Кэдман: розьніца паміж вэрсіямі
Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
||
Радок 6: | Радок 6: | ||
Кэдман зьяўляецца адным з дванаццаці англасаксонскіх паэтаў, якія згадваюцца ў сярэднявечных дакумэнтах і адным з трох, літаратурныя працы якіх захаваліся і дагэтуль. Яго гісторыя ўзыходзіць да «[[Царкоўная гісторыя народу англаў|Царкоўнай гісторыі народу англаў]]» Бэды Вялебнага.<ref>[http://www.krotov.info/acts/07/3/beda04.html Библиотека Якова Кротова // Беда Достопочтенный. Церковная история народа англов. Книга четвёртая. ХХIV]</ref> |
Кэдман зьяўляецца адным з дванаццаці англасаксонскіх паэтаў, якія згадваюцца ў сярэднявечных дакумэнтах і адным з трох, літаратурныя працы якіх захаваліся і дагэтуль. Яго гісторыя ўзыходзіць да «[[Царкоўная гісторыя народу англаў|Царкоўнай гісторыі народу англаў]]» Бэды Вялебнага.<ref>[http://www.krotov.info/acts/07/3/beda04.html Библиотека Якова Кротова // Беда Достопочтенный. Церковная история народа англов. Книга четвёртая. ХХIV]</ref> |
||
Адзіным ягоным творам, захаваным да нашых дзён зьяўляецца «Гімн Кэдмана», дзевяцірадковая алітэрацыйная паэма ў гонар Бога, пра якога ён навучыўся сьпяваць у сваім [[сон|сьне]]. Гэтая паэма напісана на досыць своеасаблівым нартумбрыйскім дыялекце і адначасова лічыцца першым дакладным прыкладам старажытнаангельскае паэзіі.<ref>[ |
Адзіным ягоным творам, захаваным да нашых дзён зьяўляецца «Гімн Кэдмана», дзевяцірадковая алітэрацыйная паэма ў гонар Бога, пра якога ён навучыўся сьпяваць у сваім [[сон|сьне]]. Гэтая паэма напісана на досыць своеасаблівым нартумбрыйскім дыялекце і адначасова лічыцца першым дакладным прыкладам старажытнаангельскае паэзіі.<ref>[https://web.archive.org/web/20090214120439/http://krotov.info/yakov/6_bios/21/680_kaedmon.htm Библиотека Якова Кротова // Словарь святых]</ref> Таксама зьяўляецца аднім з найранейшых помнікаў [[германскія мовы|германамоўнае]] паэзіі. |
||
== Гімн Кэдмана == |
== Гімн Кэдмана == |
Цяперашняя вэрсія на 22:31, 26 сакавіка 2021
Кэдман, Кэдман Ўітбіцкі (па-старажытнаангельску: Cædmon) — найранейшы ангельскі паэт.
Будучы пастухом пры абацтве Ўітбі, узначаляванага тады абатысаю сьв. Гільдай (657—680), Кэдман першапачаткова не валодаў песенным мастацтвам, аднак, згодна з Бэдай, аднойчы ў сьне яму зьявіўся незнаёмы чалавек і зьвярнуўся да яго, кажучы: «Кэдман, прасьпявай мне што-небудзь». Кэдман мусіў адмаўляцца падкрэсьліваючы, што ён не валодае мастацтвам сьпеву, але прачнуўшыся, ён ужо памятаў 9 радкоў зь песьні, якую сам сачыніў і прасьпяваў. Даведаўшыся пра гэты цуд, людзі параілі Кэдману ісьці да сьвятой Гільды, абатысы кляштара Ўітбі. Выслухаўшы Кэдмана і пераканаўшыся ў ягоных дзівосных здольнасьцях, Гільда параіла яму застацца ў кляштары, а іншым манахам загадала добра вучыць новага брата Сьвятому Пісаньню. Кэдман жа ўсё, чаму яго навучалі, у хуткім часе перакладаў на вершы.
Кэдман зьяўляецца адным з дванаццаці англасаксонскіх паэтаў, якія згадваюцца ў сярэднявечных дакумэнтах і адным з трох, літаратурныя працы якіх захаваліся і дагэтуль. Яго гісторыя ўзыходзіць да «Царкоўнай гісторыі народу англаў» Бэды Вялебнага.[1]
Адзіным ягоным творам, захаваным да нашых дзён зьяўляецца «Гімн Кэдмана», дзевяцірадковая алітэрацыйная паэма ў гонар Бога, пра якога ён навучыўся сьпяваць у сваім сьне. Гэтая паэма напісана на досыць своеасаблівым нартумбрыйскім дыялекце і адначасова лічыцца першым дакладным прыкладам старажытнаангельскае паэзіі.[2] Таксама зьяўляецца аднім з найранейшых помнікаў германамоўнае паэзіі.
Гімн Кэдмана[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
«Гімн Кэдмана» (аўдыёвэрсія[3]) — адзіны захаваны вершаваны твор з усёй літаратурнай спадчыны пісьменьніка. Паэма вядомая з дваццаці адной манускрыптавай копіі, што робіць яе найбольш задакумэнтаваным стараангельскім творам пасьля «Песьні сьмерці» Бэды (35 сьведчаньняў) і самым задакумэнтаваным творам у калекцыі перадрукаваных альбо ўласных вершаваных манускрыптаў Вялікабрытаніі ў часы англасаксонскага пэрыяду. «Гімн» мае вельмі заблытаную гісторыю з усіх ахаваных англасаксонскіх паэмаў. Варыянты гэтага твору знойдзены на двух дыялектах і ў пяці розных рэдагаваньнях (нартумбрыйская aelda, нартумбрыйская eordu, усходнесаксонскае eorðan, заходнесаксонскае ylda, і заходнесаксонскае eorðe), зь якіх усе акрамя аднаго вядомыя з трох і больш крыніцаў.
Паэма напісана традыцыйным алітэрацыйным вершам. Кожны радок складаецца зь двух паўрадкоў. У радку чатыры моцныя націскі (па два ў кожным паўрадку). Паўрадкі зьвязаны спаміжсобку алітэрацыяй моцнанаціскных складоў. Рыфма не ўжываецца. Такая форма верша ўласьцівая для ўсіх германскіх народаў.[4]
Нартумбрыйскі дыялект
|
Транскрыпцыя з мовы арыгіналу
|
Пераклад на беларускую [5]
|
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Библиотека Якова Кротова // Беда Достопочтенный. Церковная история народа англов. Книга четвёртая. ХХIV
- ^ Библиотека Якова Кротова // Словарь святых
- ^ The Norton Online Archive of English Literature, Cædmon's Hymn recorded by Prof. Robert D. Fulk (Indiana University).Online, accessed 26 April 2006.
- ^ Бэўвульф // Дзеяслоў №1 (№38) студзень-люты 2009
- ^ Антон Францішак Брыль. Уславім годна гаспадара горняга: духоўная паэзія англасаксаў // Наша Вера
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Гісторыя Бэды аб Кэдмэне (анг.)
- «Царкоўная гісторыя народу англаў» Бэды (рас.)
- «Песьня сьмерці» Бэды (анг.)