Астравы Ўоліс і Футуна

Выспы Ўоліс і Футуна, афіцыйная назва Тэрыторыя выспаў Уоліс і Футуна (па-француску: Territoire des Iles Wallis et Futuna) — выспы ў паўднёвай частцы Ціхага акіяну, на адлегласці каля 2/3 шляхі паміж Гаваямі і Новай Зэляндыяй. Зьяўляюцца замежнай тэрыторыяй Францыі.

Гісторыя

Выспы былі адкрытыя галяндзкімі і брытанскімі мараплаўцамі ў 17 - 18 стагодзьдзі. Але першымі эўрапейцамі, якія пасяліліся тут, былі францускія місіянэры (1837). Яны навярталі мясцовае насельніцтва ў каталіцтва. 5 красавіка 1842 году, пасьля паўстаньня часткі мясцовага насельніцтва, місіянэры запатрабавалі абарону Францыі.

5 красавіка 1887, каралева Увэ (Uvea) з выспы Ўоліс падпісала дамову, якая афіцыйна ўсталёўвала францускі пратэктарат. 16 лютага 1888 году каралі Сыгавэ (Sigave) і Алё (Alo) з выспаў Футуна і Алёфі таксама падпісалі дамову, якая ўсталёўвала францускі пратэктарат. Выспы былі прынятыя пад кіраваньне францускай калёніяй на высьпе Новая Калядонія.

У 1917 годзе тры традыцыйных тэрыторыі, якія знаходзіліся пад кіраваньнем мясцовых каралёў былі анэсаваныя у Францыяй, і былі ператвораныя ў Калёнію Уоліс і Футуна, якая ўсё яшчэ была пад кіраваньнем Калёніі Новая Калядонія. У 1959 годзе жыхары выспаў прагаласавалі за тое, каб стаць Французскай замежнай тэрыторыяй з 1961, тым самым выходзячы з падначаленьня Новай Калядоніі.

Палітыка

Тры традыцыйныя каралі абмежаваныя ў правах. Глава дзяржавы – прэзыдэнт Францыі Жак Шырак прадстаўлены Вярхоўным адміністратарам Ксаўерам дэ Фюрстам (з 18 студзеня 2005). Прэзыдэнт Тэрытарыяльнай Асамблеі Паталіёнэ Канімоа (з студзеня 2001). Кабінэт - Рада Тэрыторыі, які складаецца з трох каралёў і трох чальцоў кабінета, прызначаных Вярхоўным адміністратарам па прапанове Тэрытарыяльнай Асамблеі. Вярхоўны адміністратар прызначаецца Французскім прэзідэнтам па прапанове Францускага МЗС. Прэзыдэнет Тэрытарыяльнай Асамблеі абіраецца чальцамі Тэрытарыяльнай Асамблеі.

Геаграфія

Уключаюць выспу Ўоліс (Ile Uvea), выспу Футуна (Ile Futuna), выспу Алёфі (Ile Alofi) і 20 малых выспачак. Даўжыня берагавой лініі 129 км. Абедзьве купы выспаў акружаныя рыфамі. Рэльеф вульканічнага паходжання, нізкія ўзгоркі. Максымальная вышыня (гара Сынгавэ - 765 мэтраў.

Клімат трапічны - гарачы дажджавы сэзон (лістапад - красавік), халодны сухі сэзон (травень - кастрычнік). Ападкаў 2.500 – 3.000 мм на год. Вільготнасьць 80%, сярэдняя тэмпература 26.6°C.

Назіраецца абязлесеньне у выніку бесперапыннага выкарыстаньня драўніны, як асноўнай крыніцы паліва. Засталіся толькі невялікія ўчасткі лясоў. З-за памяншэньня колькасьці лясоў гарыстая мясцовасьць выспы Футуна асабліва схільная да эрозіі. На высьпе Алёфі няма сталых паселішчаў з-за недахопу прэснай вады.

Эканоміка

Тэрытарыяльныя воды - 12 марскіх міль, эканамічная зона - 200 марскіх міль.

Эканоміка абмежаваная традыцыйнымі відамі сельскай гаспадаркі. Землекарыстаньне (2001): ворныя землі - 5%, пасеўныя землі - 25%, іншае - 70%. 80% прыбыткаў атрымоўваецца ад земляробства – вырошчваньня какосавых арэхаў і гародніны, гадоўлі хатняга быдла – у большай частцы сьвіньняў, і рыбалоўства.

Каля 4% насельніцтва занята ва ўрадзе.

Прыбыткі паступаюць ад субсыдый Францускага ўраду, ліцэнзій на рыбалоўныя правы для Японіі і Паўднёвай Карэі, імпартных падаткаў і банкаўскіх трансфэраў працоўных-экспатрыянтаў з Новай Калядоніі.

На выспах існуе каля 120 км аўтадарог (выспа Ўоліс - 100 км, выспа Футуна - 20 км). Зь іх з пакрыцьцём - 16 км. (усё на высьпе Ўоліс), грунтавых - 104 км (выспа Ўоліс - 84 км, выспа Футуна - 20 км). Парты ці гавані ёсьць ў гарадох Мата-Утут і Ліва. Маецца два аэрапорты – адзін з ўзлётнай паласой з шчыльным пакрыцьцёў, другі з грунтавай ўзлётнай паласой.

Дэмаграфія

Насельніцтва (ліпень 2004) – 15.880. Назіраецца ўстойлівая эміграцыя з выспаў Уоліс і Футуна на Новую Калядонію. Жыхары выспаў у асноўным палінэзійцы.

Рэлігія

Каталікі - 99%, іншыя - 1%.

Культура

Пісьменнасьць насельніцтва, старэйшага за 15 гадоў – 50% (зь іх мужчын – 50%, жанчын – 50%).

Нацыянальнае свята: Дзень Бастыліі - 14 ліпеня.

Вонкавыя спасылкі

Астравы Ўоліс і Футуна — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў