Маньерызм: розьніца паміж вэрсіямі
д →Маньерызм у Беларусі: стыль |
д →Маньерызм у Беларусі: дапаўненьне |
||
Радок 10: | Радок 10: | ||
Маньерыстычная культура Беларусі фармавалася на глебе папярэдніх стылістычных эпохаў готыкі і Рэнэсансу. Элементы маньерызму прасочваюцца ў беларускім мастацтве (як у выяўленчых відах, так і ў архітэктуры, дэкаратыўна-прыкладных творах) адносна кароткі час. Не маючы наўпроставай адэкватнасьці самому стылю, прыстасаваныя для новай вобразна-плястычнай сыстэмы, маньерыстычныя парасткі актыўна зьмешваліся з барочнай мастацкай стылістыкай, прыкладам якіх зьяўляюцца скульптуры «Марыя» і «Іаан Багаслоў» з касьцёла арханёла Міхаіла ў [[Наваградак|Наваградку]] ([[1617]]—[[1637]]), надмагільле Паўла Сапегі і яго жонак з францысканскага касьцёла Іаана Хрысьціцеля в. [[Гальшаны]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] (пасьля [[1559]] — пасьля [[1635]]), абраз «Хрыстос Уседзяржыцель» (першая палова XVII ст.<ref name=ab>Барока у беларускай культуры i мастацтве [Текст] / Нац. акад. навук Беларусi, Iн-т мастацвазнаў., этн. i фальклору iм. Кандрата Крапiвы ; ред. и авт.введ. В.Ф. Шматаў. - 3-е выд. - Минск : Беларус. навука, 2005. - ISBN 985-08-0638-9. С. 57—58</ref>) |
Маньерыстычная культура Беларусі фармавалася на глебе папярэдніх стылістычных эпохаў готыкі і Рэнэсансу. Элементы маньерызму прасочваюцца ў беларускім мастацтве (як у выяўленчых відах, так і ў архітэктуры, дэкаратыўна-прыкладных творах) адносна кароткі час. Не маючы наўпроставай адэкватнасьці самому стылю, прыстасаваныя для новай вобразна-плястычнай сыстэмы, маньерыстычныя парасткі актыўна зьмешваліся з барочнай мастацкай стылістыкай, прыкладам якіх зьяўляюцца скульптуры «Марыя» і «Іаан Багаслоў» з касьцёла арханёла Міхаіла ў [[Наваградак|Наваградку]] ([[1617]]—[[1637]]), надмагільле Паўла Сапегі і яго жонак з францысканскага касьцёла Іаана Хрысьціцеля в. [[Гальшаны]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] (пасьля [[1559]] — пасьля [[1635]]), абраз «Хрыстос Уседзяржыцель» (першая палова XVII ст.<ref name=ab>Барока у беларускай культуры i мастацтве [Текст] / Нац. акад. навук Беларусi, Iн-т мастацвазнаў., этн. i фальклору iм. Кандрата Крапiвы ; ред. и авт.введ. В.Ф. Шматаў. - 3-е выд. - Минск : Беларус. навука, 2005. - ISBN 985-08-0638-9. С. 57—58</ref>) |
||
Адметнасьцю беларускага маньерызму зьяўляецца яго другі віток у сярэдзіне XVIII ст. у пэрыяд позьняга альбо віленскага барока, які атрымаў назву ''псэўдаманьерызму'', стылістычны працэс якога вярнуўся да свайго пачатку ўжо на новым, якасным узроўні. Аднак псэўдаманьерыстычныя рысы не насілі ўсёабдымнага характару і не ахоплівалі поўнасьцю мастацкую практыку. Зыходзячы з мастацкіх працаў беларускіх мастацтвазнаўцаў можна адзначыць, што рысы псэўдаманьерызму былі ўласьцівыя болей культаваму мастацтву, чымся творам, арыентаваным на сьвецкія колы. Прыклады такіх рысаў можна заўважыць у абразах (працы манаграміста М.В.: «Мікола», «Пакроў», абодва — [[1751]]), партрэтах (партрэт Януша Антонія Вігнявецкага, [[1750-я]] гады) і ў плястыцы<ref name=ab/>. |
Адметнасьцю беларускага маньерызму зьяўляецца яго другі віток у сярэдзіне XVIII ст. у пэрыяд позьняга альбо віленскага барока, які атрымаў назву ''псэўдаманьерызму'', стылістычны працэс якога вярнуўся да свайго пачатку ўжо на новым, якасным узроўні. Аднак псэўдаманьерыстычныя рысы не насілі ўсёабдымнага характару і не ахоплівалі поўнасьцю мастацкую практыку. Зыходзячы з мастацкіх працаў беларускіх мастацтвазнаўцаў можна адзначыць, што рысы псэўдаманьерызму былі ўласьцівыя болей культаваму (рэлігіёзнаму) мастацтву, чымся творам, арыентаваным на сьвецкія колы. Прыклады такіх рысаў можна заўважыць у абразах (працы манаграміста М.В.: «Мікола», «Пакроў», абодва — [[1751]]), партрэтах (партрэт Януша Антонія Вігнявецкага, [[1750-я]] гады) і ў плястыцы<ref name=ab/>. |
||
== Крыніцы == |
== Крыніцы == |
Вэрсія ад 01:42, 3 лютага 2010
Маньеры́зм (ад італьянскага maniera, манэра) — заходнеэўрапейскі літаратурна-мастацкі стыль XVI — першае трэці XVII стст. Яму ўласьціва ўтрата рэнэсансавае гармоніі паміж цялесным і духоўным, прыродай і чалавекам. Некаторыя дасьледчыкі (асабліва літаратуразнаўцы) ня схільныя лічыць маньерызм самастойным стылем і разглядаюць у ім ранейшую фазу барока. Існуе і пашыранае тлумачэньне паняцьця «маньерызм», як выражэньне фарматворчага, «прэтэнцыёзнага» пачатку ў мастацтве на розных стадыях культурнага разьвіцьця — ад антычнасьці да сучаснасьці.
Агульная характарыстыка стылю
Маньерызм зьявіўся ў Італіі, дзе важнейшымі цэнтрамі разьвіцьця стылю сталі Флярэнцыя, Мантуя, Рым, а затым атрымаў распаўсюджваньне ў Францыі ды іншых эўрапейскіх краінах.
Стыль быў збольшага спараджоны крызіснай зьявай у грамадзка-палітычным асяродзьдзі, уласьцівым для позьняга Адраджэньня зь яго сацыяльнай, маральнай і рэлігіёзнай няўстойлівасьцю; часам пачатковую фазу маньерызма зьвязваюць з разрабаваньнем Рыму ў 1527 годзе. Самае ж галоўнае, маньерызм у кідкай форме адлюстраваў істотную, падобную на выбух трансфармацыю мастацтва і літаратуры ад сярэднявечча да Новага часу.
Маньерызм у Беларусі
Маньерыстычная культура Беларусі фармавалася на глебе папярэдніх стылістычных эпохаў готыкі і Рэнэсансу. Элементы маньерызму прасочваюцца ў беларускім мастацтве (як у выяўленчых відах, так і ў архітэктуры, дэкаратыўна-прыкладных творах) адносна кароткі час. Не маючы наўпроставай адэкватнасьці самому стылю, прыстасаваныя для новай вобразна-плястычнай сыстэмы, маньерыстычныя парасткі актыўна зьмешваліся з барочнай мастацкай стылістыкай, прыкладам якіх зьяўляюцца скульптуры «Марыя» і «Іаан Багаслоў» з касьцёла арханёла Міхаіла ў Наваградку (1617—1637), надмагільле Паўла Сапегі і яго жонак з францысканскага касьцёла Іаана Хрысьціцеля в. Гальшаны Гарадзенскай вобласьці (пасьля 1559 — пасьля 1635), абраз «Хрыстос Уседзяржыцель» (першая палова XVII ст.[1])
Адметнасьцю беларускага маньерызму зьяўляецца яго другі віток у сярэдзіне XVIII ст. у пэрыяд позьняга альбо віленскага барока, які атрымаў назву псэўдаманьерызму, стылістычны працэс якога вярнуўся да свайго пачатку ўжо на новым, якасным узроўні. Аднак псэўдаманьерыстычныя рысы не насілі ўсёабдымнага характару і не ахоплівалі поўнасьцю мастацкую практыку. Зыходзячы з мастацкіх працаў беларускіх мастацтвазнаўцаў можна адзначыць, што рысы псэўдаманьерызму былі ўласьцівыя болей культаваму (рэлігіёзнаму) мастацтву, чымся творам, арыентаваным на сьвецкія колы. Прыклады такіх рысаў можна заўважыць у абразах (працы манаграміста М.В.: «Мікола», «Пакроў», абодва — 1751), партрэтах (партрэт Януша Антонія Вігнявецкага, 1750-я гады) і ў плястыцы[1].
Крыніцы
- ^ а б Барока у беларускай культуры i мастацтве [Текст] / Нац. акад. навук Беларусi, Iн-т мастацвазнаў., этн. i фальклору iм. Кандрата Крапiвы ; ред. и авт.введ. В.Ф. Шматаў. - 3-е выд. - Минск : Беларус. навука, 2005. - ISBN 985-08-0638-9. С. 57—58
Вонкавыя спасылкі
Маньерызм — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў