Канцэнтрацыйны лягер: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Цяперашняя вэрсія на 01:48, 28 траўня 2021

Канцэнтрацы́йны ля́гер (канцлягер, ад анг. concentration — «засяроджаньне, збор») — тэрмін, які вызначае адмыслова створаны цэнтар масавага прымусовага зьняволеньня і ўтрыманьня наступных катэгорыяў грамадзян розных краінаў:

ваеннапалонных і інтэрнаваных у час вайны;
палітычных вязьняў за некаторымі дыктатарскімі рэжымамі, у пазасудовым парадку;
асобаў, зьняволенных паводле нацыянальнай ці іншай прыкметы;
закладнікаў, зазвычай у час грамадзянскіх войнаў ці акупацыі;
прызначаных да ліквідацыі ў лягерох сьмерці (у нацыскай Нямеччыне).

Тэрмін «канцэнтрацыйны лягер» быў упершыню ўжыты ў час ангельска-бурскай вайны і быў скарыстаны ангельскай арміяй для ўтрыманьня бурскіх сялянаў, якія канцэнтравалася ў лягерох для прадухіленьня падтрымкі партызанаў ^[1]^[2]. Тэрмін, які першапачаткова ўжываўся звычайна да месцаў зьняволеньня ваеннапалонных і інтэрнаваных асобаў, у наш час ён асацыюецца ў першую чаргу з канцэнтрацыйнымі лягерамі Трэцяга Райху, таму цяпер успрымаецца як месца масавага зьняволеньня з надзвычай жорсткімі ўмовамі ўтрыманьня ^[3].

Тэрмін у былыя часы таксама выкарыстоўваўся зь іншым сэнсам. Гэтак, у 1904—1914, калі паток імігрантаў у Новы сьвет перавышаў 5000 чалавек на дзень, «канцэнтрацыйнымі лягерамі» ў ЗША называліся лягеры для часовага разьмеркаваньня імігрантаў.

Нацысцкая Нямеччына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У нацысцкай Нямеччыне і на захопленых у 2-ю сусьветную вайну землях было каля 14 000 канцлягераў, празь якія прайшло 18 млн грамадзянаў 30 краінаў. Дзеці складалі 20 % іх вязьняў. У нямецкіх канцлягерах забілі 60 % вязьняў, зь іх 45,4 % забітых прыпадала на грамадзянаў СССР. Паводле этнічнай прыналежнасьці, 54,5 % забітых складалі жыды (Галакост). Людзей атручвалі ў газавых камэрах. Вязьняў канцлягераў выкарыстоўвалі на прымусовай працы. Іх катавалі і марылі голадам ды холадам, а таксама ставілі на іх мэдычныя досьледы^[4].

Беларусь[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

6 лютага 1930 году савецкія ўлады ў рэчышчы палітыкі масавых рэпрэсіяў разаслалі сваіх структурам у Беларусі наступную пастанову з ўпамінаньнем савецкіх канцэнтрацыйных лягераў^[5]:

	Контр-рэвалюцыйны кулацкі актыў — павінен быць немедленна ліквідаваны шляхам заключэння ў конц. лагеры

У час Другой сусьветнай вайны нацысты стварылі ў Беларусі 191 канцэнтрацыйны лягер^[6], у тым ліку 16 дзіцячых^[7]. На жнівень 2013 году ў Беларусі пражывала звыш 30 600 былых вязьняў нямецкіх канцэнтрацыйных лягераў^[8].

Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Транзытны лягер 125

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Concentration Camp. The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition, 2008. Columbia University Press.
^ Concentration Camps during the South African / Boer War, 1899-1902 (анг.)
^ Кузняцоў І. Таталітарызм. Курс лекцыяў. Лекцыя №4 // Беларускі Калегіюм.
^ Сьвятлана Яскевіч. Забыцьцю не падлягае // Зьвязда : газэта. — 10 красавіка 2021. — № 67 (29436). — С. 5. — ISSN 1990-763x.
^ Чапля Ч. Спецпоселенцы. Кто и почему 90 лет назад принудительно выселил из Беларуси ее элиту, TUT.BY, 5.03.2010 г.
^ Дзядзюля А. Сапраўдны твар вайны яшчэ трэба намаляваць // Зьвязда : газэта. — 30 чэрвеня 2011. — № 121 (26985). — С. 5. — ISSN 1990-763x.
^ Навіцкая Г. Школьныя парты пад адкрытым небам // Голас Радзімы : газэта. — 11 траўня 2012. — № 16 (3280).
^ Дрыла Н. Пачалася распрацоўка праекта ўказа аб матэрыяльнай дапамозе ветэранам вайны // Зьвязда. — 1 жніўня 2013. — № 141 (27506). — С. 2.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Канцэнтрацыйны лягер — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Concentration Camp. The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition, 2008. Columbia University Press.

[2] Concentration Camps during the South African / Boer War, 1899-1902 (анг.)

[3] Кузняцоў І. Таталітарызм. Курс лекцыяў. Лекцыя №4 // Беларускі Калегіюм.

[4] Сьвятлана Яскевіч. Забыцьцю не падлягае // Зьвязда : газэта. — 10 красавіка 2021. — № 67 (29436). — С. 5. — ISSN 1990-763x.

[5] Чапля Ч. Спецпоселенцы. Кто и почему 90 лет назад принудительно выселил из Беларуси ее элиту, TUT.BY, 5.03.2010 г.

[6] Дзядзюля А. Сапраўдны твар вайны яшчэ трэба намаляваць // Зьвязда : газэта. — 30 чэрвеня 2011. — № 121 (26985). — С. 5. — ISSN 1990-763x.

[7] Навіцкая Г. Школьныя парты пад адкрытым небам // Голас Радзімы : газэта. — 11 траўня 2012. — № 16 (3280).

[8] Дрыла Н. Пачалася распрацоўка праекта ўказа аб матэрыяльнай дапамозе ветэранам вайны // Зьвязда. — 1 жніўня 2013. — № 141 (27506). — С. 2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Радок 17: / Радок 17: @@
 [[Файл:Советский концлагерь в Минске. Савецкі канцэнтрацыйны лягер у Менску (1921).jpg|значак|Зацемка ў [[Зьвязда|Зьвяздзе]] (1921 г.) пра стварэньне савецкага канцэнтрацыйнага лягеру ў Менску]]
-лютага 1930 году савецкія ўлады ў рэчышчы [[Савецкія рэпрэсіі ў Беларусі|палітыкі масавых рэпрэсіяў]] разаслалі сваіх структурам у Беларусі наступную пастанову з ўпамінаньнем савецкіх канцэнтрацыйных лягераў<ref>Чапля Ч. [https://news.tut.by/culture/675169.html Спецпоселенцы. Кто и почему 90 лет назад принудительно выселил из Беларуси ее элиту], [[TUT.BY]], 5.03.2010 г.</ref>:
+лютага 1930 году савецкія ўлады ў рэчышчы [[Савецкія рэпрэсіі ў Беларусі|палітыкі масавых рэпрэсіяў]] разаслалі сваіх структурам у Беларусі наступную пастанову з ўпамінаньнем савецкіх канцэнтрацыйных лягераў<ref>Чапля Ч. [https://web.archive.org/web/20200407123734/https://news.tut.by/culture/675169.html Спецпоселенцы. Кто и почему 90 лет назад принудительно выселил из Беларуси ее элиту], [[TUT.BY]], 5.03.2010 г.</ref>:
 {{Цытата|Контр-рэвалюцыйны кулацкі актыў — павінен быць немедленна ліквідаваны шляхам заключэння ў конц. лагеры}}