Дамэн (біялёгія): розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д артаграфія |
|||
Радок 1: | Радок 1: | ||
'''Дамэн''' або '''надцарства''' — самы высокі ўзровень групоўкі арганізмаў у сыстэме, якая |
'''Дамэн''' або '''надцарства''' — самы высокі ўзровень групоўкі арганізмаў у сыстэме, якая ўключае ў сабе адно ці некалькі [[Царства (біялёгія)|царства]]ў. Тэрмін быў прапанаваны ў [[1990]] годзе [[Карл Вёзэ|Карлам Вёзэ]], які разьдзяліў усе жывыя арганізмы на тры дамэна<ref>[http://www.pnas.org/cgi/content/abstract/87/12/4576 Towards a Natural System of Organisms: Proposal for the Domains Archaea, Bacteria, and Eucarya], Woese C.R., Kandler O., Wheelis M.L., Proc. Natl. Acad. Sci., 1990 стар. 4576—4579</ref>:: |
||
* [[архэі]] (''Archaea'') |
* [[архэі]] (''Archaea'') |
||
* [[эўбактэрыі]] (''Eubacteria'') |
* [[эўбактэрыі]] (''Eubacteria'') |
||
* [[эўкарыёты]] (''Eukaryota'') |
* [[эўкарыёты]] (''Eukaryota'') |
||
Найболей радыкальнае разыходжаньне ад папярэдніх сыстэмаў заключалася ў тым, што бактэрыі былі падзелены на дзьве групы (архэі й |
Найболей радыкальнае разыходжаньне ад папярэдніх сыстэмаў заключалася ў тым, што бактэрыі былі падзелены на дзьве групы (архэі й эўбактэрыі), кожная зь якіх была роўназначнай да эўкарыётаў. |
||
Часам гэтыя тры дамэна, а таксама [[вірус]]ы (групу, што не мае ранга) абядноўваюць у таксон [[Біёта]]<ref>[http://taxonomicon.taxonomy.nl/TaxonTree.aspx?id=1 Таксон ''Biota'' в проекте ''The taxonomicon'']</ref>, ранг якога часам вызначаюць як «наддамэн» ці «супэрдамэн». |
Часам гэтыя тры дамэна, а таксама [[вірус]]ы (групу, што не мае ранга) абядноўваюць у таксон [[Біёта]]<ref>[http://taxonomicon.taxonomy.nl/TaxonTree.aspx?id=1 Таксон ''Biota'' в проекте ''The taxonomicon'']</ref>, ранг якога часам вызначаюць як «наддамэн» ці «супэрдамэн». |
||
==Альтэрнатыўныя сыстэмы групаў вышэйшага рангу== |
==Альтэрнатыўныя сыстэмы групаў вышэйшага рангу== |
||
Апроч атрымаўшай шырокае прызнаньне сыстэмы Вёзэ, існуюць альтэрнатыўныя сыстэмы групаў вышэйшага |
Апроч атрымаўшай шырокае прызнаньне сыстэмы Вёзэ, існуюць альтэрнатыўныя сыстэмы групаў вышэйшага ўзроўню, напрыклад: |
||
* Сыстэма, у якой жывыя арганізмы падзяляюцца на дзьве імпэрыі (ці надцарства): эўкарыёты, [[прокарыёты]], прычым апошнія адпавядаюць архэям і эўбактэрыям сыстэмы Вёзэ. |
* Сыстэма, у якой жывыя арганізмы падзяляюцца на дзьве імпэрыі (ці надцарства): эўкарыёты, [[прокарыёты]], прычым апошнія адпавядаюць архэям і эўбактэрыям сыстэмы Вёзэ. |
||
* Сыстэма зь пяці царстваў (далей не |
* Сыстэма зь пяці царстваў (далей не групаванымі): прокарыёты, [[пратысты]], [[грыбы]], [[расьліны]] й [[жывёлы]], прычым апошнія чатыры царства адпавядаюць імпэрыі (дамэну) эўкарыётаў. |
||
==Крыніцы== |
==Крыніцы== |
Вэрсія ад 20:46, 18 лютага 2011
Дамэн або надцарства — самы высокі ўзровень групоўкі арганізмаў у сыстэме, якая ўключае ў сабе адно ці некалькі царстваў. Тэрмін быў прапанаваны ў 1990 годзе Карлам Вёзэ, які разьдзяліў усе жывыя арганізмы на тры дамэна[1]::
- архэі (Archaea)
- эўбактэрыі (Eubacteria)
- эўкарыёты (Eukaryota)
Найболей радыкальнае разыходжаньне ад папярэдніх сыстэмаў заключалася ў тым, што бактэрыі былі падзелены на дзьве групы (архэі й эўбактэрыі), кожная зь якіх была роўназначнай да эўкарыётаў.
Часам гэтыя тры дамэна, а таксама вірусы (групу, што не мае ранга) абядноўваюць у таксон Біёта[2], ранг якога часам вызначаюць як «наддамэн» ці «супэрдамэн».
Альтэрнатыўныя сыстэмы групаў вышэйшага рангу
Апроч атрымаўшай шырокае прызнаньне сыстэмы Вёзэ, існуюць альтэрнатыўныя сыстэмы групаў вышэйшага ўзроўню, напрыклад:
- Сыстэма, у якой жывыя арганізмы падзяляюцца на дзьве імпэрыі (ці надцарства): эўкарыёты, прокарыёты, прычым апошнія адпавядаюць архэям і эўбактэрыям сыстэмы Вёзэ.
- Сыстэма зь пяці царстваў (далей не групаванымі): прокарыёты, пратысты, грыбы, расьліны й жывёлы, прычым апошнія чатыры царства адпавядаюць імпэрыі (дамэну) эўкарыётаў.
Крыніцы
- ^ Towards a Natural System of Organisms: Proposal for the Domains Archaea, Bacteria, and Eucarya, Woese C.R., Kandler O., Wheelis M.L., Proc. Natl. Acad. Sci., 1990 стар. 4576—4579
- ^ Таксон Biota в проекте The taxonomicon
|