Ісьляндыя

Ісьляндыя Lýðveldið Ísland
Сьцяг Герб
Дзяржаўны гімн: «Lofsöngur»
Афіцыйная мова	Ісьляндзкая
Сталіца	Рэйк’явік
Найбуйнейшы горад	Рэйк’явік
Форма кіраваньня Прэзыдэнт Прэм’ер-міністар	Рэспубліка Гудні Ёўганэсан Катрын Ёкабсдуотыр
Плошча  • агульная  • адсотак вады	106-е месца ў сьвеце 102 775 км² 2,7%
Насельніцтва  • агульнае (2016)  • шчыльнасьць	179-е месца ў сьвеце 335 878 3,2/км²
СУП  • агульны (2017)  • на душу насельніцтва	142-е месца ў сьвеце $17 мільярдаў $63 000
Валюта	Ісьляндзкая крона (ISK)
Часавы пас	GMT
Незалежнасьць — канстытуцыя — каралеўства — ад Даніі	5 студзеня 1874 1 сьнежня 1918 17 чэрвеня 1944
Аўтамабільны знак	IS
Дамэн верхняга ўзроўню	.is
Тэлефонны код	+354

Ісьля́ндыя ці Рэспу́бліка Ісьля́ндыя (па-ісьляндзку: Ísland ці Lýðveldið Ísland) — астраўная краіна на поўначы Атлянтычнага акіяна, паміж Грэнляндыяй, Нарвэгіяй, Ірляндыяй, Шатляндыяй і Фарэрскімі выспамі.

Этымалёгія

Як абвяшчаюць ісьляндзкія сагі, востраў быў адкрыты вікінгамі ў 60-х гадах IX стагодзьдзя і быў названы адным з першаадкрывальцаў, флёксы, Island - «ледзяная краіна» (ад is - «лёд», land - «краіна») за багацьце льдоў, якія пакрываюць востраў, у той час як іншы вікінг, нейкі высадзіўся на процілеглым беразе, назваў яго Snjoland - «снежная краіна». Паводле іншай гіпотэзе, востраў быў названы «Гардарсгольм» («востраў Гардара»), імя швэдзкага вікінга Гардара Сваварсона, якога лічаць першым скандынавам, які жыў ў Ісьляндыі, але за востравам замацавалася назва Island.

Гісторыя

Асноўны артыкул: Гісторыя Ісьляндыі

• Ісьляндыя была адкрытая і заселеная вікінгамі ў другой палове IX стагодзьдзя. Магчыма, раней там сяліліся ірляндзкія манахі. У 930 годзе вікінгі ўпершыню правялі агульны сход — Альтынг. У 1000 годзе агульнапрынятай рэлігіяй на высьпе стала хрысьціянства.
• З XIII стагодзьдзя — пад уладаю Нарвэгіі, затым — Даніі.
• З 1918 — асобная дзяржава пад уладаю дацкіх манархаў.
• У 1944 годзе Ісьляндыя была абвешчаная незалежнай рэспублікай.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел

Асноўны артыкул: Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Ісьляндыі

Адміністрацыйны падзел Ісьляндыі

Ісьляндыя падзяляецца на 8 рэгіёнаў (па-ісьляндзку: landsvæði):

1.	Хёвудборгаршвайдыд (Höfuðborgarsvæðið; адміністрацыйны цэнтар — Рэйк’явік)
2.	Судурнэс (Suðurnes; Кефлавік)
3.	Вэстурлянд (Vesturland; Боргарнэс)
4.	Вэстфірдыр (Vestfirðir; Ісаф'ёрдур)
5.	Нордурлянд Вэстра (Norðurland Vestra; Блёндуоўс)
6.	Нордурлянд Эйстра (Norðurland Eystra; Акюрэйры)
7.	Ёйстурлянд (Austurland; Эгільсстадыр)
8.	Судурлянд (Suðurland; Сэльфос)

Палітыка

Асноўны артыкул: Палітыка Ісьляндыі

Ісьляндыя — парлямэнцка-прэзыдэнцкая рэспубліка. Члены парлямэнту, які называецца Альтынг (па-ісьляндзку: Alþingi) абіраюцца прамым галасаваньнем кожныя 4 гады. На чале ўраду стаіць прэм’ер, якога прызначае прэзыдэнт. Прэзыдэнцкія выбары адбываюцца праз 4 гады.

Дэмаграфія

Асноўны артыкул: Насельніцтва Ісьляндыі

Аддаленасьць Ісьляндыі ад рэшты мацерыка ўскладняла засяленьне выспы. Сёньняшняя Ісьляндыя — маланаселеная краіна з этнічна аднародным насельніцтвам. Дзякуючы багатай вуснай і пісьмовай традыцыі шмат сямей можа назваць сваіх продкаў у многіх пакаленьнях.

Насельніцтва карыстаецца ісьляндзкай мовай, адной са скандынаўскіх моваў. Афіцыйнай канфэсіяй у краіне зьяўляецца лютэранства (каля 73% насельніцтва адносяць сябе да лютэранаў).

Глядзіце таксама

• Ісьляндзкі пашпарт

Вонкавыя спасылкі

Ісьляндыя — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Афіцыйны сайт Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Ісьляндыя (анг.)