Юры Радзівіл (біскуп): розьніца паміж вэрсіямі

Юры Радзівіл
	Юры Радзівіл, партрэт XVII ст.
	; Герб «Трубы»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	31 траўня 1556; Лукішкі каля Вільні
Памёр	23 студзеня 1600 (43 гады); Рым
Пахаваны	Іль-Джэзу[d];
Род	Радзівілы
Бацькі	Мікалай Радзівіл «Чорны»; Альжбета з Шыдлавецкіх
Дзейнасьць	дыплямат, каталіцкі сьвятар, каталіцкі біскуп

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 02:03, 23 лютага 2020

У Вікіпэдыі ёсьць артыкулы пра іншых людзей зь імем Юры Радзівіл.

Ю́ры Радзіві́л (31 траўня 1556, в. Лукішкі, цяпер у межах Вільні — 23 студзеня 1600, Рым) — царкоўны і дзяржаўны дзяяч Рэчы Паспалітай.

Юры Радзівіл — першы каталіцкі кардынал зь Вялікага Княства Літоўскага.

Біяграфія

Прадстаўнік нясьвіскай лініі роду Радзівілаў, сын Мікалая «Чорнага», канцлера вялікага літоўскага, і Альжбеты з Шыдлавецкіх. Меў братоў Альбрэхта, Мікалая Крыштапа і Станіслава, а таксама сясьцёр Ганну Магдалену, Крыстыну, Соф’ю Агнешку і Альжбету.

Выхоўваўся ў духу кальвінізму. Навучаўся ў кальвінскіх школах у Вільні й Нясьвіжы, працягваў адукацыю ў Ляйпцыскім унівэрсытэце (1571—1573). Разам з братам Мікалаем Крыштапам Радзівілам Сіроткам езьдзіў у Францыю па абранага караля Генрыка Валезу. У 1576^[1] годзе ў прысутнасьці Пятра Скаргі перайшоў у каталіцтва. Вывучаў філязофію й тэалёгію ў Рымскім калегіюме.

Быў каад’ютарам (памочнікам-намесьнікам) біскупа Валяр’яна Пратасевіча (1574—1581). У 1577—1578 гадох зьдзейсьніў пілігрымку ў Сант'яга-дэ-Кампастэля. У 1581—1591 гадох біскуп віленскі, у 1583 годзе атрымаў годнасьць кардынала.

Дзейна змагаўся супраць Рэфармацыі, у 1581 годзе ўвёў у сваёй дыяцэзіі цэнзуру друку. У 1582 годзе на ўласныя сродкі адкрыў Віленскую духоўную сэмінарыю. У 1582—1584 гадох быў намесьнікам караля (губэрнатарам) у Інфлянтах, зь цяжкасьцю выконваў абавязкі.

Па сьмерці Стафана Баторыя на элекцыйным сойме 1587 году падтрымліваў прадстаўніка аўстрыйскае дынастыі Габсбургаў Максіміліяна, аднак каралём і вялікім князем абралі Жыгімонта Вазу. Па збліжэньні ў 1589 годзе з Габсбургам павялічыў свой уплыў пры двары. У 1589 годзе разам з ваяводам кракаўскім Мікалаем Фірлеем езьдзіў з пасольствам да Рудольфа ІІ Габсбурга, у 1591 годзе — у Рым, на зваротным шляху рэпрэзэнтаваў папу Клімэнта VIII. З 1591 году стаў біскупам кракаўскім. Спрыяў шлюбу Жыгімонта Вазы з эрцгэрцагіняй з дому Габсбургаў Ганнай (1592 год). Быў адным з найбліжэйшых дарадцаў караля, у 1596—1597 гадох вёў перамовы пра далучэньне Рэчы Паспалітай да антытурэцкае каталіцкае лігі^[1].

Браў удзел у канклавах, на якіх абіралі папамі рымскімі Інакенцыюса IX (1591 год) і Клімэнта VIII (1592 год). Удзельнічаў у падрыхтоўцы Берасьцейскае вуніі. Памёр у Рыме, куды яго запрасілі для ўдзелу ў юбілеі 1600 году. Пахавалі кардынала ў касьцёле Іль Джэзу.

Аўтар напісаных на лаціне дзёньніка паездкі ў Італію 1575 годзе (надрукаваны ў 1935 годзе пад назвай «Dziennik podrozy do Wloch w 1575 roku») і ўспамінаў пра Інфлянты (надрукаваныя ў 1899 годзе).

Галерэя

Малярства

Творы малярства
З партрэтнай галерэі Радзівілаў у Нясьвіжы, кан. XVI ст.
Невядомы мастак, 1592 г.
Варыянт папярэдняга партрэта. Інстытут мастацтва ў Флярэнцыі
Варыянт папярэдняга партрэта з Валыні

Невядомы мастак, XVII ст.
Меркаваны партрэт, XVIII ст.
Невядомы мастак, XIX ст.
Невядомы мастак, XIX ст.

Графіка

Графічныя партрэты
А. Мыліюс, 1594 г.
Д. Кустас, 1586 г.
Д. Кустас, 1600 г.
Невядомы мастак, 1646—1653 гг.

Г. Ляйбовіч, 1758 г.
Ю. Азямблоўскі, 1833—1863 гг.
М. Старкман, 1857 г.
Я. Вайнароўскі, XIX ст.

Дадатковыя зьвесткі

Фарны касьцёл у Нясьвіжы набыў свой манумэнтальны барокавы выгляд дзякуючы Юрыю Радзівілу. Менавіта ён ініцыяваў разборку муроў папярэдняга касьцёла, закладзенага ў 1581 годзе і збудаванага ў іншым, састарэлым на той час стылі. Апроч таго, першае збудаваньне мела меншыя памеры, над ім адсутнічаў купал^[2].

Крыніцы

^ ^а ^б ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 499.
^ Тамара Г. Святыня незвычайнага лёсу // Наша Вера. № 2 (5), 1998 г.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
Kurczewski J. Biskupstwo wileńskie od jego założenia aż do dni obecnych. — Wilno, 1912.
Machay F. Działalność duszpasterska kardynała Radziwiłła biskupa krakowskiego (1591—1600). — Kraków, 1936.

Вонкавыя спасылкі

Юры Радзівіл (біскуп) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[evkl-1] а ^б ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 499.

[2] Тамара Г. Святыня незвычайнага лёсу // Наша Вера. № 2 (5), 1998 г.

[1]

[2]

@@ Радок 23: / Радок 23: @@
 |Колер загалоўку =
 }}
-'''Ю́ры Радзіві́л''' (31 траўня 1556, в. [[Лукішкі]], цяпер у межах [[Вільня|Вільні]] — 23 студзеня 1600, [[Рым]]) — царкоўны й дзяржаўны дзяяч [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]].
+'''Ю́ры Радзіві́л''' (31 траўня 1556, в. [[Лукішкі]], цяпер у межах [[Вільня|Вільні]] — 23 студзеня 1600, [[Рым]]) — царкоўны і дзяржаўны дзяяч [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]].
 Юры Радзівіл — першы каталіцкі кардынал зь [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]].
@@ Радок 29: / Радок 29: @@
 == Біяграфія ==
 [[Файл:Jury Radzivił. Юры Радзівіл (1840) (2).jpg|міні|170пкс|зьлева|Біскуп і яго герб, 1840 г.]]
-Зь [[Нясьвіж|нясьвіскай]] лініі роду [[Радзівілы|Радзівілаў]], сын [[Мікалай Радзівіл «Чорны»|Мікалая «Чорнага»]], [[Канцлер вялікі літоўскі|канцлера вялікага літоўскага]], і [[Альжбета Радзівіл (Шыдлавецкая)|Альжбеты]] з [[Шыдлавецкія|Шыдлавецкіх]]. Меў братоў [[Альбрэхт Радзівіл|Альбрэхта]], [[Мікалай Крыштоф Радзівіл «Сіротка»|Мікалая Крыштапа]] і [[Станіслаў Радзівіл|Станіслава]], а таксама сясьцёр Ганну Магдалену, Крыстыну, Соф’ю Агнешку і Альжбету.
+Прадстаўнік [[Нясьвіж|нясьвіскай]] лініі роду [[Радзівілы|Радзівілаў]], сын [[Мікалай Радзівіл «Чорны»|Мікалая «Чорнага»]], [[Канцлер вялікі літоўскі|канцлера вялікага літоўскага]], і [[Альжбета Радзівіл (Шыдлавецкая)|Альжбеты]] з [[Шыдлавецкія|Шыдлавецкіх]]. Меў братоў [[Альбрэхт Радзівіл|Альбрэхта]], [[Мікалай Крыштоф Радзівіл «Сіротка»|Мікалая Крыштапа]] і [[Станіслаў Радзівіл|Станіслава]], а таксама сясьцёр Ганну Магдалену, Крыстыну, Соф’ю Агнешку і Альжбету.
 Выхоўваўся ў духу [[кальвінізм]]у. Навучаўся ў кальвінскіх школах у Вільні й [[Нясьвіж]]ы, працягваў адукацыю ў [[Ляйпцыскі ўнівэрсытэт|Ляйпцыскім унівэрсытэце]] (1571—1573). Разам з братам [[Мікалай Крыштоф Радзівіл «Сіротка»|Мікалаем Крыштапам Радзівілам Сіроткам]] езьдзіў у [[Францыя|Францыю]] па абранага караля [[Генрык Валезы|Генрыка Валезу]]. У 1576<ref name="evkl">{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 499.</ref> годзе ў прысутнасьці [[Пётар Скарга|Пятра Скаргі]] перайшоў у [[каталіцтва]]. Вывучаў філязофію й тэалёгію ў [[Рым]]скім калегіюме.
-Быў [[каад’ютар]]ам (памочнікам-намесьнікам) [[біскуп]]а [[Валяр’ян Пратасевіч|Валяр’яна Пратасевіча]] (1574—1581). У 1577—1578 гадох зьдзейсьніў пілігрымку ў [[Сант'яга-дэ-Кампастэля]]. У 1581—1591 гадох [[Сьпіс кіраўнікоў Віленскай дыяцэзіі|біскуп віленскі]], у 1583 атрымаў годнасьць [[кардынал]]а.
+Быў [[каад’ютар]]ам (памочнікам-намесьнікам) [[біскуп]]а [[Валяр’ян Пратасевіч|Валяр’яна Пратасевіча]] (1574—1581). У 1577—1578 гадох зьдзейсьніў пілігрымку ў [[Сант'яга-дэ-Кампастэля]]. У 1581—1591 гадох [[Сьпіс кіраўнікоў Віленскай дыяцэзіі|біскуп віленскі]], у 1583 годзе атрымаў годнасьць [[кардынал]]а.
 Дзейна змагаўся супраць [[Рэфармацыя|Рэфармацыі]], у 1581 годзе ўвёў у сваёй дыяцэзіі цэнзуру друку. У 1582 годзе на ўласныя сродкі адкрыў [[Віленская духоўная сэмінарыя|Віленскую духоўную сэмінарыю]]. У 1582—1584 гадох быў намесьнікам караля (губэрнатарам) у [[Інфлянты|Інфлянтах]], зь цяжкасьцю выконваў абавязкі.