Анігіляцыя: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дНяма апісаньня зьменаў
дНяма апісаньня зьменаў
Радок 3: Радок 3:
'''Анігіля́цыя'''(ад [[Лацінская мова|лацінскага]] ''annihilatio'' - зьнішчэньне) - працэс узаемадзеньня [[Элементарная часціца|элемэнтарнае часьцінкі]] з [[Антычасьцінкі|антычасьцінкай]], у выніку якога яны пераўтвараюцца ў іншыя [[Элементарная часціца|часьцінкі]]. Тыповы і добра вядомы прыклад - анігіляцыя [[электрон]]на-[[пазытрон]]ных (e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup>) пар за кошт [[Электра-магнітнае ўзаемадзеяньне|электрамагнітнага ўзаемадзеяньня]], якія, ў залежнасьці ад арыентацыі [[сьпін]]аў, пры гэтым пераўтвараюцца ў 2 ці 3 [[фатон]]ы. Тэрмін "анігіляцыя", які ўзнік гістарычна - недакладны, анігіляцыя - не зьнішчэньне [[Матэрыя|матэрыі]], а пераход яе ў іншую форму, які адбываецца ў адпаведнасьці з [[Законы захаваньня|законамі захаваньня]]. Паводле [[Закон захаваньня электрычнага зараду|закону захаваньня электрычнага зараду]] прадуктамі анігіляцыі могуць быць толькі [[Элементарная часціца|часьцінкі]], сумарны [[зарад]] якіх роўны нулю. [[Закон захаваньня энэргіі|Закон захаваньня энэргіі-імпульсу]] не дазваляе пераўтварацца свабоднай e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> пары ў адзін [[фатон]]. Гэтыя правілы справядлівыя таксама для адваротнага працэсу [[Утварэньне пар часьцінак|нараджэньня]] e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup>-пары свабоднымі [[фатон]]амі.
'''Анігіля́цыя'''(ад [[Лацінская мова|лацінскага]] ''annihilatio'' - зьнішчэньне) - працэс узаемадзеньня [[Элементарная часціца|элемэнтарнае часьцінкі]] з [[Антычасьцінкі|антычасьцінкай]], у выніку якога яны пераўтвараюцца ў іншыя [[Элементарная часціца|часьцінкі]]. Тыповы і добра вядомы прыклад - анігіляцыя [[электрон]]на-[[пазытрон]]ных (e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup>) пар за кошт [[Электра-магнітнае ўзаемадзеяньне|электрамагнітнага ўзаемадзеяньня]], якія, ў залежнасьці ад арыентацыі [[сьпін]]аў, пры гэтым пераўтвараюцца ў 2 ці 3 [[фатон]]ы. Тэрмін "анігіляцыя", які ўзнік гістарычна - недакладны, анігіляцыя - не зьнішчэньне [[Матэрыя|матэрыі]], а пераход яе ў іншую форму, які адбываецца ў адпаведнасьці з [[Законы захаваньня|законамі захаваньня]]. Паводле [[Закон захаваньня электрычнага зараду|закону захаваньня электрычнага зараду]] прадуктамі анігіляцыі могуць быць толькі [[Элементарная часціца|часьцінкі]], сумарны [[зарад]] якіх роўны нулю. [[Закон захаваньня энэргіі|Закон захаваньня энэргіі-імпульсу]] не дазваляе пераўтварацца свабоднай e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> пары ў адзін [[фатон]]. Гэтыя правілы справядлівыя таксама для адваротнага працэсу [[Утварэньне пар часьцінак|нараджэньня]] e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup>-пары свабоднымі [[фатон]]амі.
Анігіляцыя - гэта толькі адзін з магчымых раўнапраўных працэсаў узаемадзеяньняў ([[канал рэакцыі|каналаў рэакцыі]]) элемэнтарнае часьцінкі з [[Антычасьцінкі|антычасьцінкай]]. Напрыклад пры ўзаемадзеяньні [[электрон]]а і [[пазытрон]]а, акрамя анігіляцыі, магчымы таксама [[Пругкае расьсейваньне|пругкае]] і [[няпругкае расьсейваньне]] і інш. працэсы. Пара e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> можа ўтвараць недаўгавечную зьвязаную сыстэму - [[пазытроній]], падобны да [[атам]]а [[вадарод]]у, у якім месца [[пратон]]а займае [[пазытрон]]. Анігіляцыя e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> можа ісьці за кошт [[Слабае ўзаемадзеяньне|слабага ўзаемадзеяньня]] элемэнтарных часьцінак (напр. пераўтварэньне e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> у пару [[нейтрына]]-[[антынейтрына]]), за кошт [[электраслабае ўзаемадзеяньне|электраслабага ўзаемадзеяньня]] (пераўтварэньне e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> пары ў [[мюён]]ную μ<sup>-</sup> - μ<sup>+</sup>-пару), і г.д. уключаючы [[моцнае ўзаемадзеяньне]].
Анігіляцыя - гэта толькі адзін з магчымых раўнапраўных працэсаў узаемадзеяньняў ([[канал рэакцыі|каналаў рэакцыі]]) элемэнтарнае часьцінкі з [[Антычасьцінкі|антычасьцінкай]]. Напрыклад пры ўзаемадзеяньні [[электрон]]а і [[пазытрон]]а, акрамя анігіляцыі, магчымы таксама [[Пругкае расьсейваньне|пругкае]] і [[няпругкае расьсейваньне]] і інш. працэсы. Пара e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> можа ўтвараць недаўгавечную зьвязаную сыстэму - [[пазытроній]], падобны да [[атам]]а [[вадарод]]у, у якім месца [[пратон]]а займае [[пазытрон]]. Анігіляцыя e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> можа ісьці за кошт [[Слабае ўзаемадзеяньне|слабага ўзаемадзеяньня]] элемэнтарных часьцінак (напр. пераўтварэньне e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> у пару [[нейтрына]]-[[антынейтрына]]), за кошт [[электраслабае ўзаемадзеяньне|электраслабага ўзаемадзеяньня]] (пераўтварэньне e<sup>-</sup> - e<sup>+</sup> пары ў [[мюён]]ную μ<sup>-</sup> - μ<sup>+</sup>-пару), і г.д. уключаючы [[моцнае ўзаемадзеяньне]].
Пасьля таго, як з дапамогай магутных [[Паскаральнік часьцінак|паскаральнікаў]] [[пратон]]аў былі атрыманы ў дастатковай колькасьці [[антыпратон]]ы, пачалося інтэнсіўнае вывучэньне анігіляцыі [[нуклон]]-[[антынуклонаў]]. Гэты працэс ідзе галоўным чынам за кошт моцнага ўзаемадзеяньня і прыводзіць да ўтварэньня π-, K-[[мэзон]]аў, Λ-, Σ-, Ξ-[[гіпэрон]]аў, іх антычасьцінак і іншых [[адрон]]аў. Пры гэтым утвараюцца шматлікія і разнастайныя [[рэзананс]]ы.
Пасьля таго, як з дапамогай магутных [[Паскаральнік часьцінак|паскаральнікаў]] [[пратон]]аў былі атрыманы ў дастатковай колькасьці [[антыпратон]]ы, пачалося інтэнсіўнае вывучэньне анігіляцыі [[нуклон]]-[[антынуклонаў]]. Гэты працэс ідзе галоўным чынам за кошт моцнага ўзаемадзеяньня і прыводзіць да ўтварэньня π-, K-[[мэзон]]аў, Λ-, Σ-, Ξ-[[гіпэрон]]аў, іх антычасьцінак і іншых [[гадрон]]аў. Пры гэтым утвараюцца шматлікія і разнастайныя [[рэзананс]]ы.
Тэарэтычнае вывучэньне анігіляцыі з высокай дакладнасьцю і ў адпаведнасьці з [[экспэрымэнт]]ам праведзена толькі для [[Электрамагнетызм|электра-магнітных працэсаў]] на падставе [[Квантавая электрадынаміка|квантавае электрадынамікі]]. Пры тэарэтычным разглядзе працэсаў анігіляцыі, выкліканых [[Моцнае ўзаемадзеяньне|моцным узаемадзеяньнем]], звычайна карыстаюцца толькі прыблізнымі ацэнкамі, атрыманнымі на падставе [[мадэль]]ных уяўленьняў і фенаменалягічных суадносін.
Тэарэтычнае вывучэньне анігіляцыі з высокай дакладнасьцю і ў адпаведнасьці з [[экспэрымэнт]]ам праведзена толькі для [[Электрамагнетызм|электра-магнітных працэсаў]] на падставе [[Квантавая электрадынаміка|квантавае электрадынамікі]]. Пры тэарэтычным разглядзе працэсаў анігіляцыі, выкліканых [[Моцнае ўзаемадзеяньне|моцным узаемадзеяньнем]], звычайна карыстаюцца толькі прыблізнымі ацэнкамі, атрыманнымі на падставе [[мадэль]]ных уяўленьняў і фенаменалягічных суадносін.



Вэрсія ад 21:37, 20 лістапада 2009

Дыяграма Фэйнмана анігіляцыі электрона з пазытронам у віртуальны фатон, які потым распадаецца зноў на электрон і пазытрон.

Анігіля́цыя(ад лацінскага annihilatio - зьнішчэньне) - працэс узаемадзеньня элемэнтарнае часьцінкі з антычасьцінкай, у выніку якога яны пераўтвараюцца ў іншыя часьцінкі. Тыповы і добра вядомы прыклад - анігіляцыя электронна-пазытронных (e- - e+) пар за кошт электрамагнітнага ўзаемадзеяньня, якія, ў залежнасьці ад арыентацыі сьпінаў, пры гэтым пераўтвараюцца ў 2 ці 3 фатоны. Тэрмін "анігіляцыя", які ўзнік гістарычна - недакладны, анігіляцыя - не зьнішчэньне матэрыі, а пераход яе ў іншую форму, які адбываецца ў адпаведнасьці з законамі захаваньня. Паводле закону захаваньня электрычнага зараду прадуктамі анігіляцыі могуць быць толькі часьцінкі, сумарны зарад якіх роўны нулю. Закон захаваньня энэргіі-імпульсу не дазваляе пераўтварацца свабоднай e- - e+ пары ў адзін фатон. Гэтыя правілы справядлівыя таксама для адваротнага працэсу нараджэньня e- - e+-пары свабоднымі фатонамі. Анігіляцыя - гэта толькі адзін з магчымых раўнапраўных працэсаў узаемадзеяньняў (каналаў рэакцыі) элемэнтарнае часьцінкі з антычасьцінкай. Напрыклад пры ўзаемадзеяньні электрона і пазытрона, акрамя анігіляцыі, магчымы таксама пругкае і няпругкае расьсейваньне і інш. працэсы. Пара e- - e+ можа ўтвараць недаўгавечную зьвязаную сыстэму - пазытроній, падобны да атама вадароду, у якім месца пратона займае пазытрон. Анігіляцыя e- - e+ можа ісьці за кошт слабага ўзаемадзеяньня элемэнтарных часьцінак (напр. пераўтварэньне e- - e+ у пару нейтрына-антынейтрына), за кошт электраслабага ўзаемадзеяньня (пераўтварэньне e- - e+ пары ў мюённую μ- - μ+-пару), і г.д. уключаючы моцнае ўзаемадзеяньне. Пасьля таго, як з дапамогай магутных паскаральнікаў пратонаў былі атрыманы ў дастатковай колькасьці антыпратоны, пачалося інтэнсіўнае вывучэньне анігіляцыі нуклон-антынуклонаў. Гэты працэс ідзе галоўным чынам за кошт моцнага ўзаемадзеяньня і прыводзіць да ўтварэньня π-, K-мэзонаў, Λ-, Σ-, Ξ-гіпэронаў, іх антычасьцінак і іншых гадронаў. Пры гэтым утвараюцца шматлікія і разнастайныя рэзанансы. Тэарэтычнае вывучэньне анігіляцыі з высокай дакладнасьцю і ў адпаведнасьці з экспэрымэнтам праведзена толькі для электра-магнітных працэсаў на падставе квантавае электрадынамікі. Пры тэарэтычным разглядзе працэсаў анігіляцыі, выкліканых моцным узаемадзеяньнем, звычайна карыстаюцца толькі прыблізнымі ацэнкамі, атрыманнымі на падставе мадэльных уяўленьняў і фенаменалягічных суадносін.