Альбанія: розьніца паміж вэрсіямі
Выява Image:Albania_state_emblem.svg замененая на Image:Coat_of_arms_of_Albania.svg карыстальнікам CommonsDelinker. Прычына: file renamed, redirect linked from other project. |
дапаўненьне |
||
Радок 38: | Радок 38: | ||
|Дадаткі = [[Файл:Albania-CIA WFB Map.png|280пкс|цэнтар|Мапа Альбаніі]] |
|Дадаткі = [[Файл:Albania-CIA WFB Map.png|280пкс|цэнтар|Мапа Альбаніі]] |
||
}} |
}} |
||
'''Альба́нія''' ({{мова-sq|Shqipëria}}) — краіна ў [[Паўднёвая Эўропа|Паўднёвай Эўропе]] на [[Балканская паўвыспа|Балканах]] на ўзьбярэжжы [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага]] і [[Іянічнае мора|Іянічнага]] мораў. Мяжуе з [[Грэцыя]]й (282 км), [[Рэспубліка Македонія|Македоніяй]] (151 км), [[Косава]]м (114 км) і [[Чарнагорыя]]й (173 км). Агульная даўжыня межаў складае 1082 км, зь іх 720 па сушы і 362 па моры. Назва краіны паходзіць ад [[Ілірыйскія мовы|ілірыйскага]] «''olba''» — «''паселішча''». |
'''Альба́нія''' ({{мова-sq|Shqipëria}}, Рэспубліка Альбанія) — краіна ў [[Паўднёвая Эўропа|Паўднёвай Эўропе]] на [[Балканская паўвыспа|Балканах]] на ўзьбярэжжы [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага]] і [[Іянічнае мора|Іянічнага]] мораў. Мяжуе з [[Грэцыя]]й (282 км), [[Рэспубліка Македонія|Македоніяй]] (151 км), [[Косава]]м (114 км) і [[Чарнагорыя]]й (173 км). Агульная даўжыня межаў складае 1082 км, зь іх 720 па сушы і 362 па моры. Назва краіны паходзіць ад [[Ілірыйскія мовы|ілірыйскага]] «''olba''» — «''паселішча''». |
||
== Гісторыя == |
== Гісторыя == |
||
Радок 57: | Радок 57: | ||
У канцы 1970-х гадоў, пасьля сьмерці [[Мао Цзэдун]]а ў Кітаі, у Альбаніі пачалася міжкланавая барацьба за ўладу, якая абвастрылася пасьля сьмерці [[прэм'ер-міністар|прэм’ер-міністра]] [[Мэхмэт Шэху|Мэхмэта Шэху]], абвінавачанага Ходжам у шпіянажы. Сьмерць Ходжы ў 1985 годзе дала пачатак паступовай дэмакратызацыі краіны. |
У канцы 1970-х гадоў, пасьля сьмерці [[Мао Цзэдун]]а ў Кітаі, у Альбаніі пачалася міжкланавая барацьба за ўладу, якая абвастрылася пасьля сьмерці [[прэм'ер-міністар|прэм’ер-міністра]] [[Мэхмэт Шэху|Мэхмэта Шэху]], абвінавачанага Ходжам у шпіянажы. Сьмерць Ходжы ў 1985 годзе дала пачатак паступовай дэмакратызацыі краіны. |
||
У 1991 годзе ў выніку першых свабодных выбараў перамаглі камуністы, але праз год іх перамаглі дэмакратычныя сілы. У выніку эканамічнага крызісу 1997 году, які выклікаў антыўрадавыя паўстаньні, да ўлады прыйшла апазыцыя. Праз восем гадоў Сацыялістычная партыя страціла ўладу, і ў 2005 годзе на парлямэнцкіх выбарах перамаглі дэмакратычныя партыі. У 2009 годзе Альбанія далучылася да [[НАТО]]. У 2009 годзе Альбанія пачала працэдуру далучэньня да [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага Зьвязу]]. У 2011 годзе ў сталіцы Альбаніі Тыране прайшлі акцыі пратэстаў супраць карупцыі дзейнага ўраду, у выніку трое дэманстрантаў загінулі<ref>{{спасылка|url=http://www.svaboda.org/content/news/2283936.html|загаловак=Прэм'ер Альбаніі: ніхто не захопіць уладу гвалтам|выдавец=Радыё Свабода|дата публікацыі=22 студзеня 2011}}</ref>. 23 чэрвеня 2013 году на чарговых парлямэнцкіх выбарах перамагла левацэнтрысцкая Сацыялістычная партыя на чале з мэрам Тыраны Эдзі Рамам<ref>{{спасылка|url=http://www.svaboda.org/content/article/25109769.html|загаловак=Альбанія можа сёлета стаць кандыдатам у Эўразьвяз|выдавец=Радыё Свабода|дата публікацыі=18 верасьня 2013}}</ref>. |
У 1991 годзе ў выніку першых свабодных выбараў перамаглі камуністы, але праз год іх перамаглі дэмакратычныя сілы. У выніку эканамічнага крызісу 1997 году, які выклікаў антыўрадавыя паўстаньні, да ўлады прыйшла апазыцыя. Праз восем гадоў Сацыялістычная партыя страціла ўладу, і ў 2005 годзе на парлямэнцкіх выбарах перамаглі дэмакратычныя партыі. У 2009 годзе Альбанія далучылася да [[НАТО]]. У 2009 годзе Альбанія пачала працэдуру далучэньня да [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага Зьвязу]]. У 2011 годзе ў сталіцы Альбаніі Тыране прайшлі акцыі пратэстаў супраць карупцыі дзейнага ўраду, у выніку трое дэманстрантаў загінулі<ref>{{спасылка|url=http://www.svaboda.org/content/news/2283936.html|загаловак=Прэм'ер Альбаніі: ніхто не захопіць уладу гвалтам|выдавец=Радыё Свабода|дата публікацыі=22 студзеня 2011}}</ref>. 23 чэрвеня 2013 году на чарговых парлямэнцкіх выбарах перамагла левацэнтрысцкая Сацыялістычная партыя на чале з мэрам Тыраны [[Эдзі Рама|Эдзі Рамам]]<ref>{{спасылка|url=http://www.svaboda.org/content/article/25109769.html|загаловак=Альбанія можа сёлета стаць кандыдатам у Эўразьвяз|выдавец=Радыё Свабода|дата публікацыі=18 верасьня 2013}}</ref>. |
||
== Палітыка == |
== Палітыка == |
||
Альбанія — прэзыдэнцкая рэспубліка. [[Заканадаўчая ўлада]] належыць аднапалатнаму парлямэнту (140 дэпутатаў). Дэпутаты выбіраюцца на чатырохгадовы тэрмін. З 1990 году дзейнічае шматпартыйная палітычная сыстэма. Асноўнымі партыямі Альбаніі зьяўляюцца: [[Сацыялістычная партыя Альбаніі]] (PS, лідар прэм’ер-міністар Эдзі Рама) і [[Дэмакратычная партыя (Альбанія)|Дэмакратычная партыя]] (PD, лідар — Lulzim Basha). |
Альбанія — прэзыдэнцкая рэспубліка. Апошняя канстытуцыя прынятая 21 кастрычніка 1998 году<ref name="bigenc">С. А. Тархов, Б. А. Страшун, А. А. Зарщиков, П. И. Пучков, Г. Л. Арш, Г. А. Налётов, А. Н. Прокинова, Г. В. Прутцков, В. С. Модестов, Л. И. Тананаева, В. С. Модестов/2005/. С. А. Тархов, Б. А. Страшун, А. А. Зарщиков, В. Хусаинов , Г. Л. Арш, Г. А. Налётов, В. И. Линдер, Г. В. Прутцков, П. С. Павлинов. , В. С. Модестов/2016/. Актуализация: редакция БРЭ /2020/. АЛБАНИЯ // Большая российская энциклопедия. Электронная версия (2020); https://bigenc.ru/geography/text/5595796 Дата обращения: 08.09.2020</ref>. [[Заканадаўчая ўлада]] належыць аднапалатнаму парлямэнту (140 дэпутатаў). Дэпутаты выбіраюцца на чатырохгадовы тэрмін. З 1990 году дзейнічае шматпартыйная палітычная сыстэма. Асноўнымі партыямі Альбаніі зьяўляюцца: [[Сацыялістычная партыя Альбаніі]] (PS, лідар прэм’ер-міністар Эдзі Рама) і [[Дэмакратычная партыя (Альбанія)|Дэмакратычная партыя]] (PD, лідар — Lulzim Basha). |
||
== Геаграфія == |
== Геаграфія == |
||
Асноўныя [[горад|гарады]]: [[Дурэс]] (203 тыс. чалавек), [[Уляра]] (135 тыс. чалавек), [[Эльбасан]] (124 тыс. чалавек), [[ |
Асноўныя [[горад|гарады]]: [[Дурэс]] (203 тыс. чалавек), [[Уляра]] (135 тыс. чалавек), [[Эльбасан]] (124 тыс. чалавек), [[Шкодэр]] (111 тыс. чалавек). |
||
Самы высокі пункт: [[Малі э Карабіт]] (2751 м). |
Самы высокі пункт: [[Малі э Карабіт]] (2751 м). |
||
75% тэрыторыі займаюць [[горы (геалёгія)|горы]]. Невялікія нізінныя абшары разьмешчаныя на ўзьбярэжжы [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]] і ў далінах |
75% тэрыторыі займаюць [[горы (геалёгія)|горы]]. Невялікія нізінныя абшары разьмешчаныя на ўзьбярэжжы [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]] і ў далінах рэк [[Дрын]], [[Семан]], [[Вьёса]], у затоцы Дурэс<ref>{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)|http://alcala.ru/bse/izbrannoe/slovar-A/A11817.shtml|Албания}}</ref>. На мяжы знаходзяцца тры вялікія возеры: [[Ахрыдзкае]], [[Шкодэрскае]] і [[Прэспа]]. Альбанія аддзеленая ад Італіі пралівам Отранта<ref>Албанія // {{Літаратура/БелЭн|1к}} С. 229</ref>. |
||
== Эканоміка == |
== Эканоміка == |
||
Радок 79: | Радок 79: | ||
== Адміністрацыйны падзел == |
== Адміністрацыйны падзел == |
||
{{Асноўны артыкул|Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Альбаніі}} |
|||
[[Файл:Albania districts named.png|120пкс|міні|Адміністрацыйны падзел Альбаніі]] |
[[Файл:Albania districts named.png|120пкс|міні|Адміністрацыйны падзел Альбаніі]] |
||
Альбанія падзелена на 12 прэфэктураў (''корча''), якія, ў сваю чаргу, дзеляцца на 36 акругаў (''рэці''): |
Альбанія падзелена на 12 прэфэктураў (''корча''), якія, ў сваю чаргу, дзеляцца на 36 [[Акругі Альбаніі|акругаў]] (''рэці''): |
||
{|align="center" class="wikitable" |
{|align="center" class="wikitable sortable" |
||
|+ |
|+ |
||
! |Прэфэктура |
! |Прэфэктура |
||
Радок 89: | Радок 90: | ||
! |Сталіца |
! |Сталіца |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Берат (вобласьць)|Берат]] |
|||
|[[Бэрат (прэфэктура)|Бэрат]] |
|||
|{{лік|193855}} |
|||
|193 855 |
|||
|1802 |
|1802 |
||
|[[Бэрат]] |
|[[Бэрат]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Ўлёра (вобласьць)|Ўлёра]] |
|||
|[[Влёра (прэфэктура)|Влёра]] |
|||
|{{лік|193361}} |
|||
|193 361 |
|||
|2706 |
|2706 |
||
|[[Уляра]] |
|[[Уляра]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Гіракастра ( |
|[[Гіракастра (вобласьць)|Гіракастра]] |
||
|{{лік|114293}} |
|||
|114 293 |
|||
|2883 |
|2883 |
||
|[[Гіракастра]] |
|[[Гіракастра]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Дзібра ( |
|[[Дзібра (вобласьць)|Дзібра]] |
||
|{{лік|191035}} |
|||
|191 035 |
|||
|2600<ref name="bigenc"/> |
|||
|2507 |
|||
|[[Пешкопія]] |
|[[Пешкопія]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Дурэс ( |
|[[Дурэс (вобласьць)|Дурэс]] |
||
|{{лік|247345}} |
|||
|247 345 |
|||
|827 |
|827 |
||
|[[Дурэс]] |
|[[Дурэс]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Корча ( |
|[[Корча (вобласьць)|Корча]] |
||
|{{лік|266322}} |
|||
|266 322 |
|||
|3711 |
|3711 |
||
|[[Карча]] |
|[[Карча]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Кукес ( |
|[[Кукес (вобласьць)|Кукес]] |
||
|{{лік|112050}} |
|||
|112 050 |
|||
|2373 |
|2373 |
||
|[[Кукес]] |
|[[Кукес]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Лежа ( |
|[[Лежа (вобласьць)|Лежа]] |
||
|{{лік|159792}} |
|||
|159 792 |
|||
|1581 |
|1581 |
||
|[[ |
|[[Лежа]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Тырана ( |
|[[Тырана (вобласьць)|Тырана]] |
||
|{{лік|601565}} |
|||
|601 565 |
|||
|1586 |
|1586 |
||
|[[Тырана]] |
|[[Тырана]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Фіеры ( |
|[[Фіеры (вобласьць)|Фіеры]] |
||
|{{лік|384386}} |
|||
|384 386 |
|||
|1887 |
|1887 |
||
|[[Фіер]] |
|[[Фіер]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[ |
|[[Шкодэр (вобласьць)|Шкодер]] |
||
|{{лік|257018}} |
|||
|257 018 |
|||
|3500 |
|||
|3562 |
|||
|[[ |
|[[Шкодэр]] |
||
|----- |
|----- |
||
|[[Эльбасан ( |
|[[Эльбасан (вобласьць)|Эльбасан]] |
||
|{{лік|366137}} |
|||
|366 137 |
|||
|3200 |
|||
|3278 |
|||
|[[Эльбасан]] |
|[[Эльбасан]] |
||
|----- |
|||
|+ |
|||
|} |
|} |
||
== Дэмаграфія == |
== Дэмаграфія == |
||
Колькасьць насельніцтва Альбаніі пачала зьмяншацца з 1998 году, у выніку эміграцыі ў [[Італія|Італію]] і [[Грэцыя|Грэцыю]]. Этнаграфічны склад насельніцтва складаецца з [[альбанцы|альбанцаў]] ( |
Колькасьць насельніцтва Альбаніі пачала зьмяншацца з 1998 году, у выніку эміграцыі ў [[Італія|Італію]] і [[Грэцыя|Грэцыю]]. Этнаграфічны склад насельніцтва складаецца з [[альбанцы|альбанцаў]] (82,6%, 2011 год), [[грэкі|грэкаў]] (0,9%) і [[македонцы|македонцаў]] (пражываюць уздоўж усходняй мяжы). Каля 60% насельніцтва — мусульмане, 6,8% — [[праваслаўе|праваслаўныя]] хрысьціяне, 10% — [[каталіцтва|каталікі]] (2011 год)<ref>{{Спасылка|аўтар=Elez Biberaj, Peter R. Prifti|загаловак=Albania|назва праекту=Encyclopædia Britannica|выдавец=Encyclopædia Britannica, inc|дата публікацыі=October 04, 2019|url=https://www.britannica.com/place/Albania|дата=September 08, 2020}}</ref>. |
||
== Асобы == |
== Асобы == |
Вэрсія ад 23:35, 8 верасьня 2020
Альбанія Republika e Shqipërisë | |||||
| |||||
Нацыянальны дэвіз: Feja e Shqiptarit është Shqiptaria | |||||
Дзяржаўны гімн: «Himni i Flamurit» | |||||
Афіцыйная мова | Альбанская | ||||
Сталіца | Тырана | ||||
Найбуйнейшы горад | Тырана | ||||
Форма кіраваньня | Рэспубліка Ілір Мэта Эдзі Рама | ||||
Плошча • агульная • адсотак вады |
145-е месца ў сьвеце 28 748 км² 4,7% | ||||
Насельніцтва • агульнае (2015) • шчыльнасьць |
137-е месца ў сьвеце 3 029 278[1] 105/км² | ||||
СУП • агульны (2015) • на душу насельніцтва |
125 месца ў сьвеце $32,44 млрд $10709 | ||||
Валюта | Лек (ALL) | ||||
Часавы пас • улетку |
CET (UTC+1) CEST (UTC+2) | ||||
Незалежнасьць — ад Асманскай імпэрыі |
28 лістапада 1912 | ||||
Дамэн верхняга ўзроўню | .al | ||||
Тэлефонны код | +355 | ||||
Альба́нія (па-альбанску: Shqipëria, Рэспубліка Альбанія) — краіна ў Паўднёвай Эўропе на Балканах на ўзьбярэжжы Адрыятычнага і Іянічнага мораў. Мяжуе з Грэцыяй (282 км), Македоніяй (151 км), Косавам (114 км) і Чарнагорыяй (173 км). Агульная даўжыня межаў складае 1082 км, зь іх 720 па сушы і 362 па моры. Назва краіны паходзіць ад ілірыйскага «olba» — «паселішча».
Гісторыя
У старажытнасьці тэрыторыя сучаснай Альбаніі ўваходзіла ў склад Ілірыі, заселенай індаэўрапейскімі плямёнамі ілірыйцаў. Пазьней ілірыйцы перамяшаліся са славянамі і тракамі. У 168 годзе Ілірыя была заваяваная Рымскай імпэрыяй, а з 395 году ўвайшла ў склад Усходняй Рымскай імпэрыі. У канцы VI — пачатку VII стагодзьдзяў сюды пачалі прыбываць славяне. З ІХ да ХІ стагодзьдзя тэрыторыя Альбаніі ўваходзіла ў склад Баўгарскага царства.
Першая альбанская краіна ўзьнікла ў ХІІ стагодзьдзі, а ў XIV стагодзьдзі яна была заваяваная Сэрбіяй. Каля 1435 году Альбанія была заваяваная Атаманскай імпэрыяй. У гэты час альбанскія фэадалы актыўна пераходзілі ў іслам, каб захаваць свае маёнткі і багацьце. Дзякуючы гэтаму альбанскія арыстакраты часта займалі адказныя пасады на заваяваных славянскіх тэрыторыях Атаманскай імпэрыі.
У ХІХ стагодзьдзі пачаўся нацыянальна-вызваленчы рух, а ў 1912 годзе альбанскі Народны кангрэс абвясьціў незалежнасьць Альбаніі. У 1913 годзе былі спробы падзяліць Альбанію паміж Грэцыяй і Сэрбіяй. Да Другой сусьветнай вайны Альбанія паступова пераўтваралася ў княства. 1 верасьня 1928 году Альбанія стала каралеўствам. Потым стала рэспублікай і зноў каралеўствам.
16 красавіка 1939 году Альбанія была заваяваная Італіяй, а італьянскі кароль Віктар Эмануэль ІІІ быў абвешчаны альбанскім каралём. Пасьля 1941 году да альбанскага пратэктарату было далучана Косава. У красавіку 1943 году краіна была занятая нямецкімі войскамі. У 1943—1944 гадах у Альбаніі пачаў дзейнасьць моцны камуністычны рух.
Пасьля выхаду акупацыйных войскаў у краіне пачалася барацьба за ўладу паміж манархічнымі і камуністычнымі сіламі, якая скончылася перамогай камуністаў. Яны перамаглі дзякуючы дапамозе югаслаўскага кіраўніка Ёсіпа Броз Ціта. 28 лістапада 1944 году Альбанія стала народнай рэспублікай пад кіраўніцтвам камуністычнай партыі і яе кіраўніка Энвэра Ходжа. 29 лістапада 1944 году Альбанія была вызваленая з-пад акупацыі, ад таго часу гэты дзень сьвяткуецца як Дзень вызваленьня. Ёсіп Броз Ціта прапанаваў увайсьці ў склад Югаславіі Альбаніі і Баўгарыі, плянуючы стварэньне Вялікай Югаславіі, але гэтыя пляны не былі зьдзейсьненыя.
У 1946 годзе ЗША наклалі вэта на ўступ Альбаніі ў склад Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў. Альбанія была прынятая ў ААН 14 сьнежня 1955 году.
З 1960-х гадоў Альбанія пачала выходзіць з-пад кантролю СССР. У 1968 годзе Альбанія асудзіла інтэрвэнцыю савецкіх войскаў у Чэхаславаччыну і выйшла з Варшаўскай дамовы. З гэтага часу сваю зьнешнюю палітыку камуністычная Альбанія кіравала на мааісцкі Кітай. Альбанія стала першай краінай у сьвеце, якая абвясьціла сябе атэістычнай краінай. У 1976 годзе назва краіны была зьменена на Народная Сацыялістычная Рэспубліка Альбанія.
У канцы 1970-х гадоў, пасьля сьмерці Мао Цзэдуна ў Кітаі, у Альбаніі пачалася міжкланавая барацьба за ўладу, якая абвастрылася пасьля сьмерці прэм’ер-міністра Мэхмэта Шэху, абвінавачанага Ходжам у шпіянажы. Сьмерць Ходжы ў 1985 годзе дала пачатак паступовай дэмакратызацыі краіны.
У 1991 годзе ў выніку першых свабодных выбараў перамаглі камуністы, але праз год іх перамаглі дэмакратычныя сілы. У выніку эканамічнага крызісу 1997 году, які выклікаў антыўрадавыя паўстаньні, да ўлады прыйшла апазыцыя. Праз восем гадоў Сацыялістычная партыя страціла ўладу, і ў 2005 годзе на парлямэнцкіх выбарах перамаглі дэмакратычныя партыі. У 2009 годзе Альбанія далучылася да НАТО. У 2009 годзе Альбанія пачала працэдуру далучэньня да Эўрапейскага Зьвязу. У 2011 годзе ў сталіцы Альбаніі Тыране прайшлі акцыі пратэстаў супраць карупцыі дзейнага ўраду, у выніку трое дэманстрантаў загінулі[2]. 23 чэрвеня 2013 году на чарговых парлямэнцкіх выбарах перамагла левацэнтрысцкая Сацыялістычная партыя на чале з мэрам Тыраны Эдзі Рамам[3].
Палітыка
Альбанія — прэзыдэнцкая рэспубліка. Апошняя канстытуцыя прынятая 21 кастрычніка 1998 году[4]. Заканадаўчая ўлада належыць аднапалатнаму парлямэнту (140 дэпутатаў). Дэпутаты выбіраюцца на чатырохгадовы тэрмін. З 1990 году дзейнічае шматпартыйная палітычная сыстэма. Асноўнымі партыямі Альбаніі зьяўляюцца: Сацыялістычная партыя Альбаніі (PS, лідар прэм’ер-міністар Эдзі Рама) і Дэмакратычная партыя (PD, лідар — Lulzim Basha).
Геаграфія
Асноўныя гарады: Дурэс (203 тыс. чалавек), Уляра (135 тыс. чалавек), Эльбасан (124 тыс. чалавек), Шкодэр (111 тыс. чалавек).
Самы высокі пункт: Малі э Карабіт (2751 м).
75% тэрыторыі займаюць горы. Невялікія нізінныя абшары разьмешчаныя на ўзьбярэжжы Адрыятычнага мора і ў далінах рэк Дрын, Семан, Вьёса, у затоцы Дурэс[5]. На мяжы знаходзяцца тры вялікія возеры: Ахрыдзкае, Шкодэрскае і Прэспа. Альбанія аддзеленая ад Італіі пралівам Отранта[6].
Эканоміка
Да канца 1980-х гадоў у краіне дзейнічала плянавая эканоміка, з 1988 году пачаўся паступовы пераход да рынкавай эканомікі. Хуткі рост эканомікі пачаўся ў 2000 годзе, калі штогадовы рост склаў 6—7%, адначасова колькасьць замежных інвэстыцыяў складае каля 50% СУП (у 2004 годзе замежныя інвэстыцыі склалі 5,7 млрд эўра, €1780 на кожнага жыхара). Але нягледзячы на гэта краіна, разам з Малдовай і Сэрбіяй застаецца адной з самых бедных у Эўропе. Існуюць меркаваньні, што рост эканомікі Альбаніі, які можа вывесьці яе на ўзровень, дастатковы для прыняцьця Альбаніі ў Эўрапейскі Зьвяз можа заняць да дваццаці гадоў.
Значныя мінэральныя багацьці краіны робяць прывабным разьвіцьцё здабываючай галіны прамысловасьці. У наш час вядзецца здабыча хрому, медзі, жалеза, нікелю, нафты, прыроднага газу, вугалю і баксытаў. Каля возера Прэспа знаходзіцца адно з багацейшых радовішчаў прыроднага асфальту.
Большую частку электрычнасьці краіна выпрацоўвае на гідраэлектрастанцыях.
У Альбаніі існуюць прадпрыемствы будаўнічай, электратэхнічнай, лёгкай, мэталапераапрацоўчай і харчовай прамысловасьці. Альбанія зьяўляецца буйным вытворцам тытунёвых вырабаў. На 2020 год найбольшым холдынгам краіны быў «Балфін».
Адміністрацыйны падзел
- Асноўны артыкул: Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Альбаніі
Альбанія падзелена на 12 прэфэктураў (корча), якія, ў сваю чаргу, дзеляцца на 36 акругаў (рэці):
Прэфэктура | Насельніцтва | Плошча, км² | Сталіца |
---|---|---|---|
Берат | 193 855 | 1802 | Бэрат |
Ўлёра | 193 361 | 2706 | Уляра |
Гіракастра | 114 293 | 2883 | Гіракастра |
Дзібра | 191 035 | 2600[4] | Пешкопія |
Дурэс | 247 345 | 827 | Дурэс |
Корча | 266 322 | 3711 | Карча |
Кукес | 112 050 | 2373 | Кукес |
Лежа | 159 792 | 1581 | Лежа |
Тырана | 601 565 | 1586 | Тырана |
Фіеры | 384 386 | 1887 | Фіер |
Шкодер | 257 018 | 3500 | Шкодэр |
Эльбасан | 366 137 | 3200 | Эльбасан |
Дэмаграфія
Колькасьць насельніцтва Альбаніі пачала зьмяншацца з 1998 году, у выніку эміграцыі ў Італію і Грэцыю. Этнаграфічны склад насельніцтва складаецца з альбанцаў (82,6%, 2011 год), грэкаў (0,9%) і македонцаў (пражываюць уздоўж усходняй мяжы). Каля 60% насельніцтва — мусульмане, 6,8% — праваслаўныя хрысьціяне, 10% — каталікі (2011 год)[7].
Асобы
- Ісмаіль Кадарэ — паэт і пісьменьнік
Крыніцы
- ^ "The World Factbook". Cia.gov. Праверана 28 сакавіка 2016.
- ^ Прэм'ер Альбаніі: ніхто не захопіць уладу гвалтам. Радыё Свабода (22 студзеня 2011).
- ^ Альбанія можа сёлета стаць кандыдатам у Эўразьвяз. Радыё Свабода (18 верасьня 2013).
- ^ а б С. А. Тархов, Б. А. Страшун, А. А. Зарщиков, П. И. Пучков, Г. Л. Арш, Г. А. Налётов, А. Н. Прокинова, Г. В. Прутцков, В. С. Модестов, Л. И. Тананаева, В. С. Модестов/2005/. С. А. Тархов, Б. А. Страшун, А. А. Зарщиков, В. Хусаинов , Г. Л. Арш, Г. А. Налётов, В. И. Линдер, Г. В. Прутцков, П. С. Павлинов. , В. С. Модестов/2016/. Актуализация: редакция БРЭ /2020/. АЛБАНИЯ // Большая российская энциклопедия. Электронная версия (2020); https://bigenc.ru/geography/text/5595796 Дата обращения: 08.09.2020
- ^ Албания // Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1969—1978.
- ^ Албанія // БЭ. — Мн.: 1996 Т. 1. С. 229
- ^ Elez Biberaj, Peter R. Prifti (October 04, 2019) Albania Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc. Праверана September 08, 2020 г.
Вонкавыя спасылкі
Альбанія — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў