Агонь: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў: ug:ئوت
Xqbot (гутаркі | унёсак)
д робат дадаў: mwl:Fuogo
Радок 93: Радок 93:
[[mn:Гал]]
[[mn:Гал]]
[[ms:Api]]
[[ms:Api]]
[[mwl:Fuogo]]
[[nap:Ffuoco]]
[[nap:Ffuoco]]
[[nl:Vuur]]
[[nl:Vuur]]

Вэрсія ад 12:35, 16 кастрычніка 2009

Агонь

Агонь — у вузкім сэнсе — сукупнасьць распаленых газаў або плазмы, якія выдзяляюцца ў выніку:

Агонь зьяўляецца асноўнай фазай працэсу гарэньня і мае ўласьцівасьць да самараспаўсюджаньня па закранутых ім іншым гаручым матэрыялам. Уласная тэмпэратура агню залежыць ад крыніцы, выклікалай рэакцыю ўзгараньня і/або ад матэрыялаў, якія ўдзельнічаюць у рэакцыі гарэньня.

У вайсковай справе пад «агнём» разумеецца стральба з агнястрэльнай зброі (кулямі або іншымі снарадамі).

Значэньне ў побыце

Агонь

З-за надзвычай важнага значэньня агню розныя спосабы яго здабываньня вынайшлі яшчэ першабытныя людзі, выкарысталыя яго для асьвятленьня, саграваньня, прыгатаваньня ежы, абароны ад дзікіх жывёл і падачы ўмоўных сыгналаў. Першым спосабам, відаць, стаў мэтад атрыманьня з адвольнай крыніцы награваньня, такой як маланка (хоць маланкі, улічваючы розныя прыродныя ўмовы і надвор'е, ударалі ў дрэвы досыць рэдка). Падвышаючая трэньне, але малаэфектыўная палачка, што верціцца ў кавалку дрэва, была замененая на кнот, які рабілі з грыбных нарастаў на дубе або ясені. Традыцыйнай формай падтрыманьня агню тады і цяпер, пры мінаньні курсу выжываньня, было вогнішча.

Першым хімічным спосабам атрыманьня агню стаў каталіз, адчынены нямецкім хімікам Дзёбэрэйнэрам. На падставе свайго адкрыцьця ён стварыў не прызначаны для бытавога ўжываньня прыбор пад назвай «вадароднае крэсіва», удасканаленай разнавіднасьцю якога зьяўляецца так званы апарат Кіпа.

У наступным зьявіліся запалкі і спачатку бэнзінавыя, а потым — газавыя запальніцы.

Значэньне ў міталёгіі і эзатэрыцы

Агню надаецца вялікая ўвага ў шэрагу міталёгій. У грэцкай і рымскай міталёгіі з агнём атаясамлялася некалькі бажаствоў (Гефэст, Прамэтэй, Вэста, Гестыя і іншыя), у старажытнаіндыйскай міталёгіі ўвасабленьнем агню быў Агні, у кельцкай міталёгіі багіня агню звалася Брыгід. У зараастрызме агонь выступае як асабліва сьвятая стыхія і ўвасабленьне чароўнай справядлівасьці, Арты. У народаў Поўначы агонь уяўляўся ў выглядзе жаночага вобраза — «маці», «гаспадыні агменю» і т. п., а ў якутаў і буратаў — у мужчынскім вобразе «гаспадара». У сярэднявечным містыцызме саламандры былі найнізкай парфумай агню, прабывалымі ў ім.

Нараўне з вадой, зямлёй і паветрам, агонь лічыцца адной з чатырох стыхій (першаэлемэнтаў) і ў сувязі з гэтым займаў важную ролю асабліва ў антычнай філязофіі, напрыклад у Геракліта, а таксама ў алхіміі. У заходняй астралёгіі элемэнт агню зьвязаны з задыякальнымі знакамі Авена, Льва і Стральца, яго дамінанты — Сонца і Плютон. У кітайскай астралёгіі агонь — адна з пяці стыхій і зьвязваўся з плянэтай Марс, энэргіяй цы, поўднем, улетку (6 красавіка — 17 чэрвеня па грыгарыянскаму каляндару), чырвоным колерам, горкім густам і рэзкім, пякучым пахам, лікам 7, зямнымі «галінамі» змеі («сы») і каня («у»), 3-м і 4-м нябеснымі «стваламі» («бін», «дын») і ў тым ліку суадносіўся з гадамі, якія сканчаліся на 6 і 7.

Глядзіце таксама

Вонкавыя спасылкі

Агоньсховішча мультымэдыйных матэрыялаў