Сьвятая (гара): розьніца паміж вэрсіямі

	Сьвятая
Найвышэйшы пункт
Вышыня	345 м н. у. м.
Геаграфія
Месцазнаходжаньне	Дзяржынскі раён
Кантынэнт	Эўропа
Краіна	Беларусь
Горная сыстэма	Менскае ўзвышша
Узыходжаньне
Клясычны маршрут	пешшу
	Сьвятая на мапе Беларусі Сьвятая
	Сьвятая ў Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 23:27, 31 кастрычніка 2009

Сьвята́я (з 1958 году — Дзяржы́нская) — гара, найвышэйшы пункт Менскага ўзвышша і Беларусі. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40—50 м.

Знаходзіцца ля вёскі Скірмунтава, за 20 км на поўнач ад Койданава (Дзяржынску) і за 30 на паўднёвы захад ад Менску.

Агульныя зьвесткі

Гару складаюць марэны, пакрытыя суглінкамі і супяскамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.

Ля падножжа гары пачынаюцца рэчкі, што належаць да басэйнаў Нёмана і Дняпра. Гэта Пціч, Іслач, Сула, Вуса.

Паўднёва-заходнія схілы стромкасьцю да 5º, паўночныя і ўсходнія схілы спадзістыя — да 2º, разараныя. 15 % тэрыторыі на паўночным захадзе пад маладым лесам.

Папулярны аб’ект пешаходнага турызму.

Гісторыя

Назва гары, верагодна, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае капішча. Паводле мясцовага паданьня разьмешчаная на гары вёска Скірмунтава атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.

У першай палове XX стагодзьдзя пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «Камсамолец». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы са шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у прымежнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад межаў міжваеннай Польскай Рэспублікі) шматлікія жыхары вёскі былі высланыя на Салаўкі і ў Сыбір, ніхто зь іх не вярнуўся^[1]. Падчас Другой сусьветнай вайны 30 ліпеня 1943 року фашысцкія карнікі ўшчэнт спалілі вёску разам з 140 мірнымі жыхарамі.

У 1958 годзе бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» ў гонар савецкага партыйнага дзеяча, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору»^[2] — Фэлікса Дзяржынскага.

У канцы XX стагодзьдзя на вяршыні гары паставілі памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». На пачатку XXI стагодзьдзя тэрыторыю гары добраўпарадкавалі.

Крыніцы

Літаратура

Дзержинская гора // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9
Лявон Целеш. А была гара Святая… // «Народная Воля» №61—62, 24 красавіка 2008

Вонкавыя спасылкі

[1] Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой? // «Экспресс Новости», 8 ліпеня 2004

[2] Тацяна Процька: «На сумленьні Дзяржынскага шмат расcтраляных людзей» // Радыё Свабода, 22 сьнежня 2004

[1]

[2]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+{{Гара
-{{гара
 |Назва = Сьвятая
 |Назва ў родным склоне = Сьвятой гары
@@ Радок 6: / Радок 6: @@
 |Камэнтар = Камень на гары
 |Вышыня = 345 м
-|Месцазнаходжаньне = [[Дзяржынскі раён]]
+|Месцазнаходжаньне = [[Дзяржынскі раён (Менская вобласьць)|Дзяржынскі раён]]
 |Горная сыстэма = [[Менскае ўзвышша]]
 |Каардынаты =
 |ВікіМапія =
 |Першае ўзыходжаньне =
 |Клясычны маршрут = пешшу
 |Шырата паўшар'е  = паўночнае
@@ Радок 19: / Радок 19: @@
 |Даўгата хвілінаў = 04
 }}
+'''Сьвята́я''' (з [[1958]] году — '''Дзяржы́нская''') — [[гара]], найвышэйшы пункт [[Менскае ўзвышша|Менскага ўзвышша]] і [[Беларусь|Беларусі]]. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40—50 м.
+Знаходзіцца ля вёскі [[Скірмунтава]], за 20 км на поўнач ад [[Койданаў|Койданава (Дзяржынску)]] і за 30 на паўднёвы захад ад [[Менск]]у.
-'''Сьвята́я''' (з [[1958]] году — '''Дзяржы́нская''') — [[гара]], найвышэйшы пункт [[Менскае ўзвышша|Менскага ўзвышша]] і [[Беларусь|Беларусі]]. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40—50 м.
-Знаходзіцца ля вёскі [[Скірмунтава]], за 20 км на поўнач ад [[Койданаў|Койданава (Дзяржынску)]] і за 30 на паўднёвы захад ад [[Менск]]у.
 == Агульныя зьвесткі ==
-Гару складаюць [[марэна|марэны]], пакрытыя суглінкамі і супяскамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.
+Гару складаюць [[марэна (геалёгія)|марэны]], пакрытыя суглінкамі і супяскамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.
 Ля падножжа гары пачынаюцца рэчкі, што належаць да басэйнаў [[Нёман]]а і [[Дняпро|Дняпра]]. Гэта [[Пціч]], [[Іслач]], [[Сула]], [[Вуса]].
 Паўднёва-заходнія схілы стромкасьцю да 5º, паўночныя і ўсходнія схілы спадзістыя — да 2º, разараныя. 15 % тэрыторыі на паўночным захадзе пад маладым лесам.
-Папулярны аб'ект пешаходнага турызму.
+Папулярны аб’ект пешаходнага турызму.
 == Гісторыя ==
 Назва гары, верагодна, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае [[капішча]]. Паводле мясцовага паданьня разьмешчаная на гары вёска [[Скірмунтава]] атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.
-У 1-й палове [[XX стагодзьдзе|XX ст.]] пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «[[Камсамолец]]». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы са шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у прымежнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад межаў міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]) шматлікія жыхары вёскі былі высланыя на [[Салаўкі]] і ў [[Сыбір]], ніхто зь іх не вярнуўся.<ref>[http://www.expressnews.by/146.html Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой?] // [[Экспресс Новости|«Экспресс Новости»]], [[8 ліпеня]] [[2004]] </ref> Падчас [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] [[30 ліпеня]] [[1943]] [[рок (год)|року]] фашысцкія карнікі ўшчэнт спалілі вёску разам з 140 мірнымі жыхарамі.
+У першай палове [[XX стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «[[Камсамолец]]». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы са шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у прымежнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад межаў міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]) шматлікія жыхары вёскі былі высланыя на [[Салаўкі]] і ў [[Сыбір]], ніхто зь іх не вярнуўся<ref>[http://www.expressnews.by/146.html Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой?] // [[Экспресс Новости|«Экспресс Новости»]], [[8 ліпеня]] [[2004]]</ref>. Падчас [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] [[30 ліпеня]] [[1943]] року фашысцкія карнікі ўшчэнт спалілі вёску разам з 140 мірнымі жыхарамі.
-У [[1958]] бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» у гонар савецкага партыйнага дзеяча, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору»<ref>[[Тацяна Процька]]: [http://www.svaboda.org/content/article/790270.html «На сумленьні Дзяржынскага шмат расcтраляных людзей»] // [[Радыё Свабода]], [[22 сьнежня]] [[2004]]</ref> — [[Фэлікс Дзяржынскі|Фэлікса Дзяржынскага]].
+У [[1958]] годзе бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» ў гонар савецкага партыйнага дзеяча, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору»<ref>[[Тацяна Процька]]: [http://www.svaboda.org/content/article/790270.html «На сумленьні Дзяржынскага шмат расcтраляных людзей»] // [[Радыё Свабода]], [[22 сьнежня]] [[2004]]</ref> — [[Фэлікс Дзяржынскі|Фэлікса Дзяржынскага]].
-У канцы [[XX стагодзьдзе|XX ст.]] на вяршыні гары паставілі памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». На пачатку [[21 стагодзьдзе|XXI ст.]] тэрыторыю гары добраўпарадкавалі.
+У канцы [[XX стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] на вяршыні гары паставілі памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». На пачатку [[21 стагодзьдзе|XXI стагодзьдзя]] тэрыторыю гары добраўпарадкавалі.
 == Крыніцы ==
@@ Радок 50: / Радок 49: @@
 == Вонкавыя спасылкі ==
 * [http://www.expressnews.by/146.html Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой?] // [[Экспресс Новости|«Экспресс Новости»]], [[8 ліпеня]] [[2004]]
 * [http://txt.knihi.com/nn/1998/11/03.htm Зьміцер Бартосік. «Бясконцая гара»]