Час: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Dymitr (гутаркі | унёсак)
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Time?oldid=836700431
Dymitr (гутаркі | унёсак)
д артаграфія
Радок 4: Радок 4:
Час ужо даўно зьяўляецца важным прадметам дасьледаваньняў у галіне [[рэлігія|рэлігіі]], [[філязофія|філязофіі]] і [[навука|навуцы]], аднак вызначэньне часу такім чынам, каб яно было дастасавальным да ўсіх абласьцях пакуль не атрымліваецца ў навукоўцаў і мысьляроў<ref>Le Poidevin, Robin (Winter 2004). [http://plato.stanford.edu/archives/win2004/entries/time-experience ''«The Experience and Perception of Time»'']. In Edward N. Zalta. The Stanford Encyclopedia of Philosophy.</ref><ref>Sean M Carroll (2009). [https://books.google.com/?id=Uak1wtcXrjwC ''«From Eternity to Here: The Quest for the Ultimate Theory of Time»'']. Dutton. {{ISBN|978-0-525-95133-9}}.</ref>. Тым ня менш, у многіх сфэрах, як то бізнэс, прамысловасьць, [[спорт]], навука і выканальніцкае мастацтва панятак часу ўключае некаторыя ўяўленьні пра час як адзінку вымяральнай сыстэмы<ref>Zeigler, Kenneth (2008). [https://books.google.com/?id=acPPD6lCCxcC&printsec=frontcover&dq=Getting+organized+at+work+:+24+lessons+to+set+goals,+establish+priorities,+and+manage+your+time#v=onepage&q=Getting%20organized%20at%20work%20%3A%2024%20lessons%20to%20set%20goals%2C%20establish%20priorities%2C%20and%20manage%20your%20time&f=false ''«Getting organized at work: 24 lessons to set goals, establish priorities, and manage your time»'']. McGraw-Hill. {{ISBN|9780071591386}}.</ref>.
Час ужо даўно зьяўляецца важным прадметам дасьледаваньняў у галіне [[рэлігія|рэлігіі]], [[філязофія|філязофіі]] і [[навука|навуцы]], аднак вызначэньне часу такім чынам, каб яно было дастасавальным да ўсіх абласьцях пакуль не атрымліваецца ў навукоўцаў і мысьляроў<ref>Le Poidevin, Robin (Winter 2004). [http://plato.stanford.edu/archives/win2004/entries/time-experience ''«The Experience and Perception of Time»'']. In Edward N. Zalta. The Stanford Encyclopedia of Philosophy.</ref><ref>Sean M Carroll (2009). [https://books.google.com/?id=Uak1wtcXrjwC ''«From Eternity to Here: The Quest for the Ultimate Theory of Time»'']. Dutton. {{ISBN|978-0-525-95133-9}}.</ref>. Тым ня менш, у многіх сфэрах, як то бізнэс, прамысловасьць, [[спорт]], навука і выканальніцкае мастацтва панятак часу ўключае некаторыя ўяўленьні пра час як адзінку вымяральнай сыстэмы<ref>Zeigler, Kenneth (2008). [https://books.google.com/?id=acPPD6lCCxcC&printsec=frontcover&dq=Getting+organized+at+work+:+24+lessons+to+set+goals,+establish+priorities,+and+manage+your+time#v=onepage&q=Getting%20organized%20at%20work%20%3A%2024%20lessons%20to%20set%20goals%2C%20establish%20priorities%2C%20and%20manage%20your%20time&f=false ''«Getting organized at work: 24 lessons to set goals, establish priorities, and manage your time»'']. McGraw-Hill. {{ISBN|9780071591386}}.</ref>.


Існуюць два кантрасныя пункты гледжаньня на час сярод выбітных філёзафаў. Да першай плыні адносяцца ўяўленьні часу як частцы фундамэнтальнай структуры [[Сусьвет]]у, то бок памернасьці, якая не залежыць ад падзеяў, а наадварот, у якой падзеі адбываюцца ў паслядоўнасьці. Выбітным прадсташнікоў гэтага лягеру зьяўляецца [[Ісак Ньютан]], такім чынам час з таког пункту гледжаньня часам называюць ньютанаўскім часам<ref>[http://plato.stanford.edu/entries/newton-stm/ ''«Newton's Views on Space, Time, and Motion»'']. Stanford Encyclopedia of Philosophy.</ref>. Супрацьлеглая кропка гледжаньня абапіраецца на меркаваньне, што час не зьяўляецца якім-небудзь «кантэйнэрам» для падзеяў, або што падзеі і аб’екты не рухацца праз час. Замест гэтага час зьяўляецца часткай фундамэнтальнай інтэлектуальнай структуры, як то [[прастора]] і [[лік]]. Пасьлядоўнікі такога пункту гледжаньня лічаць, што час не зьяўляецца ані падзеяй, ані рэчу, і, такім чынам, само па сабе ня можа быць вымерана або пройдзена. Ментавіта, [[Готфрыд Ляйбніц]] і [[Імануіл Кант]] зьяўляюцца прадстаўнікамі другой плыні<ref>[http://www.iep.utm.edu/leib-met/#H7 «Gottfried Leibniz: Metaphysics»]. The Internet Encyclopedia of Philosophy.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20050314201600/http://www-philosophy.ucdavis.edu/mattey/kant/TIMELEC.HTM «Critique of Pure Reason»]. University of California, Davis Campus.</ref>.
Існуюць два кантрасныя пункты гледжаньня на час сярод выбітных філёзафаў. Да першай плыні адносяцца ўяўленьні часу як частцы фундамэнтальнай структуры [[Сусьвет]]у, то бок памернасьці, якая не залежыць ад падзеяў, а наадварот, у якой падзеі адбываюцца ў паслядоўнасьці. Выбітным прадстаўніком гэтага лягеру зьяўляецца [[Ісак Ньютан]], такім чынам час з такога пункту гледжаньня часам называюць ньютанаўскім часам<ref>[http://plato.stanford.edu/entries/newton-stm/ ''«Newton's Views on Space, Time, and Motion»'']. Stanford Encyclopedia of Philosophy.</ref>. Супрацьлеглая кропка гледжаньня абапіраецца на меркаваньне, што час не зьяўляецца якім-небудзь «кантэйнэрам» для падзеяў, або што падзеі і аб’екты не рухаюцца праз час. Замест гэтага час зьяўляецца часткай фундамэнтальнай інтэлектуальнай структуры, як то [[прастора]] і [[лік]]. Пасьлядоўнікі такога пункту гледжаньня лічаць, што час не зьяўляецца ані падзеяй, ані рэчу, і, такім чынам, само па сабе ён ня можа быць вымераны або пройдзены. Ментавіта, [[Готфрыд Ляйбніц]] і [[Імануіл Кант]] зьяўляюцца прадстаўнікамі другой плыні<ref>[http://www.iep.utm.edu/leib-met/#H7 ''«Gottfried Leibniz: Metaphysics»'']. The Internet Encyclopedia of Philosophy.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20050314201600/http://www-philosophy.ucdavis.edu/mattey/kant/TIMELEC.HTM ''«Critique of Pure Reason»'']. University of California, Davis Campus.</ref>.


Неўважаючы на дасягненьні навукі, будзённае азначэньне часу залежыць ад яго сацыяльнай значнасьці, яго эканамічнай вартасьці і ўсьведамленьня яго абмежаванасьці.
Неўважаючы на дасягненьні навукі, будзённае азначэньне часу залежыць ад яго сацыяльнай значнасьці, яго эканамічнай вартасьці і ўсьведамленьня яго абмежаванасьці.

Вэрсія ад 12:06, 6 траўня 2018

Паток пяску ў пясочным гадзіньніку можа быць выкарыстаны для вымярэньня часу. Ён таксама канкрэтна ўяўляе сабой сувязь часу паміж мінулым і будучыняй.

Час вызначае і/ці характарызуе інтэрвал паміж падзеямі, або працягласьць падзеі. Час таксама можа азначацца, як вымярэньне, у якім кожная падзея мае канкрэтную (але не абавязкова адзіную) пазыцыю ў лінейнай пасьлядоўнасьці. Але час адрозьніваецца ад прасторавых вымярэньняў тым, што «рух» у часе мае строга аднабаковую накіраванасьць. Гэты погляд вельмі зручны й дастатковы для штодзённага ўжываньня і нават для дакладных вымераў. Аднак, навуковае разуменьне часу абумоўлена рэвалюцыяй у фізыцы, што адбылася на пачатку XX стагодзьдзя і разьвіцьцём агульнай тэорыі адноснасьці. Сучасная фізыка ўспрымае час як характарыстыку часапрасторы, што кідае выклік інтуітыўным уяўленьням аб адначасовасьці і лінейнаму ўспрыйманьню часу.

Час ужо даўно зьяўляецца важным прадметам дасьледаваньняў у галіне рэлігіі, філязофіі і навуцы, аднак вызначэньне часу такім чынам, каб яно было дастасавальным да ўсіх абласьцях пакуль не атрымліваецца ў навукоўцаў і мысьляроў[1][2]. Тым ня менш, у многіх сфэрах, як то бізнэс, прамысловасьць, спорт, навука і выканальніцкае мастацтва панятак часу ўключае некаторыя ўяўленьні пра час як адзінку вымяральнай сыстэмы[3].

Існуюць два кантрасныя пункты гледжаньня на час сярод выбітных філёзафаў. Да першай плыні адносяцца ўяўленьні часу як частцы фундамэнтальнай структуры Сусьвету, то бок памернасьці, якая не залежыць ад падзеяў, а наадварот, у якой падзеі адбываюцца ў паслядоўнасьці. Выбітным прадстаўніком гэтага лягеру зьяўляецца Ісак Ньютан, такім чынам час з такога пункту гледжаньня часам называюць ньютанаўскім часам[4]. Супрацьлеглая кропка гледжаньня абапіраецца на меркаваньне, што час не зьяўляецца якім-небудзь «кантэйнэрам» для падзеяў, або што падзеі і аб’екты не рухаюцца праз час. Замест гэтага час зьяўляецца часткай фундамэнтальнай інтэлектуальнай структуры, як то прастора і лік. Пасьлядоўнікі такога пункту гледжаньня лічаць, што час не зьяўляецца ані падзеяй, ані рэчу, і, такім чынам, само па сабе ён ня можа быць вымераны або пройдзены. Ментавіта, Готфрыд Ляйбніц і Імануіл Кант зьяўляюцца прадстаўнікамі другой плыні[5][6].

Неўважаючы на дасягненьні навукі, будзённае азначэньне часу залежыць ад яго сацыяльнай значнасьці, яго эканамічнай вартасьці і ўсьведамленьня яго абмежаванасьці.

Адзінкі вымярэньня часу

Крыніцы

  1. ^ Le Poidevin, Robin (Winter 2004). «The Experience and Perception of Time». In Edward N. Zalta. The Stanford Encyclopedia of Philosophy.
  2. ^ Sean M Carroll (2009). «From Eternity to Here: The Quest for the Ultimate Theory of Time». Dutton. ISBN 978-0-525-95133-9.
  3. ^ Zeigler, Kenneth (2008). «Getting organized at work: 24 lessons to set goals, establish priorities, and manage your time». McGraw-Hill. ISBN 9780071591386.
  4. ^ «Newton's Views on Space, Time, and Motion». Stanford Encyclopedia of Philosophy.
  5. ^ «Gottfried Leibniz: Metaphysics». The Internet Encyclopedia of Philosophy.
  6. ^ «Critique of Pure Reason». University of California, Davis Campus.

Вонкавыя спасылкі

Чассховішча мультымэдыйных матэрыялаў

  • Час. Internet Encyclopedia of Philosophy.
  • Час. BBC.
  • Час на праекце Open Directory