Харватыя: розьніца паміж вэрсіямі
д робат дадаў: wuu:克罗阿希亚 |
д робат дадаў: szl:Chorwacyjo |
||
Радок 189: | Радок 189: | ||
[[sv:Kroatien]] |
[[sv:Kroatien]] |
||
[[sw:Kroatia]] |
[[sw:Kroatia]] |
||
[[szl:Chorwacyjo]] |
|||
[[ta:குரோவாட்ஸ்க்கா]] |
[[ta:குரோவாட்ஸ்க்கா]] |
||
[[tg:Хорватия]] |
[[tg:Хорватия]] |
Вэрсія ад 21:59, 7 чэрвеня 2008
Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |
Рэспу́бліка Харва́тыя альбо Харва́тыя (па-харвацку: Republika Hrvatska) - краіна на паўднёвым усходзе Эўропы. Мяжуе з Славеніяй і Вугоршчынай на поўначы, Сэрбіяй, Чарнагорыяй ды Босьніяй і Герцагавінай на ўсходзе. На захадзе мае выхад да Адрыятычнага мора.
Харватыя Republika Hrvatska | |||||
| |||||
Нацыянальны дэвіз: няма | |||||
Дзяржаўны гімн: «Lijepa naša domovino» | |||||
Афіцыйная мова | Харвацкая | ||||
Сталіца | Загрэб | ||||
Найбуйнейшы горад | Загрэб | ||||
Форма кіраваньня | парлямэнцкая рэспубліка Ст'епан Мэсіч Іва Санадэр | ||||
Плошча • агульная • адсотак вады |
123-е месца ў сьвеце 56 542 км² 0,01% | ||||
Насельніцтва • агульнае (2005) • шчыльнасьць |
117-е месца ў сьвеце 4 495 904 83/км² | ||||
СУП • агульны (2005) • на душу насельніцтва |
67-е месца ў сьвеце $55 638 млн $12 364 | ||||
Валюта | куна (HRK) | ||||
Часавы пас • улетку |
CET (UTC+1) СEST (UTC+2) | ||||
Незалежнасьць ад Югаславіі |
25 чэрвеня 1991 | ||||
Аўтамабільны знак | HR | ||||
Дамэн верхняга ўзроўню | .hr | ||||
Тэлефонны код | +385 |
Гісторыя
- Асноўны артыкул: Гісторыя Харватыі
Славянскія плямёны харватаў, што далі пачатак харвацкай нацыі, мігравалі да ўсходняга ўзьбярэжжа Адрыятычнага мора ў VII стагодзьдзі. Неўзабаве Харвацкае каралеўства стала адной з наймацнейшых дзяржаў рэгіёну, але ў 1102 г. у выніку дынастычнага крызысу краіна трапіла ў залежнасьць ад Вугорскага Каралеўства (Вэнгрыі). У сярэдзіне XV стагодзьдзя вугорскі ўплыў на поўначы краіны зьмяніўся турэцкім, у той час як Далмацыя трапіла пад кантроль Вэнэцыі. Пры гэтым Дуброўніцкая рэспубліка заставалася ў асноўным незалежнай.
У 1526 г. Харватыя уклала зьвяз з імпэрыяй Габсбургаў дзеля процідзеяньня асманскай экспансіі.
У пэрыяд з 1797 да 1815 г. Істрыя, Далмацыя і Дуброўнік увайшлі ў склад Аўстра-Вугоршчыны. Пасьля Першай сусьветнай вайны ў 1918 годзе Харватыя ўвайшла ў склад Каралеўства сэрбаў, харватаў і славенцаў, дарма што Істрыя, Рыека і Задар знаходзіліся пад уладай Італіі. У 1929 годзе дзяржава была пераназваная ў Каралеўства Югаславія. Падчас Другой сусьветнай вайны пад кіраўніцтвам Антэ Павэліча была створаная пранямецкая Незалежная Дзяржава Харватыя (усташы). Пад націскам камуністычна настроеных партызанскіх адзьдзелаў Ёсіпа Броза Ціта рэжым Павэліча быў зрынуты і ўтвораная Сацыялістычная Фэдэрацыйная Рэспубліка Югаславія, або СФРЮ, у склад якой увайшлі шэсьць фэдэрацыйных рэспублік: Сэрбія, Харватыя, Славенія, Македонія, Чарнагорыя і Босьнія і Герцагавіна. У 1991 годзе Харватыя абвесьціла незалежнасьць, прызнаную міжнароднай супольнасьцю ў 1991-1992 гадах, пачалася вайна за незалежнасьць, якая доўжылася да канца 1995 г. Абвяшчэньне незалежнасьці Харватыяй і Славеніяй сталася пачаткам распаду СФРЮ. Канчаткова цэласнасьць краіны была адноўленая ў 1998 г. Першым прэзыдэнтам новай незалежнай Харватыі быў Франя Туджман.
Палітыка
Адміністрацыйны падзел
Геаграфія
- Асноўны артыкул: Геаграфія Харватыі
Эканоміка
- Асноўны артыкул: Эканоміка Харватыі
Дэмаграфія
Культура
Рознае
Вонкавыя спасылкі
Харватыя — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў