Джон Лок: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў: tt:Джон Локк
EugeneZelenko (гутаркі | унёсак)
д вікіфікацыя. Артаграфія. + ВікіКрыніца
Радок 1: Радок 1:
{{Філёзаф
{{Філёзаф
| Імя = Джон Лок
| Імя = Джон Лок
| Арыгінальнае імя = [[ангельская мова|англ.]] John Locke
| Арыгінальнае імя = {{мова-en|John Locke}}
| Жанчына = <!-- любое значэньне, калі так -->
| Жанчына = <!-- любое значэньне, калі так -->
| Партрэт = John Locke by Herman Verelst.png
| Партрэт = John Locke by Herman Verelst.png
| Памер =
| Памер =
| Апісаньне =
| Апісаньне =
| Імя пры нараджэньні =
| Імя пры нараджэньні =
| Дата нараджэньня = [[29 жніўня]] [[1632]]
| Дата нараджэньня = [[29 жніўня]] [[1632]]
| Месца нараджэньня = [[Рынгтан]], [[Сомэрсэт]], [[Ангельшчына]]
| Месца нараджэньня = [[Рынгтан]], [[Сомэрсэт]], [[Ангельшчына]]
| Дата сьмерці = [[28 кастрычніка]] [[1704]]
| Дата сьмерці = [[28 кастрычніка]] [[1704]]
| Месца сьмерці = [[Эсэкс]], [[Ангельшчына]]
| Месца сьмерці = [[Эсэкс]], [[Ангельшчына]]
| Школа = [[Эмпірызм|брытанскі эмпірызм]], [[тэорыя сацыяльнага кантракта]], [[натуральнае права]]
| Школа = [[Эмпірызм|брытанскі эмпірызм]], [[тэорыя сацыяльнага кантракта]], [[натуральнае права]]
| Пэрыяд = [[Філязофія XVII ст.]]
| Пэрыяд = [[Філязофія XVII ст.]]
| Кірунак = ангельская філязофія
| Кірунак = ангельская філязофія
| Зацікаўленасьці = [[мэтафізыка]], [[эпістэмалёгія]], [[палітычная філязофія]], [[філязофія сьвядомасьці]], адукацыя
| Зацікаўленасьці = [[мэтафізыка]], [[эпістэмалёгія]], [[палітычная філязофія]], [[філязофія сьвядомасьці]], адукацыя
| Ідэі = [[tabula rasa]], «government with the consent of the governed»; [[state of nature]]; rights of life, [[свабода]] і ўласнасьць
| Ідэі = [[tabula rasa]], «government with the consent of the governed»; [[state of nature]]; rights of life, [[свабода]] і ўласнасьць
| Папярэднікі = [[Плятон]], [[Арыстотэль]], [[Авіцэна]], [[Тамаш Аквінскі]], [[Рэнэ Дэкарт|Дэкарт]], [[Томас Гобс|Гобс]], [[Ібн Туфайль]], [[Гуга Гроцы|Гроцы]], [[Сэмюэль Рутэрфорд|Рутэрфорд]], [[Рычард Хукэр|Хукэр]], [[Робэрт Філмэр|Філмэр]],
| Папярэднікі = [[Плятон]], [[Арыстотэль]], [[Авіцэна]], [[Тамаш Аквінскі]], [[Рэнэ Дэкарт|Дэкарт]], [[Томас Гобс|Гобс]], [[Ібн Туфайль]], [[Гуга Гроцы|Гроцы]], [[Сэмюэль Рутэрфорд|Рутэрфорд]], [[Рычард Хукэр|Хукэр]], [[Робэрт Філмэр|Філмэр]],
| Наступнікі = [[Давід Юм|Юм]], [[Кант]], [[Джордж Бэрклі|Бэрклі]], [[Томас Пэйн|Пэйн]], [[Адам Сьміт|Сьміт]] і шматлікія наступныя філёзафы-палітыкі, уключаючы [[Айцы-заснавальнікі ЗША|айцоў-заснавальнікаў ЗША]], [[Артур Шопэнгаўэр]]
| Наступнікі = [[Давід Юм|Юм]], [[Кант]], [[Джордж Бэрклі|Бэрклі]], [[Томас Пэйн|Пэйн]], [[Адам Сьміт|Сьміт]] і шматлікія наступныя філёзафы-палітыкі, уключаючы [[Айцы-заснавальнікі ЗША|айцоў-заснавальнікаў ЗША]], [[Артур Шопэнгаўэр]]
| Грамадзянства =
| Грамадзянства =
| ВікіКрыніца = :en:s:Author:John Locke
| Сайт =
| Сайт =
}}
}}
'''Джон Лок''' ({{мова-en|John Locke}}; [[29 жніўня]] [[1632]], [[Рынгтан]], [[Сомэрсэт]], [[Ангельшчына]] — [[28 кастрычніка]] [[1704]], [[Эсэкс]], [[Ангельшчына]]) — брытанскі пэдагог і [[Філязофія|філёзаф]], прадстаўнік [[эмпірызм]]у і [[лібэралізм]]у. Спрыяў разьвіцьцё сэнсуалізму. Яго ідэі аказалі вялізарны ўплыў на разьвіцьцё [[эпістэмалёгія|эпістэмалёгіі]] і палітычнай філязофіі. Ён шырока прызнаны як адзін з самых уплывовых масьляроў Асьветніцтва і тэарэтыкаў лібэралізма. Лісты Лока паўплывалі на Вальтэра і Русо, шматлікіх шатляндкіх літаратараў Асьветніцтва і амэрыканскіх рэвалюцыянэраў. Яго ўплыў таксама адлюстраваны ў амэрыканскай Дэклярацыі незалежнасьці.
'''Джон Лок''' ({{мова-en|John Locke}}; [[29 жніўня]] [[1632]], [[Рынгтан]], [[Сомэрсэт]], [[Ангельшчына]] — [[28 кастрычніка]] [[1704]], [[Эсэкс]], [[Ангельшчына]]) — брытанскі пэдагог і [[Філязофія|філёзаф]], прадстаўнік [[эмпірызм]]у і [[лібэралізм]]у. Спрыяў разьвіцьцё сэнсуалізму. Яго ідэі аказалі вялізарны ўплыў на разьвіцьцё [[эпістэмалёгія|эпістэмалёгіі]] і палітычнай філязофіі. Ён шырока прызнаны як адзін з самых уплывовых масьляроў Асьветніцтва і тэарэтыкаў лібэралізма. Лісты Лока паўплывалі на Вальтэра і Русо, шматлікіх шатляндкіх літаратараў Асьветніцтва і амэрыканскіх рэвалюцыянэраў. Яго ўплыў таксама адлюстраваны ў амэрыканскай Дэклярацыі незалежнасьці.


Тэарэтычныя пабудовы Лока адзначылі і больш позьнія філёзафы, такія як Давід Юм, Імануіл Кант. лок быў першым філёзафам, які выказваў асобу праз неперарыўнасьць сьвядомасьці. Ён таксама пастуляваў, што розум зьяўляецца «чыстай дошкай», т.б. насуперак дэкартаўскай філязофіі Лок сьцьвярджаў, што людзі нараджаюцца без прыроджаных ідэяў, і што веданьне замест гэтага вызначанаецца толькі досьведам, атрыманым праз пачуцьцёвае успрыманьне.
Тэарэтычныя пабудовы Лока адзначылі і больш позьнія філёзафы, такія як Давід Юм, Імануіл Кант. Лок быў першым філёзафам, які выказваў асобу праз неперарыўнасьць сьвядомасьці. Ён таксама пастуляваў, што розум зьяўляецца «чыстай дошкай», то бок насуперак дэкартаўскай філязофіі Лок сьцьвярджаў, што людзі нараджаюцца без прыроджаных ідэяў, і што веданьне замест гэтага вызначанаецца толькі досьведам, атрыманым праз пачуцьцёвае успрыманьне.


== Пэдагагічная дзейнасьць ==
== Пэдагагічная дзейнасьць ==
Лок напісаў пэдагагічны трактат «[[Думкі пра выхаваньне]]» ([[1693]]), складаньне «[[Пра кіраваньне розумам]]».
Лок напісаў пэдагагічны трактат «[[Думкі пра выхаваньне]]» ([[1693]]), складаньне «[[Пра кіраваньне розумам]]».


Самае галоўнае ў чалавеку — [[выхаваньне]] фізычнае, разумовае і маральнае. Канчатковую мэту выхаваньня Лок уяўляў у забесьпячэньні здаровага духу ў здаровым целе. Усе складальнікі выхаваньня павінныя быць узаемазлучанымі. Уяўленьні Лока пра выхаваньне складаліся на аснове ўласных назіраньняў як настаўніка ў шляхецкіх сем'ях. Ім распрацаваныя прыёмы і спосабы разьвіцьця разважаньня чалавека. Паводле тэорыі Лока, у чалавека няма [[Прыроджаная ідэя|прыроджаных ўяўленьняў і ідэяў]]. Ён зьяўляецца на сьвет «[[Tabula rasa|чыстай дошкай]]», гатовы ўспрымаць навакольле сродкам сваіх пачуцьцяў, праз унутраны досьвед — [[рэфлексія|рэфлексію]]. Вялікае значэньне Лок аддаваў [[дысцыпліна|дысцыпліне]]: дзіцяці трэба караць толькі за ману, блюзьнерства і ўпартасьць. Караць можна любым спосабам, але лупцаваць павінныя не бацька і не выхавальнік, а наймальнік.
Самае галоўнае ў чалавеку — [[выхаваньне]] фізычнае, разумовае і маральнае. Канчатковую мэту выхаваньня Лок уяўляў у забесьпячэньні здаровага духу ў здаровым целе. Усе складальнікі выхаваньня павінныя быць узаемазлучанымі. Уяўленьні Лока пра выхаваньне складаліся на аснове ўласных назіраньняў як настаўніка ў шляхецкіх сем’ях. Ім распрацаваныя прыёмы і спосабы разьвіцьця разважаньня чалавека. Паводле тэорыі Лока, у чалавека няма [[Прыроджаная ідэя|прыроджаных ўяўленьняў і ідэяў]]. Ён зьяўляецца на сьвет «[[Tabula rasa|чыстай дошкай]]», гатовы ўспрымаць навакольле сродкам сваіх пачуцьцяў, праз унутраны досьвед — [[рэфлексія|рэфлексію]]. Вялікае значэньне Лок аддаваў [[дысцыпліна|дысцыпліне]]: дзіцяці трэба караць толькі за ману, блюзьнерства і ўпартасьць. Караць можна любым спосабам, але лупцаваць павінныя не бацька і не выхавальнік, а наймальнік.


Лок быў перакананы ў мэтазгоднасьці сацыяльнай (станавай) дэтэрмінацыі [[школьная адукацыя|школьнай адукацыі]]. Ён апраўдваў розныя [[тыпы навучаньня]]: паўнавартаснае выхаваньне джэнтльмэнаў і абмежаванае выхаваньнем працавітасьці і рэлігійнасьці немаёмных. Лок пашырыў межы сфэраў ведаў, якія павінныя вывучаць джэнтльмэн (бухгальтэрыя, рахункаводзтва...), паказаў на неабходнасьць выкладаньня навыкаў сацыяльных паводзінаў — «добрыя манеры і веданьне сьвету». [[Навучаньне]], паводле Лока, — гэта працэс фармаваньня грамадзкіх і маральных асноваў [[асоба|асобы]].
Лок быў перакананы ў мэтазгоднасьці сацыяльнай (станавай) дэтэрмінацыі [[школьная адукацыя|школьнай адукацыі]]. Ён апраўдваў розныя [[тыпы навучаньня]]: паўнавартаснае выхаваньне джэнтльмэнаў і абмежаванае выхаваньнем працавітасьці і рэлігійнасьці немаёмных. Лок пашырыў межы сфэраў ведаў, якія павінныя вывучаць джэнтльмэн (бухгальтэрыя, рахункаводзтва...), паказаў на неабходнасьць выкладаньня навыкаў сацыяльных паводзінаў — «добрыя манеры і веданьне сьвету». [[Навучаньне]], паводле Лока, — гэта працэс фармаваньня грамадзкіх і маральных асноваў [[асоба|асобы]].


У «Думках пра выхаваньне» ўтрымліваецца праграма выхаваньня джэнтльмэна, справавога чалавека новага грамадзтва. Аддаючы даніну традыцыям сьвецкага выхаваньня — навучаньне танцам, фэхтаваньню, верхавой язьдзе і г.д., Лок настойваў на практычнай скіраванасьці навучаньня, неабходнага «для справавых заняткаў у рэальным сьвеце». Для ўдасканаленьня розуму Джон Лок лічыў неабходным вызначыць кола літаратуры для самастойнага вывучэньня. Параенае ім кола чытаньня ўтрымліваецца ў ягоных «Думках пра тое, што чытаць і вывучаць джэнтльмэну» ([[1703]]), якія зьяўляюцца нібыта бібліяграфічным дадаткам да «Думак пра выхаваньне». Сюды ён уключыў кнігі па гісторыі, геаграфіі, лёгіцы, маралі і філязофіі, мастацтву кіраваньня (палітыцы), мастацтву правільнага пісьма і маўленьня і г.д. «Думкі пра выхаванне» адчыняюцца раздзелам пра фізычнае разьвіцьцё і выхаваньне дзіцяці, і толькі пасьля гэтага разглядаецца разумовае і маральнае. Лок лічыў, што фізычная праца — розныя выгляды рамесных і сельскагаспадарчых працаў — здымае стомленасьць ад вучэбных заняткаў, умацоўвае здароўе.
У «Думках пра выхаваньне» ўтрымліваецца праграма выхаваньня джэнтльмэна, справавога чалавека новага грамадзтва. Аддаючы даніну традыцыям сьвецкага выхаваньня — навучаньне танцам, фэхтаваньню, верхавой язьдзе і г. д., Лок настойваў на практычнай скіраванасьці навучаньня, неабходнага «для справавых заняткаў у рэальным сьвеце». Для ўдасканаленьня розуму Джон Лок лічыў неабходным вызначыць кола літаратуры для самастойнага вывучэньня. Параенае ім кола чытаньня ўтрымліваецца ў ягоных «Думках пра тое, што чытаць і вывучаць джэнтльмэну» ([[1703]]), якія зьяўляюцца нібыта бібліяграфічным дадаткам да «Думак пра выхаваньне». Сюды ён уключыў кнігі па гісторыі, геаграфіі, лёгіцы, маралі і філязофіі, мастацтву кіраваньня (палітыцы), мастацтву правільнага пісьма і маўленьня і г. д. «Думкі пра выхаваньне» адчыняюцца разьдзелам пра фізычнае разьвіцьцё і выхаваньне дзіцяці, і толькі пасьля гэтага разглядаецца разумовае і маральнае. Лок лічыў, што фізычная праца — розныя выгляды рамесных і сельскагаспадарчых працаў — здымае стомленасьць ад вучэбных заняткаў, умацоўвае здароўе.


Праект «Працоўныя школы» ([[1696]]). У гэтай нататцы Лок прапаноўваў ствараць у кожнай грамадзе выхаваўчыя ўстановы для дзяцей бядноты ад 3 да 14 гадоў, свайго роду лучнасьць дашкольных установаў і элемэнтарных школ. Там павінныя навучацца пачаткам рамёстваў, прывучацца да працавітасьці. Лок раіў паказваць дзецям на навочных прыкладах, як ім паступаць і чаго варта пазьбягаць. Асноўныя [[мэтады навучаньня]]: практыка, паўторныя дзеяньні, замацаваньне станоўчага досьведу паводзінаў.
Праект «Працоўныя школы» ([[1696]]). У гэтай нататцы Лок прапаноўваў ствараць у кожнай грамадзе выхаваўчыя ўстановы для дзяцей бядноты ад 3 да 14 гадоў, свайго роду лучнасьць дашкольных установаў і элемэнтарных школ. Там павінныя навучацца пачаткам рамёстваў, прывучацца да працавітасьці. Лок раіў паказваць дзецям на навочных прыкладах, як ім паступаць і чаго варта пазьбягаць. Асноўныя [[мэтады навучаньня]]: практыка, паўторныя дзеяньні, замацаваньне станоўчага досьведу паводзінаў.
Радок 38: Радок 39:
== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:John Locke|выгляд=міні}}
{{Commons|Category:John Locke|выгляд=міні}}

{{Эпоха Асьветніцтва}}
{{Эпоха Асьветніцтва}}



Вэрсія ад 18:02, 8 сакавіка 2010

Джон Лок
па-ангельску: John Locke
Дата нараджэньня 29 жніўня 1632
Месца нараджэньня Рынгтан, Сомэрсэт, Ангельшчына
Дата сьмерці 28 кастрычніка 1704
Месца сьмерці Эсэкс, Ангельшчына
Школа/традыцыя брытанскі эмпірызм, тэорыя сацыяльнага кантракта, натуральнае права
Пэрыяд Філязофія XVII ст.
Кірунак ангельская філязофія
Асноўныя зацікаўленасьці мэтафізыка, эпістэмалёгія, палітычная філязофія, філязофія сьвядомасьці, адукацыя
Значныя ідэі tabula rasa, «government with the consent of the governed»; state of nature; rights of life, свабода і ўласнасьць
Аказалі ўплыў Плятон, Арыстотэль, Авіцэна, Тамаш Аквінскі, Дэкарт, Гобс, Ібн Туфайль, Гроцы, Рутэрфорд, Хукэр, Філмэр,
Наступнікі Юм, Кант, Бэрклі, Пэйн, Сьміт і шматлікія наступныя філёзафы-палітыкі, уключаючы айцоў-заснавальнікаў ЗША, Артур Шопэнгаўэр
Творы ў [[
en:s:Author:John Locke|Вікікрыніцах]]

Джон Лок (па-ангельску: John Locke; 29 жніўня 1632, Рынгтан, Сомэрсэт, Ангельшчына — 28 кастрычніка 1704, Эсэкс, Ангельшчына) — брытанскі пэдагог і філёзаф, прадстаўнік эмпірызму і лібэралізму. Спрыяў разьвіцьцё сэнсуалізму. Яго ідэі аказалі вялізарны ўплыў на разьвіцьцё эпістэмалёгіі і палітычнай філязофіі. Ён шырока прызнаны як адзін з самых уплывовых масьляроў Асьветніцтва і тэарэтыкаў лібэралізма. Лісты Лока паўплывалі на Вальтэра і Русо, шматлікіх шатляндкіх літаратараў Асьветніцтва і амэрыканскіх рэвалюцыянэраў. Яго ўплыў таксама адлюстраваны ў амэрыканскай Дэклярацыі незалежнасьці.

Тэарэтычныя пабудовы Лока адзначылі і больш позьнія філёзафы, такія як Давід Юм, Імануіл Кант. Лок быў першым філёзафам, які выказваў асобу праз неперарыўнасьць сьвядомасьці. Ён таксама пастуляваў, што розум зьяўляецца «чыстай дошкай», то бок насуперак дэкартаўскай філязофіі Лок сьцьвярджаў, што людзі нараджаюцца без прыроджаных ідэяў, і што веданьне замест гэтага вызначанаецца толькі досьведам, атрыманым праз пачуцьцёвае успрыманьне.

Пэдагагічная дзейнасьць

Лок напісаў пэдагагічны трактат «Думкі пра выхаваньне» (1693), складаньне «Пра кіраваньне розумам».

Самае галоўнае ў чалавеку — выхаваньне фізычнае, разумовае і маральнае. Канчатковую мэту выхаваньня Лок уяўляў у забесьпячэньні здаровага духу ў здаровым целе. Усе складальнікі выхаваньня павінныя быць узаемазлучанымі. Уяўленьні Лока пра выхаваньне складаліся на аснове ўласных назіраньняў як настаўніка ў шляхецкіх сем’ях. Ім распрацаваныя прыёмы і спосабы разьвіцьця разважаньня чалавека. Паводле тэорыі Лока, у чалавека няма прыроджаных ўяўленьняў і ідэяў. Ён зьяўляецца на сьвет «чыстай дошкай», гатовы ўспрымаць навакольле сродкам сваіх пачуцьцяў, праз унутраны досьвед — рэфлексію. Вялікае значэньне Лок аддаваў дысцыпліне: дзіцяці трэба караць толькі за ману, блюзьнерства і ўпартасьць. Караць можна любым спосабам, але лупцаваць павінныя не бацька і не выхавальнік, а наймальнік.

Лок быў перакананы ў мэтазгоднасьці сацыяльнай (станавай) дэтэрмінацыі школьнай адукацыі. Ён апраўдваў розныя тыпы навучаньня: паўнавартаснае выхаваньне джэнтльмэнаў і абмежаванае выхаваньнем працавітасьці і рэлігійнасьці немаёмных. Лок пашырыў межы сфэраў ведаў, якія павінныя вывучаць джэнтльмэн (бухгальтэрыя, рахункаводзтва...), паказаў на неабходнасьць выкладаньня навыкаў сацыяльных паводзінаў — «добрыя манеры і веданьне сьвету». Навучаньне, паводле Лока, — гэта працэс фармаваньня грамадзкіх і маральных асноваў асобы.

У «Думках пра выхаваньне» ўтрымліваецца праграма выхаваньня джэнтльмэна, справавога чалавека новага грамадзтва. Аддаючы даніну традыцыям сьвецкага выхаваньня — навучаньне танцам, фэхтаваньню, верхавой язьдзе і г. д., Лок настойваў на практычнай скіраванасьці навучаньня, неабходнага «для справавых заняткаў у рэальным сьвеце». Для ўдасканаленьня розуму Джон Лок лічыў неабходным вызначыць кола літаратуры для самастойнага вывучэньня. Параенае ім кола чытаньня ўтрымліваецца ў ягоных «Думках пра тое, што чытаць і вывучаць джэнтльмэну» (1703), якія зьяўляюцца нібыта бібліяграфічным дадаткам да «Думак пра выхаваньне». Сюды ён уключыў кнігі па гісторыі, геаграфіі, лёгіцы, маралі і філязофіі, мастацтву кіраваньня (палітыцы), мастацтву правільнага пісьма і маўленьня і г. д. «Думкі пра выхаваньне» адчыняюцца разьдзелам пра фізычнае разьвіцьцё і выхаваньне дзіцяці, і толькі пасьля гэтага разглядаецца разумовае і маральнае. Лок лічыў, што фізычная праца — розныя выгляды рамесных і сельскагаспадарчых працаў — здымае стомленасьць ад вучэбных заняткаў, умацоўвае здароўе.

Праект «Працоўныя школы» (1696). У гэтай нататцы Лок прапаноўваў ствараць у кожнай грамадзе выхаваўчыя ўстановы для дзяцей бядноты ад 3 да 14 гадоў, свайго роду лучнасьць дашкольных установаў і элемэнтарных школ. Там павінныя навучацца пачаткам рамёстваў, прывучацца да працавітасьці. Лок раіў паказваць дзецям на навочных прыкладах, як ім паступаць і чаго варта пазьбягаць. Асноўныя мэтады навучаньня: практыка, паўторныя дзеяньні, замацаваньне станоўчага досьведу паводзінаў.

Вонкавыя спасылкі

Джон Локсховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Шаблён:Link FA