Уладзіслаў Сыракомля: розьніца паміж вэрсіямі

Людвік Уладзіслаў Францішак Кандратовіч
	Сыракомля
	; герб «Сыракомля»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	17 (29) верасьня 1823; Смольгава, Бабруйскі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя;
Памёр	3 (15) верасьня 1862 (38 гадоў); Вільня, Расейская імпэрыя[…];
Пахаваны	Могілкі Росы;
Род	Кандратовічы
Бацькі	Аляксандар Каэтан Кандратовіч; Вікторыя з Златкоўскіх
Жонка	Паўліна з Мітрашэўскіх
Рэлігія	рыма-каталік
Дзейнасьць	мовазнаўца, перакладнік, паэт, пісьменьнік, літаратар, публіцыст
Подпіс

	Уладзіслаў Сыракомля
	Людвік Уладзіслаў Францішак Кандратовіч; Ludwik Władysław Franciszek Kondratowicz
Асабістыя зьвесткі
Псэўданімы	Уладзіслаў Сыракомля,; Władysław Syrokomla
Нарадзіўся	17 (29) верасьня 1823; Смольгава, Бабруйскі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя;
Памёр	3 (15) верасьня 1862 (38 гадоў); Вільня, Расейская імпэрыя[…];
Пахаваны	Могілкі Росы;
Бацькі	Аляксандр Каятан Кандратовіч[d]; Вікторыя са Златкоўскіх[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	мовазнаўца, перакладнік, паэт, пісьменьнік, літаратар, публіцыст
Гады творчасьці	з 1844
Мова	польская мова, нямецкая, беларуская мова і лацінская мова
Подпіс
	Уладзіслаў Сыракомля ў Вікісховішчы
	http://www.rv-blr.com/biography/view/712

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 15:44, 7 сьнежня 2009

Уладзісла́ў Сырако́мля (сапраўднае Людвік Уладзіслаў Францішак Кандратовіч, 29 верасьня 1823, фальварак Смольгаў Бабруйскага павету, цяпер Любанскі раён — 15 верасьня 1862, Вільня) — беларускі і польскі паэт, драматург, перакладчык, крытык, краязнавец. Пісаў на беларускай і польскай мовах.

Біяграфія

Паходзіў са зьбяднелага шляхецкага роду герба «Сыракомля», назву якога потым узяў за псэўданім, бацькі былі арандатарамі і часта зьмянілі месца жыхарства. У 1833 паступіў вучыцца ў павятовую школу пры дамініканскім кляштары ў Нясьвіжы, якую расейскія ўлады зачынілі ў 1835. Давучваўся ў дамініканскай школе ў Наваградку (1836—1837). У 1840 уладкаваўся на службу ў канцылярыю кіраўніцтва радзівілаўскімі маёнткамі. Пасьля жаніцьбы ў 1844 пераехаў у фальварак Залучча (цяпер Стаўпецкі раён). Многа працаваў творча. У верасьні 1852 пераехаў у Вільню, бліжэй да выдавецтваў. У красавіку 1853 пачаў арандаваць фальварак Барэйкаўшчына каля Вільні. У 1856—1858 неаднаразова выязджаў у Варшаву і Познань (Прускае каралеўства). Пасьля гэтых паездак за У. Сыракомлям быў устаноўлены сакрэтны нагляд. У красавіку 1861 выступіў на патрыятычнай маніфэстацыі ў Коўне зь вершамі. Выехаў у Варшаву, а на зваротным шляху быў арыштаваны і зьняволены ў віленскай вязьніцы. Знаходзіўся пад арыштам каля месяца. Вызвалены пад нагляд паліцыі. Памёр у час сьледзтва. Пахаваны на віленскіх могілках Росы ў Вільні.

У Барэйкаўшчыне створаны музэй-бібліятэка Ўладзіслава Сыракомлі, яго імём названыя вуліцы ў Менску і Нясьвіжы. У Варшаве у гонар Сыракомлі названыя адразу дзьве вуліцы: вуліцва Людвіка Кандратовіча і вуліца Уладзіслава Сыракомлі.

Літаратурная дзейнасьць

Зьвяртаўся да гісторыі краю, вераваньняў, звычаяў, вуснай паэзіі беларускага народу, паэтызаваў гераічнае мінулае продкаў. Дэбютаваў вершам «Паштальён» (1844), паводле пачутай у Міры гісторыі («народнай гутаркі»). Пераклад «Паштальёна» на расейскую мову паэтам Л. Трэфалевым стаў папулярнай у Расеі народнай песьняй «Когда я на почте служил ямщиком…». Як добры знаўца фальклёру, вуснай паэзіі беларусаў раскрыўся ў «Кароткім дасьледаваньні мовы і характару паэзіі русінаў Менскай правінцыі» (1856). Вывучэньню Беларусі прысьвяціў гістарычна-краязнаўчыя працы «Вандроўкі па маіх былых ваколіцах» (1853), «Менск: беглы агляд сучаснага стану Менску» (1857), «Нёман ад вытокаў да вусьця» (1861) і інш. Падтрымліваў цесную сувязь зь менскім літаратурным асяродзьдзем. За антыцарскія вершы быў арыштаваны. Пісаў па-польску, зь беларускамоўных твораў захаваліся толькі два — верш «Добрыя весьці» (1848, 1861) і лірычная мініятура «Ужо птушкі пяюць усюды».

Зьяўляецца аўтарам некалькіх п’есаў, якія ставіліся віленскім тэатрам. З драматычных твораў Сыракомлі найбольшай папулярнасьцю карысталася п’еса «Kasper Kaliński».

Перакладаў на польскую мову творы разнастайных расейскіх, францускіх, украінскіх, нямецкіх і лацінскіх паэтаў. Сярод найбольш значных працаў — пераклады твораў Гётэ, Гайнэ, Лермантава, Шаўчэнкі, Някрасава, Бэранжэ і іншых. Творы Сыракомлі лічацца аднымі з найлепшых перакладаў паэзіі ў гісторыі польскай мовы.

Зьяўляецца аўтарам двухтомнай «Гісторыі літаратуры ў Польшчы» (1851—1852) і іншых твораў.

Асноўныя творы

Przekłady poetów polsko-łacińskich epoki zygmuntowskiej
Gawędy i rymy ulotne (1853)
Urodzony Jan Dęboróg
Poezje ostatniej godziny
Wyzwolenie włościan
Margier. Poemat z dziejów Litwy (1855)
Margier Konstantego Gorskiego
Wielki Czwartek (1856)
Janko Cmentarnik (1857)
Kasper Kaliński (1858)
Chatka w lesie (1855—1856)
Hrabia na Wątorach (1856)
Możnowładcy i sierota (1859)
Wiejscy politycy (1858)
Wojnarowski
Podróż swojaka po swojszczyźnie
Dzieje literatury w Polsce

Бібліяграфія

Беларускі пераклад:

Выбр. тв. Мн., 1966;
Вандроўкі па маіх былых ваколіцах: Успаміны, даследаванні гісторыі і звычаяў. Мн., 1992;
Мінск. Мн., 1992;
Добрыя весці: Паэзія, проза, крытыка. Мн., 1993.

Літаратура

Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8
Уладзіслаў Сыракомля // Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 1. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.
Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік у 6-ці тамах / АН Беларусі, Інстытут літаратуры ім. Я. Купалы; рэд. А. І. Мальдзіса.Т. 5: Пестрак — Сяўрук. — Мн.: БелЭн, 1995. — 480 с. — ISBN 5-85700-060-2. — ISBN 5-85700-168-4.
Цвірка К. Слова пра Сыракомлю. — Мн., 1975
Мархель У. Лірнік вясковы. — Мн., 1983

Вонкавыя спасылкі

Уладзіслаў Сыракомля — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Ludwik Kondratowicz — некаторыя творы У. Сыракомлі

^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Быков П. В. Сырокомля, Владислав (рас.) // Энциклопедический словарь — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1901. — Т. XXXII. — С. 210—212.
^ ^а ^б Кондратович, Людвиг-Владислав (рас.) // Русский биографический словарь — СПб: 1903. — Т. 9. — С. 99—101.
^ ^а ^б ^в ^г Ludwik Kondratowicz. // (нявызначаны загаловак) — Т. I. — С. 407—411.
^ ^а ^б інтэрнэт-энцыкляпэдыя
^ ^а ^б Сырокомля Владислав // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
^ ^а ^б http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/kondratowicz-ludwik-wladyslaw/
^ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (фр.): плятформа адкрытых зьвестак — 2011.
^ Kondratowicz, Ludwik // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
^ Sejm-Wielki.pl (пол.) — 2002.

[_555643c47b655c93-1] а ^б ^в ^г ^д ^е Быков П. В. Сырокомля, Владислав (рас.) // Энциклопедический словарь — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1901. — Т. XXXII. — С. 210—212.

[_d0550d6399715e27-2] а ^б Кондратович, Людвиг-Владислав (рас.) // Русский биографический словарь — СПб: 1903. — Т. 9. — С. 99—101.

[_47430190e8ff5507-3] а ^б ^в ^г Ludwik Kondratowicz. // (нявызначаны загаловак) — Т. I. — С. 407—411.

[_f693e4043e74de0b-4] а ^б інтэрнэт-энцыкляпэдыя

[_bf1fa4fbd5f3c02d-5] а ^б Сырокомля Владислав // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.

[_c34737fe6ea0eb31-6] а ^б http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/kondratowicz-ludwik-wladyslaw/

[_3d3d4216e499fae2-7] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (фр.): плятформа адкрытых зьвестак — 2011.

[_5a2c4a8acafc2017-8] Kondratowicz, Ludwik // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[_e24017218f1f06ee-9] Sejm-Wielki.pl (пол.) — 2002.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 {{Пісьменьнік
 | Імя                 = Уладзіслаў Сыракомля
-| Арыгінал імя        = Людвік Уладзіслаў Францішак Кандратовіч<br> Ludwik Władysław Franciszek Kondratowicz
+| Арыгінал імя        = Людвік Уладзіслаў Францішак Кандратовіч<br /> Ludwik Władysław Franciszek Kondratowicz
 | Партрэт             = Syrokomla Wladyslaw.jpg
 | Памер               =
@@ Радок 53: / Радок 53: @@
 == Асноўныя творы ==
-[[Выява:Smolgow Smolhow Syrokomla birthplace Klosy 1877.jpg|right|thumb|240px|[[Смольгаў]], месца нараджэньня Л. Кандратовіча]]
+[[Файл:Smolgow Smolhow Syrokomla birthplace Klosy 1877.jpg|right|thumb|240px|[[Смольгаў]], месца нараджэньня Л. Кандратовіча]]
 * Przekłady poetów polsko-łacińskich epoki zygmuntowskiej
 * Gawędy i rymy ulotne ([[1853]])
@@ Радок 110: / Радок 110: @@
 [[be:Уладзіслаў Сыракомля]]
 [[en:Władysław Syrokomla]]
-[[lt:Władysław Syrokomla]]
+[[lt:Vladislovas Sirokomlė]]
 [[pl:Władysław Syrokomla]]
 [[ru:Сырокомля, Владислав]]