Радашкавіцкая беларуская гімназія: розьніца паміж вэрсіямі
артаграфія, выпраўленьне спасылак |
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Файл:Радашковічы 1924.jpg|міні|значак|Першы выпуск гімназіі, 1924 г]] |
[[Файл:Радашковічы 1924.jpg|міні|значак|Першы выпуск гімназіі, 1924 г]] |
||
'''Радашкавіцкая беларуская гімназія імя Францішка Скарыны''' — навучальная ўстанова сярэдняга тыпу ў [[Радашкавічы|Радашкавічах]], якая існавала ў |
'''Радашкавіцкая беларуская гімназія імя Францішка Скарыны''' — навучальная ўстанова сярэдняга тыпу ў [[Радашкавічы|Радашкавічах]], якая існавала ў 1922—1928 гг. |
||
== Заснаваньне і дзейнасьць == |
== Заснаваньне і дзейнасьць == |
||
[[Гімназія]] заснавана Радашкавіцкім Таварыствам Беларускай школы ([[ТБШ]]) па ініцыятыве беларускага грамадзка-палітычнага дзеяча [[Аляксандар Уласаў|Аляксандра Ўласава]] і пэдагога [[Антон Крачкоўскі|А. Крачкоўскага]]. У пачатку 1922 атрымана канцэсія на ўтрыманьне гімназіі, дырэктарам яе быў ксёндз [[Фабіян Абрантовіч]]. Пазьней дырэктарамі гімназіі выбіраліся А. Вернікоўскі і Ф. Стацкевіч. |
[[Гімназія]] заснавана Радашкавіцкім Таварыствам Беларускай школы ([[ТБШ]]) па ініцыятыве беларускага грамадзка-палітычнага дзеяча [[Аляксандар Уласаў|Аляксандра Ўласава]] і пэдагога [[Антон Крачкоўскі|А. Крачкоўскага]]. У пачатку 1922 атрымана канцэсія на ўтрыманьне гімназіі, дырэктарам яе быў ксёндз [[Фабіян Абрантовіч]]. Пазьней дырэктарамі гімназіі выбіраліся А. Вернікоўскі і Ф. Стацкевіч. |
||
У гімназіі вучылася моладзь з навакольных вёсак і мястэчак. У 1925/1926 навучальным годзе ў 1—7-м і падрыхтоўчым клясах займалася 150 вучняў. Меўся інтэрнат для хлопцаў і дзяўчат, закладзены пры падтрымцы місіі амэрыканскіх і беларускіх мэтадыстаў. Настаўнікі і вучні сумесна з Радашкавіцкім ТБШ праводзілі работу па прапагандзе беларускай культуры сярод жыхароў мястэчка і навакольных вёсак. 3 лістапада |
У гімназіі вучылася моладзь з навакольных вёсак і мястэчак. У 1925/1926 навучальным годзе ў 1—7-м і падрыхтоўчым клясах займалася 150 вучняў. Меўся інтэрнат для хлопцаў і дзяўчат, закладзены пры падтрымцы місіі амэрыканскіх і беларускіх мэтадыстаў. Настаўнікі і вучні сумесна з Радашкавіцкім ТБШ праводзілі работу па прапагандзе беларускай культуры сярод жыхароў мястэчка і навакольных вёсак. 3 лістапада 1923 вучні пастаянна ладзілі тэатральныя прадстаўленьні, выдавалі рукапісныя часопісы. |
||
На базе гімназіі ў час летніх канікул |
На базе гімназіі ў час летніх канікул 1926/27 і 1927/28 навучальных гадох праводзіліся курсы для настаўнікаў беларускіх пачатковых школ. Уздым нацыянальна-вызваленчага руху ў сярэдзіне 1920-х у [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] садзейнічаў радыкалізацыі поглядаў пэдагогаў і вучняў гімназіі, што прывяло да закрыцьця яе ў верасьні 1928 па загадзе Маладзечанскага старасты з прычыны «небясьпекі публічнага спакою». Большасьць навучэнцаў Радашкавіцкай беларускай гімназіі прадоўжылі вучобу за граніцаю, пераважна ў [[БССР]]; некаторыя скончылі вышэйшую школу ў [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]]. |
||
Заняткі пачыналіся |
Заняткі пачыналіся 9 верасьня і працягваліся да 22 сьнежня; зімовыя вакацыі доўжыліся да 15 студзеня, каб [[Каляды]] адгулялі і праваслаўныя, і католікі. Наступныя вакацыі прыпадалі на [[Вялікдзень]], а яшчэ адны — на лета: з 15 чэрвеня па 31 жніўня. Першы выпуск гімназіі адбыўся ў 1924 годзе — яе скончылі 11 чалавек. |
||
== Выкладчыкі == |
== Выкладчыкі == |
Вэрсія ад 22:57, 6 сьнежня 2019
Радашкавіцкая беларуская гімназія імя Францішка Скарыны — навучальная ўстанова сярэдняга тыпу ў Радашкавічах, якая існавала ў 1922—1928 гг.
Заснаваньне і дзейнасьць
Гімназія заснавана Радашкавіцкім Таварыствам Беларускай школы (ТБШ) па ініцыятыве беларускага грамадзка-палітычнага дзеяча Аляксандра Ўласава і пэдагога А. Крачкоўскага. У пачатку 1922 атрымана канцэсія на ўтрыманьне гімназіі, дырэктарам яе быў ксёндз Фабіян Абрантовіч. Пазьней дырэктарамі гімназіі выбіраліся А. Вернікоўскі і Ф. Стацкевіч.
У гімназіі вучылася моладзь з навакольных вёсак і мястэчак. У 1925/1926 навучальным годзе ў 1—7-м і падрыхтоўчым клясах займалася 150 вучняў. Меўся інтэрнат для хлопцаў і дзяўчат, закладзены пры падтрымцы місіі амэрыканскіх і беларускіх мэтадыстаў. Настаўнікі і вучні сумесна з Радашкавіцкім ТБШ праводзілі работу па прапагандзе беларускай культуры сярод жыхароў мястэчка і навакольных вёсак. 3 лістапада 1923 вучні пастаянна ладзілі тэатральныя прадстаўленьні, выдавалі рукапісныя часопісы.
На базе гімназіі ў час летніх канікул 1926/27 і 1927/28 навучальных гадох праводзіліся курсы для настаўнікаў беларускіх пачатковых школ. Уздым нацыянальна-вызваленчага руху ў сярэдзіне 1920-х у Заходняй Беларусі садзейнічаў радыкалізацыі поглядаў пэдагогаў і вучняў гімназіі, што прывяло да закрыцьця яе ў верасьні 1928 па загадзе Маладзечанскага старасты з прычыны «небясьпекі публічнага спакою». Большасьць навучэнцаў Радашкавіцкай беларускай гімназіі прадоўжылі вучобу за граніцаю, пераважна ў БССР; некаторыя скончылі вышэйшую школу ў Чэхаславакіі.
Заняткі пачыналіся 9 верасьня і працягваліся да 22 сьнежня; зімовыя вакацыі доўжыліся да 15 студзеня, каб Каляды адгулялі і праваслаўныя, і католікі. Наступныя вакацыі прыпадалі на Вялікдзень, а яшчэ адны — на лета: з 15 чэрвеня па 31 жніўня. Першы выпуск гімназіі адбыўся ў 1924 годзе — яе скончылі 11 чалавек.
Выкладчыкі
Першым настаўніцкім калектывам кіраваў Аляксандар Вернікоўскі. Язэп Гаўрылік выкладаў геаграфію і сьпевы, Фелікс Стацкевіч — лацінскую мову, Сымон Кароль — беларускую мову і літаратуру, Антон Крачкоўскі — матэматыку і геамэтрыю, Мікалай Ласковіч — фізыку, Валянціна Чаенкава — гісторыю і францускую мову, Валянцін Чаенкаў — лёгіку і псыхалёгію, Браніслаў Тэраевіч — польскую мову, Лідзія Ліманоўская — нямецкую. Адміністратарам гімназіі працаваў беларускі дзеяч прапольскай арыентацыі Тодар Вернікоўскі (стрыечны брат дырэктара)[1]. Мастацкім гуртком кіраваў Язэп Драздовіч.
Навучэнцы і выпускнікі
Пэўны час у гімназіі вучыўся Максім Танк.
Сучасны стан
Ад гімназіі на сёньня захаваўся будынак былога інтэрната, які знаходзіцца па Віленскай, 1. На мясцовых могілках маецца недагледжаная магіла выкладчыка Мікалая Чараняўскага. Помнік з надпісам «Сьветлай памяці вучыцель Радашкаўскае беларускае гімназіі Мікалай Іванавіч Чэрняўскі. Радзіўся 22.05.1883 г., памёр 02.03.1926 г. Вечная памяць дарагому настаўніку і другу» — павалены.