Кастусь Езавітаў: розьніца паміж вэрсіямі
дапаўненьне: спасылкі |
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) д выпраўленьне спасылак |
||
Радок 6: | Радок 6: | ||
| подпіс_пад_выявай = |
| подпіс_пад_выявай = |
||
| пасада = [[Міністры па вайсковых справах БНР|Міністар па вайсковых справах]] БНР |
| пасада = [[Міністры па вайсковых справах БНР|Міністар па вайсковых справах]] БНР |
||
| пачатак_тэрміну = |
| пачатак_тэрміну = 21 лютага 1918 |
||
| канец_тэрміну = травень |
| канец_тэрміну = травень 1918 |
||
| прэзыдэнт = |
| прэзыдэнт = |
||
| прэм'ер-міністар = |
| прэм'ер-міністар = |
||
Радок 17: | Радок 17: | ||
| партыя = [[Беларуская сацыялістычная грамада]] |
| партыя = [[Беларуская сацыялістычная грамада]] |
||
}} |
}} |
||
'''Касту́сь Бары́савіч Езаві́таў''' ({{ДСС| |
'''Касту́сь Бары́савіч Езаві́таў''' ({{ДСС|17 лістапада|1893|5 лістапада}}, [[Дзьвінск]], цяпер [[Латвія]] — 23 траўня 1946, [[НКУС БССР]], [[Менск]], [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]) — беларускі палітычны, грамадзкі і ваенны дзяяч, публіцыст, перакладчык, пэдагог. Псэўданім і крыптанімы: ''Кастусёнак''; ''К-нак''; ''К. Е.''; ''К. Ез.'' |
||
== Біяграфія == |
== Біяграфія == |
||
Нарадзіўся ў сям’і кадравага афіцэра. У |
Нарадзіўся ў сям’і кадравага афіцэра. У 1916 годзе скончыў Віцебскі настаўніцкі інстытут і Паўлаўскае ваеннае вучылішча. У 1913 стаў сябрам [[Беларуская сацыялістычная грамада|Беларускай Сацыялістычнай Грамады]]. У [[Першая сусьветная вайна|Першую сусьветную вайну]] праводзіў актыўную тлумачальную і арганізацыйную работу сярод салдатаў-беларусаў Паўночнага фронту. Быў абраны намесьнікам старшыні [[Цэнтральная Беларуская Вайсковая Рада|Цэнтральнай Беларускай вайсковай рады]]. У лютым 1918 стаў камэндантам [[Менск]]у. За ўдзел у працы [[Першы Ўсебеларускі кангрэс|Першага Ўсебеларускага кангрэсу]] і дзейнасьць па стварэньні беларускага войска ў студзені 1918 быў арыштаваны [[ВЧК]], але здолеў уцячы. |
||
Пасьля адступленьня бальшавікоў быў прызначаны камэндантам Менску і Менскага гарнізону. |
Пасьля адступленьня бальшавікоў быў прызначаны камэндантам Менску і Менскага гарнізону. 25 сакавіка 1918 удзельнічаў у абвяшчэньні [[БНР]], уваходзіў у склад [[Рада Беларускай Народнай Рэспублікі|Рады]]. Займаў пасаду народнага сакратара па вайсковых справах (міністра абароны). |
||
У |
У 1919—1920 гадох быў кіраўніком [[Вайскова-дыпляматычная місія БНР у Латвіі і Эстоніі|Вайскова-дыпляматычнай місіі БНР у Латвіі і Эстоніі]]. Наладзіў дыпляматычныя стасункі беларускага ўраду з урадамі [[Украіна|Ўкраіны]], [[Летува|Летувы]], [[Латвія|Латвіі]], [[Эстонія|Эстоніі]] і [[Фінляндыя|Фінляндыі]], зьвяртаўся з прозьбай аб ваеннай дапамозе да ўраду [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]. Праводзіў працу па арганізацыі беларускага войска, пошуку сродкаў на яго ўзбраеньне. Арганізаваў пераход на службу БНР корпуса [[Станіслаў Булак-Балаховіч|С. Булак-Балаховіча]]. У траўні 1920 «за выдатную працу на карысьць Беларускай Народнай Рэспублікі» атрымаў званьне [[генэрал-маёр]]а. |
||
У |
У 1921—1944 гадох жыў у [[Рыга|Рызе]], узначаліў Беларускае нацыянальнае аб’яднаньне ў Рызе. Дзякуючы Езавітаву беларуская супольнасьць тут сталася, бадай, найлепш арганізаванай за межамі [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]]. Ён быў намесьнікам старшыні таварыства «Бацькаўшчына» ў [[Латгалія|Латгаліі]], узначальваў беларускае выдавецтва, таварыства беларусаў-выбаршчыкаў, беларускіх настаўнікаў, навукова-краязнаўчае. Браў удзел у Праскай і Бэрлінскай палітычных канфэрэнцыях. Рэдагаваў газэту [[Голас беларуса (1925)|«Голас беларуса»]] і часопіс [[Беларуская школа ў Латвіі (1926)|«Беларуская школа ў Латвіі»]]. За сваю нацыянальную працу чатыры разы арыштоўваўся латвійскімі ўладамі (у 1924, 1930, 1933 і 1935). |
||
У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] займаўся арганізацыяй у Латвіі беларускіх школ. На [[Другі Ўсебеларускі кангрэс|Другім Усебеларускім кангрэсе]] быў абраны ў склад [[Беларуская Цэнтральная Рада|Беларускай Цэнтральнай Рады]], у |
У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] займаўся арганізацыяй у Латвіі беларускіх школ. На [[Другі Ўсебеларускі кангрэс|Другім Усебеларускім кангрэсе]] быў абраны ў склад [[Беларуская Цэнтральная Рада|Беларускай Цэнтральнай Рады]], у 1945 годзе займаў пасаду вайсковага міністра ва ўрадзе БЦР. Затрыманы [[СМЕРШ]]ам у красавіку 1945 году. Паводле афіцыйнай вэрсіі, памёр падчас сьледзтва ад сухотаў і дыстрафіі 23 траўня 1946, паводле іншых зьвестак расстраляны. |
||
== Творчасьць == |
== Творчасьць == |
Вэрсія ад 23:47, 23 сьнежня 2019
Кастусь Езавітаў | |
Міністар па вайсковых справах БНР | |
---|---|
21 лютага 1918 — травень 1918 | |
Вайсковы міністар ва ўрадзе Беларускай Цэнтральнай Рады | |
Асабістыя зьвесткі | |
Нарадзіўся: |
5 (17) лістапада 1893 Дзьвінск, Расейская імпэрыя |
Памёр: |
23 траўня 1946 (52 гады) Менск, БССР |
Партыя: | Беларуская сацыялістычная грамада |
Адукацыя: | |
Касту́сь Бары́савіч Езаві́таў (17 лістапада [ст. ст. 5 лістапада] 1893, Дзьвінск, цяпер Латвія — 23 траўня 1946, НКУС БССР, Менск, СССР) — беларускі палітычны, грамадзкі і ваенны дзяяч, публіцыст, перакладчык, пэдагог. Псэўданім і крыптанімы: Кастусёнак; К-нак; К. Е.; К. Ез.
Біяграфія
Нарадзіўся ў сям’і кадравага афіцэра. У 1916 годзе скончыў Віцебскі настаўніцкі інстытут і Паўлаўскае ваеннае вучылішча. У 1913 стаў сябрам Беларускай Сацыялістычнай Грамады. У Першую сусьветную вайну праводзіў актыўную тлумачальную і арганізацыйную работу сярод салдатаў-беларусаў Паўночнага фронту. Быў абраны намесьнікам старшыні Цэнтральнай Беларускай вайсковай рады. У лютым 1918 стаў камэндантам Менску. За ўдзел у працы Першага Ўсебеларускага кангрэсу і дзейнасьць па стварэньні беларускага войска ў студзені 1918 быў арыштаваны ВЧК, але здолеў уцячы.
Пасьля адступленьня бальшавікоў быў прызначаны камэндантам Менску і Менскага гарнізону. 25 сакавіка 1918 удзельнічаў у абвяшчэньні БНР, уваходзіў у склад Рады. Займаў пасаду народнага сакратара па вайсковых справах (міністра абароны).
У 1919—1920 гадох быў кіраўніком Вайскова-дыпляматычнай місіі БНР у Латвіі і Эстоніі. Наладзіў дыпляматычныя стасункі беларускага ўраду з урадамі Ўкраіны, Летувы, Латвіі, Эстоніі і Фінляндыі, зьвяртаўся з прозьбай аб ваеннай дапамозе да ўраду ЗША. Праводзіў працу па арганізацыі беларускага войска, пошуку сродкаў на яго ўзбраеньне. Арганізаваў пераход на службу БНР корпуса С. Булак-Балаховіча. У траўні 1920 «за выдатную працу на карысьць Беларускай Народнай Рэспублікі» атрымаў званьне генэрал-маёра.
У 1921—1944 гадох жыў у Рызе, узначаліў Беларускае нацыянальнае аб’яднаньне ў Рызе. Дзякуючы Езавітаву беларуская супольнасьць тут сталася, бадай, найлепш арганізаванай за межамі БССР. Ён быў намесьнікам старшыні таварыства «Бацькаўшчына» ў Латгаліі, узначальваў беларускае выдавецтва, таварыства беларусаў-выбаршчыкаў, беларускіх настаўнікаў, навукова-краязнаўчае. Браў удзел у Праскай і Бэрлінскай палітычных канфэрэнцыях. Рэдагаваў газэту «Голас беларуса» і часопіс «Беларуская школа ў Латвіі». За сваю нацыянальную працу чатыры разы арыштоўваўся латвійскімі ўладамі (у 1924, 1930, 1933 і 1935).
У Другую сусьветную вайну займаўся арганізацыяй у Латвіі беларускіх школ. На Другім Усебеларускім кангрэсе быў абраны ў склад Беларускай Цэнтральнай Рады, у 1945 годзе займаў пасаду вайсковага міністра ва ўрадзе БЦР. Затрыманы СМЕРШам у красавіку 1945 году. Паводле афіцыйнай вэрсіі, памёр падчас сьледзтва ад сухотаў і дыстрафіі 23 траўня 1946, паводле іншых зьвестак расстраляны.
Творчасьць
Езавітаў напісаў шэраг кніг і артыкулаў па гісторыі нацыянальна-вызваленчага руху, беларусазнаўстве, аўтар лірычных вершаў, укладальнік школьных дапаможнікаў. Меў багаты кнігазбор, падрыхтаваў да друку невядомыя раней творы Максіма Багдановіча.
Літаратура
Вікікрыніцы зьмяшчаюць арыгінальныя матэрыялы, датычныя тэмы артыкула: |
- Герасімаў В. Да праўды светлай, братка, йдзі!. — Полымя №2. — 1994.
- Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 1. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.
- Міхнюк У., Паўлаў Я. Канстанцін Езавітаў: матэрыялы да біяграфіі. — Маладосць №1. — 1995.
- Чэмер А. [Анішчык А.] Партрэты. — Вільня: 2001.
Вонкавыя спасылкі
Кастусь Езавітаў — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- Нарадзіліся 17 лістапада
- Нарадзіліся ў 1893 годзе
- Памерлі 23 траўня
- Памерлі ў 1946 годзе
- Выпускнікі Віцебскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту
- Вайскоўцы БНР
- Міністры па вайсковых справах БНР
- Сябры Рады БНР
- Беларускія генэралы
- Удзельнікі Першага ўсебеларускага кангрэсу
- Удзельнікі Другога ўсебеларускага кангрэсу
- Беларусы ў Латвіі
- Нарадзіліся ў Дзьвінску
- Рэпрэсаваныя ў БССР
- Памерлі ў Менску
- Памерлі ад сухотаў
- Члены Беларускай цэнтральнай рады