Кэдман: розьніца паміж вэрсіямі
Няма апісаньня зьменаў |
|||
Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Image:Whitby_Abbey_North_Yorkshire.jpg|thumb|250px|Руіны абацтва Ўітбі, дзе Кэдман мусіў жыць і працаваць]] |
|||
'''Кэдман''', '''Кэдман Ўітбіцкі''' ([[стараангельская мова|ст.-англ]]: ''Cædmon'') — самы раньні ангельскі паэт. Будучы пастухом пры кляштары Ўітбі, які тады ўзначальваўся абатыстай [[Гільда з Уітбі|сьв. Гільдай]] ([[657]]—[[680]]), Кэдман першапачаткова не валодаў песеньным мастацтвам, аднак, згодна з [[Бэда Вялебны|Бэдай]], аднойчы ў сьне яму зьявіўся Нехта й загадаў сьпяваць. Кэдман пачаў адмаўляцца падкрэсьліваючы, што сьпяваць ён ня ўмее, але прачнуўшыся, ён памятаў 9 радкоў з песьні, якую ён сачыніў і прасьпяваў. Пазьней ён стаў стараным манахам і таленавітым рэлігійным паэтам. |
|||
Кэдман зьяўляецца аднім з дванаццаці англасаксонскіх паэтаў, якія згадваюцца ў сярэднявечных дакумэнтах і аднім з трох, літаратурныя працы якіх захаваліся й дагэтуль. Яго гісторыя ўзыходзіць да ''«[[Царкоўная гісторыя народу англаў|Царкоўнай гісторыі народу англаў]]»'' Бэды Вялебнага.<ref>[http://www.krotov.info/acts/07/3/beda04.html Библиотека Якова Кротова // Беда Достопочтенный. Церковная история народа англов. Книга четвёртая. ХХIV]</ref> |
|||
Адзіным ягоным творам, які захаваўся да нашых дзён зьяўляецца ''«Гімн Кэдмана»'', дзевяцірадковая алітэрацыйная паэма ў гонар Бога, аб якім ён навучыўся сьпяваць у сваім сьне. Гэтая паэма напісана на даволі своеасаблівым нартумбрыйскім дыялекце і адначасова лічыцца першым дакладным прыкладам старажытнаангельскае паэзіі.<ref>[http://www.krotov.info/yakov/6_bios/21/680_kaedmon.htm Библиотека Якова Кротова // Словарь святых]</ref> Таксама з’яўляецца аднім зь найранейшых помнікаў [[Германскія_мовы|германамоўнае]] паэзіі. |
|||
== Гімн Кэдмана == |
== Гімн Кэдмана == |
||
[[Image:Caedmon's_Hymn_Moore_mine01.gif|thumb|450px|Адна з двух кандыдатаў на самую раньнюю копію ''«Гімна Кэдмана»''. Захоўваецца ва ўнівэрсітэцкай бібліятэцы Кэмбрыджа.]] |
[[Image:Caedmon's_Hymn_Moore_mine01.gif|thumb|450px|Адна з двух кандыдатаў на самую раньнюю копію ''«Гімна Кэдмана»''. Захоўваецца ва ўнівэрсітэцкай бібліятэцы Кэмбрыджа.]] |
||
Радок 75: | Радок 68: | ||
:Суддзя Ўсяслаўны.</br> |
:Суддзя Ўсяслаўны.</br> |
||
|'''''Пераклад Бэды на лацінскую <ref>[http://www.heorot.dk/bede-caedmon.html#bede-l Bede'story of Caedmon: text and facing translation] // heorot.dk </ref>''''' |
|||
:Nunc laudare debemus</br> |
|||
:auctorem regni caelestis,</br> |
|||
:potentiam creatoris,</br> |
|||
:et consilium illius</br> |
|||
:facta Patris gloriae:</br> |
|||
:quomodo ille,</br> |
|||
:cum sit aeternus Deus,</br> |
|||
:omnium miraculorum auctor exstitit;</br> |
|||
:qui primo</br> |
|||
:filiis hominum</br> |
|||
:caelum pro culmine tecti</br> |
|||
:dehinc terram</br> |
|||
:custos humani generis</br> |
|||
:omnipotens</br> |
|||
:creavit.</br> |
|||
|} |
|} |
||
== Крыніцы == |
|||
{{зноскі}} |
|||
== Вонкавыя спасылкі == |
|||
* [http://www.heorot.dk/bede-caedmon.html Гісторыя Бэды аб Кэдмэне] {{ref-en}} |
|||
* [http://www.krotov.info/acts/07/3/beda00.htm ''«Царкоўная гісторыя народу англаў»'' Бэды] {{ref-ru}} |
|||
* [http://fred.wheatonma.edu/wordpressmu/mdrout/category/bedes-death-song/ ''«Песьня сьмерці» Бэды''] {{ref-en}} |
|||
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кэдман}} |
|||
[[Катэгорыя:Асобы па альфабэце]] |
|||
[[Катэгорыя:Стараангельская паэзія]] |
|||
[[Катэгорыя:Каталітва ў Англіі]] |
|||
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 7 стагодзьдзі]] |
|||
[[de:Cædmon]] |
|||
[[en:Caedmon]] |
|||
[[es:Caedmon]] |
|||
[[fr:Cædmon]] |
|||
[[it:Cædmon]] |
|||
[[he:קאדמון]] |
|||
[[hu:Caedmon]] |
|||
[[nl:Caedmon]] |
|||
[[no:Cædmon]] |
|||
[[pl:Cædmon]] |
|||
[[ro:Caedmon]] |
Вэрсія ад 01:54, 14 кастрычніка 2009
Гімн Кэдмана
«Гімн Кэдмана» - адзіны вершаваны твор з усёй літаратурнай спадчыны пісьменьніка, які захаваўся. Паэма вядомая з дваццаці аднае манускрыптавае копіі, што робіць яе найбольш задакумэнтаваным стараангельскім творам пасьля «Песьні сьмерці» Бэды (35 сведчаньняў) і самым задакумэнтаваным творам у калекцыі перадрукаваных альбо ўласных вершаваных манускрыптаў Вялікабрытаніі ў часы англасаксонскага пэрыяду. «Гімн» мае вельмі заблытаную гісторыю свайго тэксту з усіх англасаксонскіх паэмаў, што захаваліся. Варыянты гэтага твору знойдзены на двух дыялектах і ў пяці розных рэдагаваньнях (Нартумбрыйская aelda, Нартумбрыйская eordu, Усходнесаксонскае eorðan, Заходнесаксонскае ylda, і Заходнесаксонскае eorðe), зь якіх усе акрамя аднаго вядомыя з трох і болей крыніцаў.
Нартумбрыйскі дыялект
|
Транскрыпцыя з мовы арыгіналу
|
Пераклад на беларускую [1]
|
Пераклад Бэды на лацінскую [2]
|