Бабёр: розьніца паміж вэрсіямі
Dinamik-bot (гутаркі | унёсак) д [r2.6.5] робат зьмяніў: en:Eurasian Beaver |
д унутраныя спасылкі, пунктуацыя |
||
Радок 3: | Радок 3: | ||
[[Файл:Belarus-Beaver Felled Tree near Islach River-1.jpg|міні|200пкс|Паваленае дрэва каля ракі [[Іслач]]]] |
[[Файл:Belarus-Beaver Felled Tree near Islach River-1.jpg|міні|200пкс|Паваленае дрэва каля ракі [[Іслач]]]] |
||
'''Бабёр, бабёр рачны''' ({{мова-la|Castor fiber}}) — жывёліна атраду ''грызуноў'', сямейства ''бабровых''. Паўвадзяная жывёліна, жыве на [[рака|рэках]], |
'''Бабёр, бабёр рачны''' ({{мова-la|Castor fiber}}) — жывёліна атраду ''грызуноў'', сямейства ''бабровых''. Паўвадзяная жывёліна, жыве на [[рака|рэках]], [[старыца]]х, некаторых [[возера|азёрах]] і каналах з багатай узьбярэжнай расьліннасьцю. Жыве сем’ямі ў норах або «хатачках» вышынёй да ''3 мэтраў'' і дыямэтрам у падставы да ''12 мэтраў''. Будуе плаціны, часам даўжынёй да ''100—200 мэтраў''. |
||
У мінулым зьяўляўся важкім аб’ектам паляваньня. Косткі бабра знойдзеныя пры раскопках гарадзішчаў ''6—12 стагодзьдзяў''. Вядомыя граматы ''14-16 стагодзьдзяў'', выдадзеныя манастырам і прыватным асобам на ўгодзьдзі з ''бабровымі гонамі'' (месцамі адлову баброў) каля [[Полацак|Полацка]], [[Маладзечна]], [[Слуцак|Слуцка]]. У ''16 стагодзьдзі'' [[Статуты ВКЛ|статутамі ВКЛ]] былі вызначаныя меры па ахове ''баброў''. У ''18 стагодзьдзі'' ''бабёр'' яшчэ быў распаўсюджаны на [[Прыпяць|Прыпяці]], [[Піна|Піне]], [[Бярэзіна|Бярэзіне]], [[Ясельда|Ясельдзе]], [[Сьвіслач]]ы, да сярэдзіны ''19 стагодзьдзя'' захаваўся толькі на [[Бярэзіна|Бярэзіне]] й паўднёвых прытоках [[Прыпяць|Прыпяці]], да пачатку ''20 стагодзьдзя'' амаль цалкам зьнік (засталіся невялікія селішчы на [[Бярэзіна|Бярэзіне]], [[Сож]]ы й [[Нёман]]е). У [[1925]] |
У мінулым зьяўляўся важкім аб’ектам паляваньня. Косткі бабра знойдзеныя пры раскопках гарадзішчаў ''6—12 стагодзьдзяў''. Вядомыя граматы ''14-16 стагодзьдзяў'', выдадзеныя манастырам і прыватным асобам на ўгодзьдзі з ''бабровымі гонамі'' (месцамі адлову баброў) каля [[Полацак|Полацка]], [[Маладзечна]], [[Слуцак|Слуцка]]. У ''16 стагодзьдзі'' [[Статуты ВКЛ|статутамі ВКЛ]] былі вызначаныя меры па ахове ''баброў''. У ''18 стагодзьдзі'' ''бабёр'' яшчэ быў распаўсюджаны на [[Прыпяць|Прыпяці]], [[Піна|Піне]], [[Бярэзіна|Бярэзіне]], [[Ясельда|Ясельдзе]], [[Сьвіслач]]ы, да сярэдзіны ''19 стагодзьдзя'' захаваўся толькі на [[Бярэзіна|Бярэзіне]] й паўднёвых прытоках [[Прыпяць|Прыпяці]], да пачатку ''20 стагодзьдзя'' амаль цалкам зьнік (засталіся невялікія селішчы на [[Бярэзіна|Бярэзіне]], [[Сож]]ы й [[Нёман]]е). У [[1925]] у мэтах захаваньня і павелічэньня беларускай папуляцыі бабра быў створаны [[Бярэзінскі запаведнік]]. У [[1931]]—[[1932]] было ўлічана ''54'' бабровыя «хатачкі», у [[1933]] — ''95'', у [[1947]] — ''147''. |
||
Найбольш распаўсюджаны падвід — '''Бабёр рачны эўрапейскі'''. Даўжыня цела ''66-92 сантымэтры'', хваста — ''22-34 сантымэтры'', вага цела да ''30 кіляграмаў''. Афарбоўка сьветлая (каштанава-бурая, сьветла-бурая) або цёмная (чорна-бурая, амаль чорная). Цёмныя ''бабры'' характэрныя для басэйнаў [[Сож]]а й [[Нёман]]а. Пальцы задніх канечнасьцяў злучаныя плавальнай перапонкай. Хвост плоскі, пакрыты цёмна-шэрымі рагавымі шчыткамі. Зубы ў бабра растуць (рэгенэруюць) усё жыцьцё, таму што ён сточвае іх аб цьвёрдыя пароды дрэваў. Палавая паўнавартасьць наступае на трэцім годзе жыцьця. Гон (шлюбны сэзон) — у [[студзень|студзені]]-[[люты]]м. ''Бабраняты'' (ад двух да пяці) зьяўляюцца ў [[красавік]]у-[[травень|траўні]]. Сілкуецца травяністымі й дрэўнымі расьлінамі. На зіму робіць падводныя запасы корму. |
Найбольш распаўсюджаны падвід — '''Бабёр рачны эўрапейскі'''. Даўжыня цела ''66-92 сантымэтры'', хваста — ''22-34 сантымэтры'', вага цела да ''30 кіляграмаў''. Афарбоўка сьветлая (каштанава-бурая, сьветла-бурая) або цёмная (чорна-бурая, амаль чорная). Цёмныя ''бабры'' характэрныя для басэйнаў [[Сож]]а й [[Нёман]]а. Пальцы задніх канечнасьцяў злучаныя плавальнай перапонкай. Хвост плоскі, пакрыты цёмна-шэрымі рагавымі шчыткамі. Зубы ў бабра растуць (рэгенэруюць) усё жыцьцё, таму што ён сточвае іх аб цьвёрдыя пароды дрэваў. Палавая паўнавартасьць наступае на трэцім годзе жыцьця. Гон (шлюбны сэзон) — у [[студзень|студзені]]-[[люты]]м. ''Бабраняты'' (ад двух да пяці) зьяўляюцца ў [[красавік]]у-[[травень|траўні]]. Сілкуецца травяністымі й дрэўнымі расьлінамі. На зіму робіць падводныя запасы корму. |
||
Выключаны з [[Чырвоная |
Выключаны з [[Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь|Чырвонай кнігі Рэспублікі Беларусь]]<ref name="excluded">[http://news.tut.by/96990.html В Беларуси придумали, как снизить чисьленность бобров, не убивая их], ''[[TUT.BY]]'' {{ref-ru}}</ref>. |
||
У [[Бабруйск]]у ў [[2006]] годзе быў пастаўлены помнік ''бабру''. |
У [[Бабруйск]]у ў [[2006]] годзе быў пастаўлены помнік ''бабру''. |
Вэрсія ад 18:45, 17 лютага 2011
Бабёр, бабёр рачны (па-лацінску: Castor fiber) — жывёліна атраду грызуноў, сямейства бабровых. Паўвадзяная жывёліна, жыве на рэках, старыцах, некаторых азёрах і каналах з багатай узьбярэжнай расьліннасьцю. Жыве сем’ямі ў норах або «хатачках» вышынёй да 3 мэтраў і дыямэтрам у падставы да 12 мэтраў. Будуе плаціны, часам даўжынёй да 100—200 мэтраў.
У мінулым зьяўляўся важкім аб’ектам паляваньня. Косткі бабра знойдзеныя пры раскопках гарадзішчаў 6—12 стагодзьдзяў. Вядомыя граматы 14-16 стагодзьдзяў, выдадзеныя манастырам і прыватным асобам на ўгодзьдзі з бабровымі гонамі (месцамі адлову баброў) каля Полацка, Маладзечна, Слуцка. У 16 стагодзьдзі статутамі ВКЛ былі вызначаныя меры па ахове баброў. У 18 стагодзьдзі бабёр яшчэ быў распаўсюджаны на Прыпяці, Піне, Бярэзіне, Ясельдзе, Сьвіслачы, да сярэдзіны 19 стагодзьдзя захаваўся толькі на Бярэзіне й паўднёвых прытоках Прыпяці, да пачатку 20 стагодзьдзя амаль цалкам зьнік (засталіся невялікія селішчы на Бярэзіне, Сожы й Нёмане). У 1925 у мэтах захаваньня і павелічэньня беларускай папуляцыі бабра быў створаны Бярэзінскі запаведнік. У 1931—1932 было ўлічана 54 бабровыя «хатачкі», у 1933 — 95, у 1947 — 147.
Найбольш распаўсюджаны падвід — Бабёр рачны эўрапейскі. Даўжыня цела 66-92 сантымэтры, хваста — 22-34 сантымэтры, вага цела да 30 кіляграмаў. Афарбоўка сьветлая (каштанава-бурая, сьветла-бурая) або цёмная (чорна-бурая, амаль чорная). Цёмныя бабры характэрныя для басэйнаў Сожа й Нёмана. Пальцы задніх канечнасьцяў злучаныя плавальнай перапонкай. Хвост плоскі, пакрыты цёмна-шэрымі рагавымі шчыткамі. Зубы ў бабра растуць (рэгенэруюць) усё жыцьцё, таму што ён сточвае іх аб цьвёрдыя пароды дрэваў. Палавая паўнавартасьць наступае на трэцім годзе жыцьця. Гон (шлюбны сэзон) — у студзені-лютым. Бабраняты (ад двух да пяці) зьяўляюцца ў красавіку-траўні. Сілкуецца травяністымі й дрэўнымі расьлінамі. На зіму робіць падводныя запасы корму.
Выключаны з Чырвонай кнігі Рэспублікі Беларусь[1].
У Бабруйску ў 2006 годзе быў пастаўлены помнік бабру.
Крыніцы
Вонкавыя спасылкі
Бабёр — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў