэму: «Устанаўленьне Савецкай улады ў Заходняй Беларусі ў 1939 г.»
  • 1980 — абарона ў Кіеўскім дзяржаўным унівэрсытэце імя Т. Шаўчэнкі доктарскай дысэртацыі на тэму: «Грамадзка-палітычны лад і права Беларусі ў XVI ст.»

Браў удзел у падрыхтоўцы праекту Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь 1994 года. Быў адным з ініцыятараў і аўтараў перавыданьня, перакладу, напісаньня камэнтараў і даведніка да Статута ВКЛ 1588.

Абгрунтаваў, што Статуты ВКЛ былі першымі ў Эўропе дасканалымі зводамі законаў. Распачаў распрацоўку дзяржаўна-прававыз поглядаў Ф. Скарыны і прапанаваў ідэю пра ягоны ўдзел у складаньні і рэдагаваньні Статуту ВКЛ 1529 году. Выказаў палажэньне пра канфэдэрацыйны падзел Рэчы Паспалітай, якая складалася з 2 самастойных і сувэрэнных дзяржаваў — Вялікага Княства Літоўскага і Кароны Польскай. Пачаў вывучэньне ў Беларусі жыцьця і дзейнасьці Т. Касьцюшкі. Дасьледаваў паходжаньне імёнаў, якія надаваліся Беларусі ў розныя часы[1].

Суаўтар першага «Юрыдычнага энцыкляпэдычнага даведніка» на беларускай мове. Аўтар вядомых дапаможнікаў «Гісторыя дзяржавы і права Беларусі» і «Кароткі нарыс па гісторыі дзяржавы і права Беларусі».

Крыніцы

  1. ^ а б Юхо Іосіф (Язэп) // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 773.

Літаратура

Вонкавыя спасылкі