Кіраваградзкая вобласьць: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў
дНяма апісаньня зьменаў
Радок 54: Радок 54:
'''Кіравагра́дзкая во́бласьць''' ({{мова-uk |Кіровогра́дська о́бласть}}) — вобласьць ва [[Украіна|Украіне]]. Адміністратыўны цэнтар - места [[Кіраваград]]
'''Кіравагра́дзкая во́бласьць''' ({{мова-uk |Кіровогра́дська о́бласть}}) — вобласьць ва [[Украіна|Украіне]]. Адміністратыўны цэнтар - места [[Кіраваград]]


== Геаграфічныя зьвесткі ==
== Геаграфічнае становішча ==

=== Месцазнаходжаньне ===


Разьмешчана ў цэнтры [[Украіна|Ўкраіны]], у міжрэччы [[Дняпро|Дняпра]] й [[Паўднёвы Буг|Паўднёвага Буга]]. Практычна ўся тэрыторыя вобласьці разьмешчана на правым беразе Дняпра. На поўначы мяжуе з [[Чаркаская вобласьць|Чаркаскай]], на паўночным усходзе з [[Палтаўская вобласьць|Палтаўскай]], на ўсходзе ды паўднёвым усходзе з [[Днепрапятроўская вобласьць|Днепрапятроўскай]], на поўдні зь [[Мікалаеўская вобласьць|Мікалаеўскай]] ды [[Адэская вобласьць|Адэскай]], на захадзе зь [[Віньніцкая вобласьць|Віньніцкай]] абласьцямі Ўкраіны. На тэрыторыі вобласьці, у вёсцы Дабравялічкаўка разьмешчаны геаграфічны цэнтар Украіны.
Разьмешчана ў цэнтры [[Украіна|Ўкраіны]], у міжрэччы [[Дняпро|Дняпра]] й [[Паўднёвы Буг|Паўднёвага Буга]]. Практычна ўся тэрыторыя вобласьці разьмешчана на правым беразе Дняпра. На поўначы мяжуе з [[Чаркаская вобласьць|Чаркаскай]], на паўночным усходзе з [[Палтаўская вобласьць|Палтаўскай]], на ўсходзе ды паўднёвым усходзе з [[Днепрапятроўская вобласьць|Днепрапятроўскай]], на поўдні зь [[Мікалаеўская вобласьць|Мікалаеўскай]] ды [[Адэская вобласьць|Адэскай]], на захадзе зь [[Віньніцкая вобласьць|Віньніцкай]] абласьцямі Ўкраіны. На тэрыторыі вобласьці, у вёсцы Дабравялічкаўка разьмешчаны геаграфічны цэнтар Украіны.

=== Клімат ===

Клімат умерана-кантынэнтальны. Зіма мяккая, з частымі адлігамі. Сьнегавы покрыў умацоўваецца позна — у пачатку сьнежня, ён неглыбокі й нясталы. Вясна адносна ранняя. Лета сухое, даволі сьпякотнае й часьцяком засушлівае. Сярэдняя тэмпэратура ліпеня + 21 °C, студзеня −5,5 °C. Больш за ўсё ападкаў выпадае ўвосень у выглядзе дажджоў.

=== Рэльеф ===

Вобласьць разьмешчаная на паўднёвых схілах [[Прыдняпроўскае ўзвышша|Прыдняпроўскага ўзвышша]]. Такое становішча абумоўлівае вельмі няроўны пагорысты рэльеф, на тэрыторыі вобласьці знаходзіцца вялікая колькасьть балак і яраў. Вельмі актуальнай праблемай зьяўляецца водная эрозія глебы.

=== Водныя аб'екты ===

У вобласьці налічваецца 438 вялікіх і малых рэчак даўжынёй 5,6 тыс.км, сярод якіх няйвялікшыя — [[Інгулец]], [[Сінюха]], [[Вялікая Высь]], [[Інгул]], [[Ятрань]]. Рэкі вобласьці належаць да водных сыстэмаў [[Дняпро|Дняпра]] й [[Паўднёвы Буг|Паўднёвага Буга]].
Па колькасьці вадасховішчаў і сажалак вобласьць займае трэцяе месца ўва Ўкраіне. Але яна мае найменшыя запасы прыродных падземных водаў.




Радок 70: Радок 86:


Кіраваградзкая вобласьць УССР утворана 10 лютага [[1939]] року, пераважна з паўночнай часткі Мікалаеўскай вобласьці, улучала паўднёвыя райны сучаснай Чаркаскай вобласьці, але без сваіх сучасных заходніх раёнаў, якія тады былі ў Адэскай вобласьці. Вобласьці былі перададзеныя 30 раёнаў: Аджамскі, Бабрынэцкі, Вялікавыскаўскі, Выцязеўскі, Дабравялічкаўскі, Далінскі, Елізавэтградкаўскі, Златапольські, Знамянскі, Камянский, Кіраваградзкі, Кампаніеўскі, Малавыскаўскі, Наўгародкаўскі, Наваархангельскі, Навагеоргіеўскі, Наваміргарадзкі, Навапразкі, Наваўкраінскі, Аляксандраўскі, Александрыйскі, Ануфрыеўскі, Пятроўскі, Падвысоцкі, Пяшчанабродскі, Раўнянскі, Тышкоўскі, Устынаўскі, Хмэлеўскі, Чыгірынскі
Кіраваградзкая вобласьць УССР утворана 10 лютага [[1939]] року, пераважна з паўночнай часткі Мікалаеўскай вобласьці, улучала паўднёвыя райны сучаснай Чаркаскай вобласьці, але без сваіх сучасных заходніх раёнаў, якія тады былі ў Адэскай вобласьці. Вобласьці былі перададзеныя 30 раёнаў: Аджамскі, Бабрынэцкі, Вялікавыскаўскі, Выцязеўскі, Дабравялічкаўскі, Далінскі, Елізавэтградкаўскі, Златапольські, Знамянскі, Камянский, Кіраваградзкі, Кампаніеўскі, Малавыскаўскі, Наўгародкаўскі, Наваархангельскі, Навагеоргіеўскі, Наваміргарадзкі, Навапразкі, Наваўкраінскі, Аляксандраўскі, Александрыйскі, Ануфрыеўскі, Пятроўскі, Падвысоцкі, Пяшчанабродскі, Раўнянскі, Тышкоўскі, Устынаўскі, Хмэлеўскі, Чыгірынскі


== Клімат ==

Клімат умерана-кантынэнтальны. Зіма мяккая, з частымі адлігамі. Сьнегавы покрыў умацоўваецца позна — у пачатку сьнежня, ён неглыбокі й нясталы. Вясна адносна ранняя. Лета сухое, даволі сьпякотнае й часьцяком засушлівае. Сярэдняя тэмпэратура ліпеня + 21 °C, студзеня −5,5 °C. Больш за ўсё ападкаў выпадае ўвосень у выглядзе дажджоў.


== Рэльеф ==

Вобласьць разьмешчаная на паўднёвых схілах [[Прыдняпроўскае ўзвышша|Прыдняпроўскага ўзвышша]]. Такое становішча абумоўлівае вельмі няроўны пагорысты рэльеф, на тэрыторыі вобласьці знаходзіцца вялікая колькасьть балак і яраў. Вельмі актуальнай праблемай зьяўляецца водная эрозія глебы.


== Водныя аб'екты ==

У вобласьці налічваецца 438 вялікіх і малых рэчак даўжынёй 5,6 тыс.км, сярод якіх няйвялікшыя — [[Інгулец]], [[Сінюха]], [[Вялікая Высь]], [[Інгул]], [[Ятрань]]. Рэкі вобласьці належаць да водных сыстэмаў [[Дняпро|Дняпра]] й [[Паўднёвы Буг|Паўднёвага Буга]].
Па колькасьці вадасховішчаў і сажалак вобласьць займае трэцяе месца ўва Ўкраіне. Але яна мае найменшыя запасы прыродных падземных водаў.




Радок 92: Радок 91:


Вобласьць налічвае 21 адміністратыўны раён, 12 местаў, зь якіх 4 — абласнога значэньня, 26 мястэчак, 1024 вёскі.
Вобласьць налічвае 21 адміністратыўны раён, 12 местаў, зь якіх 4 — абласнога значэньня, 26 мястэчак, 1024 вёскі.



=== Месты ===
=== Месты ===

Вэрсія ад 19:05, 16 траўня 2008

Шаблён:Адміністратыўная адзінка


Кіравагра́дзкая во́бласьць (па-ўкраінску: Кіровогра́дська о́бласть) — вобласьць ва Украіне. Адміністратыўны цэнтар - места Кіраваград

Геаграфічныя зьвесткі

Месцазнаходжаньне

Разьмешчана ў цэнтры Ўкраіны, у міжрэччы Дняпра й Паўднёвага Буга. Практычна ўся тэрыторыя вобласьці разьмешчана на правым беразе Дняпра. На поўначы мяжуе з Чаркаскай, на паўночным усходзе з Палтаўскай, на ўсходзе ды паўднёвым усходзе з Днепрапятроўскай, на поўдні зь Мікалаеўскай ды Адэскай, на захадзе зь Віньніцкай абласьцямі Ўкраіны. На тэрыторыі вобласьці, у вёсцы Дабравялічкаўка разьмешчаны геаграфічны цэнтар Украіны.

Клімат

Клімат умерана-кантынэнтальны. Зіма мяккая, з частымі адлігамі. Сьнегавы покрыў умацоўваецца позна — у пачатку сьнежня, ён неглыбокі й нясталы. Вясна адносна ранняя. Лета сухое, даволі сьпякотнае й часьцяком засушлівае. Сярэдняя тэмпэратура ліпеня + 21 °C, студзеня −5,5 °C. Больш за ўсё ападкаў выпадае ўвосень у выглядзе дажджоў.

Рэльеф

Вобласьць разьмешчаная на паўднёвых схілах Прыдняпроўскага ўзвышша. Такое становішча абумоўлівае вельмі няроўны пагорысты рэльеф, на тэрыторыі вобласьці знаходзіцца вялікая колькасьть балак і яраў. Вельмі актуальнай праблемай зьяўляецца водная эрозія глебы.

Водныя аб'екты

У вобласьці налічваецца 438 вялікіх і малых рэчак даўжынёй 5,6 тыс.км, сярод якіх няйвялікшыя — Інгулец, Сінюха, Вялікая Высь, Інгул, Ятрань. Рэкі вобласьці належаць да водных сыстэмаў Дняпра й Паўднёвага Буга.

Па колькасьці вадасховішчаў і сажалак вобласьць займае трэцяе месца ўва Ўкраіне. Але яна мае найменшыя запасы прыродных падземных водаў.


Гісторыя

У антычныя часы па тэрыторыі вобласьці качавалі старадаўнія жыхары рэгіёну скіфы. У сярэднявечча тэрыторыя сучаснай Кіраваградчыны стала часткай Дзікага поля, па якому качавалі гуны, пэчанэгі, хазары, цюркі, манголы і іншыя.

У XIV ст. тэрыторыя вобласьці ўвайшла ў склад Вялікага княства Літоўскага

У XVI-XVII стст. Кіраваградчына (амаль бязьлюдная) робіцца буфэрам паміж Рэччу Паспалітай з аднаго боку, Масковіяй - з другога, і Турэччынай - з трэцяга.

У XVIII ст. пачалася новая расейская калянізацыя тэрыторыі вобласьці (у 1754 року — заснаванае места Елізавэтград).

Кіраваградзкая вобласьць УССР утворана 10 лютага 1939 року, пераважна з паўночнай часткі Мікалаеўскай вобласьці, улучала паўднёвыя райны сучаснай Чаркаскай вобласьці, але без сваіх сучасных заходніх раёнаў, якія тады былі ў Адэскай вобласьці. Вобласьці былі перададзеныя 30 раёнаў: Аджамскі, Бабрынэцкі, Вялікавыскаўскі, Выцязеўскі, Дабравялічкаўскі, Далінскі, Елізавэтградкаўскі, Златапольські, Знамянскі, Камянский, Кіраваградзкі, Кампаніеўскі, Малавыскаўскі, Наўгародкаўскі, Наваархангельскі, Навагеоргіеўскі, Наваміргарадзкі, Навапразкі, Наваўкраінскі, Аляксандраўскі, Александрыйскі, Ануфрыеўскі, Пятроўскі, Падвысоцкі, Пяшчанабродскі, Раўнянскі, Тышкоўскі, Устынаўскі, Хмэлеўскі, Чыгірынскі


Адміністратыўны падзел

Вобласьць налічвае 21 адміністратыўны раён, 12 местаў, зь якіх 4 — абласнога значэньня, 26 мястэчак, 1024 вёскі.

Месты

Абласнога значэньня

Раённага значэньня


Вонкавыя спасылкі

Кіраваградзкая вобласьцьсховішча мультымэдыйных матэрыялаў