Праваслаўная царква: розьніца паміж вэрсіямі
д робат дадаў: mwl:Eigreija Ortodoxa |
CarsracBot (гутаркі | унёсак) д робат дадаў: ceb, cv, frp зьмяніў: sv |
||
Радок 37: | Радок 37: | ||
[[bs:Pravoslavna crkva]] |
[[bs:Pravoslavna crkva]] |
||
[[ca:Església Ortodoxa]] |
[[ca:Església Ortodoxa]] |
||
[[ceb:Patriyarkadong Ortodoksong Griyego sa Antioquía]] |
|||
[[crh:Ortodokslıq]] |
[[crh:Ortodokslıq]] |
||
[[cs:Pravoslaví]] |
[[cs:Pravoslaví]] |
||
[[cu:Правосла́виѥ]] |
[[cu:Правосла́виѥ]] |
||
[[cv:Православи]] |
|||
[[cy:Eglwys Uniongred Ddwyreiniol]] |
[[cy:Eglwys Uniongred Ddwyreiniol]] |
||
[[da:Den ortodokse kirke]] |
[[da:Den ortodokse kirke]] |
||
Радок 51: | Радок 53: | ||
[[fi:Ortodoksinen kirkko]] |
[[fi:Ortodoksinen kirkko]] |
||
[[fr:Église orthodoxe]] |
[[fr:Église orthodoxe]] |
||
[[frp:Égllése ortodoxe de Grèce]] |
|||
[[fy:Eastersk-Ortodokse Tsjerke]] |
[[fy:Eastersk-Ortodokse Tsjerke]] |
||
[[he:נצרות אורתודוקסית]] |
[[he:נצרות אורתודוקסית]] |
||
Радок 87: | Радок 90: | ||
[[sq:Kisha ortodokse]] |
[[sq:Kisha ortodokse]] |
||
[[sr:Православље]] |
[[sr:Православље]] |
||
[[sv: |
[[sv:Ortodoxa kyrkan]] |
||
[[ta:கிழக்கு மரபுவழி திருச்சபை]] |
[[ta:கிழக்கு மரபுவழி திருச்சபை]] |
||
[[th:อีสเติร์นออร์โธด็อกซ์]] |
[[th:อีสเติร์นออร์โธด็อกซ์]] |
Вэрсія ад 20:34, 4 лістапада 2009
Правасла́ўе (ад слоў «правільнае праслаўленьне» Бога) — адзін з асноўных кірункаў у хрысьціянстве (побач з каталіцтвам, пратэстантызмам і старажытна-ўсходнімі цэрквамі).
Гісторыя
Праваслаўе склалася як ўсходняя галіна хрысьціянства пасьля падзелу Рымскае імпэрыі (395) і аформілася ў 1054 годзе пасьля падзелу цэркваў на заходнюю (каталіцкую) і ўсходнюю (праваслаўную). Атрымала пашырэньне галоўным чынам ва Ўсходняй Эўропе і на Блізкім Усходзе. Першапачаткова была пануючай рэлігіяй Бізантыйскае імпэрыі, таму зьведала ўплыў ейнае гісторыі разьвіцьця, што адбілася на веравучэньні і арганізацыі праваслаўных цэркваў.
Веравучэньне
Аснову веравучэньня праваслаўя, сфармуляванага ў Сымбалі Веры, прынятым на Нікейскім (325) і Канстантынопальскім (381) Усяленскіх саборах, складаюць Сьвяшчэннае пісаньне (Біблія) і Сьвяшчэннае паданьне (патрыстыка, пастановы першых 7 усяленскіх сабораў і іншыя). Праваслаўе зыходзіць з прызнаньня трыадзінага Бога — Творцы і кіраўніка Сусьвету, замагільнага сьвету, пасьмяротнае адплаты, збавіцельнае місіі Ісуса Хрыста, Які адкрыў магчымасьць для выратаваньня чалавека, на якім ляжыць адбітак першароднага граху. Адно з галоўных месцаў у богаслужэбнай практыцы праваслаўя займаюць 7 хрысьціянскіх таінстваў:
- Хрост
- Эўхарыстыя
- Сьвятарства
- Пакаяньне (Споведзь)
- Мірапамазаньне
- Шлюб
- Ялееасьвячэньне (Сабораваньне).
Вялікае значэньне надаецца сьвятам і пастам. У праваслаўі адвяргаецца шэраг прынятых у каталіцтве догматаў (аб беспамылковасьці Папы Рымскага ex cathedra, аб зыходжаньні Сьвятога Духа і ад Бога-Айца, і ад Бога-Сына, аб чысьцілішчы, аб беззаганным зачацьці Дзевы Марыі, аб цялесным унебаўзяцьці Дзевы Марыі), па-іншаму выконваюцца некаторыя таінствы. Існуюць адрозьненьні ў царкоўнай архітэктуры і начыньні, строях сьвятароў, іншай атрыбутыцы і абраднасьці. У праваслаўі богаслужэньне вядзецца на родных (у славянскіх краінах — на царкоўна-славянскай) мовах. Сьвятары (не манахі) павінны быць жанатыя, архірэі — бясшлюбныя (пасьвячаюцца з манаскага духавенства).
Структура царквы
У праваслаўі аўтакефальныя (самастойныя) цэрквы складаюць усяленскую праваслаўную царкву, аднак адзіны духоўны цэнтар адсутнічае. Канстантынопальскі патрыярх, прадстаяцель царквы ў сталіцы былой Бізантыйскай імпэрыі, традыцыйна захоўвае тытул усяленскага, але ня мае адміністрацыйнае ўлады над іншымі цэрквамі. На 2005 год у сьвеце існуюць 15 кананічных аўтакефальных цэркваў: Канстантынопальская, Александрыйская, Антыяхійская, Іерусалімская, Расейская, Грузінская, Сэрбская, Румынская, Баўгарская, Кіпрская, Эладская, Альбанская, Чэскіх зямель і Славаччыны, Польская, Амэрыканская (пералік зроблены паводле часу атрыманьня аўтакефаліі; 9 першых зь іх узначальваюцца патрыярхамі) са сваёй шматступеньчатай гіерархіяй. Шэраг рэлігійных аб'яднаньняў таксама называюць сябе цэрквамі, але яны пакуль не атрымалі кананічнага прызнаньня: Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква на эміграцыі, Украінская аўтакефальная праваслаўная царква, Кіеўскі патрыярхат. Прыхільнікі праваслаўя складаюць большасьць вернікаў у наступных краінах: Баўгарыя, Беларусь, Грузія, Грэцыя, Кіпр, Македонія, Малдавія, Расея, Румынія, Сэрбія, Украіна, Чарнагорыя. Праваслаўе значна пашыранае ў Альбаніі, Лібане, Сырыі і іншых краінах, а таксама сярод эмігрантаў з гэтых краінаў у Амэрыцы ды Аўстраліі.
На Беларусі традыцыйна годам увядзеньня праваслаўя лічыцца 992 (заснаваньне Полацкае праваслаўнае эпархіі).
Вонкавыя спасылкі
Праваслаўная царква — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў