Дамэн (біялёгія): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 15:04, 17 сакавіка 2011

Дамэн або надцарства — самы высокі ўзровень групоўкі арганізмаў у сыстэме, якая ўключае ў сабе адно ці некалькі царстваў. Тэрмін быў прапанаваны ў 1990 годзе Карлам Вёзэ, які разьдзяліў усе жывыя арганізмы на тры дамэны^[1]::

архэі (Archaea)
эўбактэрыі (Eubacteria)
эўкарыёты (Eukaryota)

Найболей радыкальнае разыходжаньне ад папярэдніх сыстэмаў заключалася ў тым, што бактэрыі былі падзелены на дзьве групы (архэі й эўбактэрыі), кожная зь якіх была роўназначнай да эўкарыётаў.

Часам гэтыя тры дамэны, а таксама вірусы (групу, што ня мае рангу) аб’ядноўваюць у таксон біёта^[2], ранг якога часам вызначаюць як «наддамэн» ці «супэрдамэн».

Альтэрнатыўныя сыстэмы групаў вышэйшага рангу

Апроч атрымаўшай шырокае прызнаньне сыстэмы Вёзэ, існуюць альтэрнатыўныя сыстэмы групаў вышэйшага ўзроўню, напрыклад:

Сыстэма, у якой жывыя арганізмы падзяляюцца на дзьве імпэрыі (ці надцарства): эўкарыёты, пракарыёты, прычым апошнія адпавядаюць архэям і эўбактэрыям сыстэмы Вёзэ.
Сыстэма зь пяці царстваў (далей не групаванымі): прокарыёты, пратысты, грыбы, расьліны й жывёлы, прычым апошнія чатыры царствы адпавядаюць імпэрыі (дамэну) эўкарыётаў.

Крыніцы

^ Towards a Natural System of Organisms: Proposal for the Domains Archaea, Bacteria, and Eucarya, Woese C.R., Kandler O., Wheelis M.L., Proc. Natl. Acad. Sci., 1990 стар. 4576—4579
^ Таксон Biota в проекте The taxonomicon

Гэта — накід артыкула па біялёгіі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Towards a Natural System of Organisms: Proposal for the Domains Archaea, Bacteria, and Eucarya, Woese C.R., Kandler O., Wheelis M.L., Proc. Natl. Acad. Sci., 1990 стар. 4576—4579

[2] Таксон Biota в проекте The taxonomicon

[1]

[2]

@@ Радок 23: / Радок 23: @@
 [[af:Domein (biologie)]]
-[[an:Dominio (biolochía)]]
 [[ar:نطاق (تصنيف)]]
+[[an:Dominio (biolochía)]]
+[[ba:Домен (биология)]]
 [[ca:Domini taxonòmic]]
 [[cs:Doména (biologie)]]
 [[da:Domæne (biologi)]]
 [[de:Domäne (Biologie)]]
+[[et:Domeen (bioloogia)]]
 [[en:Domain (biology)]]
-[[eo:Domajno (biologio)]]
 [[es:Dominio (biología)]]
-[[et:Domeen (bioloogia)]]
+[[eo:Domajno (biologio)]]
 [[eu:Domeinu (biologia)]]
 [[fa:دامنه (زیست‌شناسی)]]
@@ Радок 38: / Радок 39: @@
 [[ga:Fearann (bitheolaíocht)]]
 [[gl:Dominio (bioloxía)]]
+[[ko:도메인 (생물학)]]
-[[he:על-ממלכה]]
 [[hr:Domena (taksonomija)]]
-[[hu:Domén (rendszertan)]]
 [[is:Lén (líffræði)]]
 [[it:Dominio (biologia)]]
+[[he:על-ממלכה]]
-[[ja:ドメイン (分類学)]]
-[[ko:도메인 (생물학)]]
+[[pam:Sakup (biolohia)]]
 [[la:Imperium (taxinomia)]]
-[[lt:Domenas]]
 [[lv:Impērija (bioloģiskā)]]
+[[lt:Domenas]]
+[[hu:Domén (rendszertan)]]
 [[mk:Домен (биологија)]]
 [[mt:Dominju (bijoloġija)]]
 [[nl:Domein (biologie)]]
+[[ja:ドメイン (分類学)]]
-[[nn:Biologisk domene]]
 [[no:Domene (biologi)]]
-[[pam:Sakup (biolohia)]]
+[[nn:Biologisk domene]]
-[[pl:Domena (biologia)]]
 [[pms:Domini (tassonomìa)]]
+[[pl:Domena (biologia)]]
 [[pt:Domínio (biologia)]]
 [[ru:Домен (биология)]]