Паўліна Мядзёлка: розьніца паміж вэрсіямі

Паўліна Мядзёлка
	Паўліна Мядзёлка
Род дзейнасьці	акторка, пэдагог, мэмуарыстка
Дата нараджэньня	12 (24) верасьня 1893
Месца нараджэньня	Будслаў, Вялейскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя;
Дата сьмерці	13 лютага 1974 (80 гадоў)
Месца сьмерці	Будслаў, Мядзельскі раён, Менская вобласьць, БССР, СССР;
Месца пахаваньня	Каталіцкія могілкі[d];
Месца вучобы	Пецярбурскі інстытут вышэйшых камэрцыйных ведаў[d] (1914);
Занятак	пісьменьніца, тэатральная акторка, пэдагог
Месца працы	Дзьвінская дзяржаўная беларуская гімназія; Беларускія настаўніцкія курсы (Дзьвінск); Інстытут беларускай культуры; Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія;
Псэўданімы	Паўлінка
Узнагароды	;
	Паўліна Мядзёлка ў Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 16:57, 10 сакавіка 2018

Паўлі́на Вінцэ́нтаўна Мядзё́лка (24 верасьня [ст. ст. 12 верасьня] 1893, мястэчка Будслаў Вілейскага павету Віленскай губэрні (цяпер Мядзельскі раён Менскай вобласьці) — 13 лютага 1974, Будслаў) — беларуская артыстка, пэдагог, мэмуарыстка. Псэўданім: Паўлінка; крыптанім: М..

Біяграфія

Нарадзілася Паўліна Мядзёлка 24 верасьня [ст. ст. 12 верасьня] 1893 у мястэчку Будслаў Віленскага павета. Бацька Вінцэнт Мядзёлка касьцёльны арганіст. У 1898 сям’я пераехала ў Глыбокае. Тут Паўліна Мядзёлка скончыла Глыбоцкую царкоўнапрыходскую вучэльню. З 1907 у Рызе, вучылася на вечаровых курсах для дарослых. З 1909 у Вільні, займалася ў прыватнай жаночай гімназіі Нязьдзюравай і Райсьмілер. Пазнаёмілася зь Янкам Купалам, А. Бурбісам, Ядвігіным Ш., Цёткай, З. Бядулем, К. Каганцом, стала ўдзельніцай сацыялістычных гурткоў. Увосень 1912, пасьля сканчэньня гімназіі, накіравалася ў Пецярбург на Вышэйшыя камэрцыйныя курсы, якія скончыла ў 1914.

У 1913 выканала ролю Паўлінкі ў пецярбурскай прэм’еры п’есы Я. Купалы.

Падчас 1-ай сусьветнай вайны ў эвакуацыі ў Царыцыне. З восені 1916 у Петраградзе, сакратар Беларускага камітэта дапамогі ахвярам вайны. У 1917 працавала ў Кіеве ў «Саюзе гарадоў», у аддзеле дапамогі ахвярам вайны па арганізацыі дзіцячых прытулкаў. У кастрычніку 1917 па дамоўленасьці з княгіняй Магдаленай Радзівіл арганізавала беларускую школу ў вёсцы Жорнаўка Ігуменскага павету. Пасьля таго, як у сакавіку 1918 школа была закрытая, перабралася ў Менск.

Працавала настаўніцай, удзельнічала ў пастаноўках Першага таварыства беларускай драмы і камэдыі. Наведвала Вільню і Гародню. З 1918 выступала ў друку зь вершамі. Зь вясны 1919 інспэктар беларускіх школ, кіраўнік Грамады беларускай моладзі і драматычнага гуртку ў Гародні. 20 ліпеня 1919 арыштаваная польскімі ўладамі за ўдзел у выданьні газэты «Родны край» (Гародня), дзе, дарэчы, і друкавалася.

З пачатку 1920 у Менску, кіравала беларускай жаночай школай. Зноў арыштавана разам з мужам Т. Грыбам польскімі ўладамі ў траўні 1920. Перад наступленьнем Чырвонай Арміі вывезена ў Варшаву, сядзела ў турме Вронкі на Пазнаншчыне. Пасьля вызваленьня накіравана на жыхарства ў Лодзь з забаронай пераяжджаць на «ўсходнія крэсы». Па падробных дакумэнтах выехала ў Вільню, потым (у лютым 1921) трапіла ў Летуву.

У Коўне займалася выданьнем агітацыйнай літаратуры, накіраванай супраць польскай акупацыі Заходняй Беларусі. Друкавалася ў газэце «Сялянская доля». З восені 1921 па прапанове Ц. Гартнага працавала ў выдавецкім аддзеле пры савецкім пасольстве ў Бэрліне. У 1922 пераехала ў Латвію, выкладала ў беларускай гімназіі ў Дзьвінску (цяпер Даўгаўпілс). У траўні 1924 арыштаваная латыскімі ўладамі разам зь іншымі выкладчыкамі. Апраўданая судом у красавіку 1925.

22 траўня 1925 разам з братам Зыгмусем прыехала ў БССР. Працавала ў сэктары мастацтва Інбелкульту. У 1927—1930 выкладала беларускую мову ў Горацкай сельскагаспадарчай акадэміі.

Арыштаваная ГПУ БССР 18 ліпеня 1930 па справе «Саюзу вызваленьня Беларусі»; высланая ў Казань. З восені 1932 выкладала расейскую мову і літаратуру ў адной з маскоўскіх школ.

Улетку 1947 пераехала ў Будслаў. Да 1958 працавала настаўніцай. У Будславе напісала свой найбольш значны твор — мэмуары «Сьцежкамі жыцьця», якія ў фрагмэнтах пачалі друкавацца з 1958 (асобным выданьнем выйшлі ў 1974; ч. 2 надрукавана ў 1993).

Заслужаны дзеяч культуры Беларусі (1966).

Творы

Сялянская доля: Паэма. Б.м., 1921;
Сьцежкамі жыцьця. Мн., 1974.

Літаратура

Людмила СЕЛИЦКАЯ (9 сьнежня 2010) В кого был влюблен песняр Купала (рас.). Комсомольская правда.
МЯДЗЁЛКА Паўліна Вінцэнтаўна // Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 2. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.
Ермаловіч М. Першая выканаўца // Настаўніцкая газета. — 1973.
Калесьнік У. Галгофа адроджаных // Полымя. — 1993. — № 2.
Ліўшыц Уладзімір. "Была адарана шчодра..." // Раскопкі вакол горацкага "Парнаса. Літаратуразнаўчыя нарысы — Горкі: адзел культуры Горацкага райвыканкама, 2001. — С.119-124. ил. ISBN 985-6120-44-6
Марціновіч А. Паўліна, Паўлінка, Журавінка // ЛіМ. — 1993.
Янушкевіч Я. Невядомыя старонкі жыцця Паўліны Мядзёлкі // Голас Радзімы. — 1993.
Міхнюк У. Невінаватым ад нас не выйдзеш… // Беларуская мінуўшчына. — 1995. — № 6.

Вонкавыя спасылкі

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+{{Асоба
-{{Кінэматаграфіст
+|род дзейнасьці = [[акторка]], пэдагог, мэмуарыстка
-| Імя                 = Паўліна Мядзёлка
-| Імя (арыгінал)      =
-| Фота                = Paŭlina Miadziołka.jpg
-| Подпіс              =
-| Імя пры нараджэньні =
-| Дата нараджэньня    = [[24 верасьня]] [[1893]]
-| Месца нараджэньня   = [[Будслаў]], [[Расейская імпэрыя]]
-| Дата сьмерці        = [[13 лютага]] [[1974]]
-| Месца сьмерці       = [[Будслаў]], [[СССР]]
-| Прафэсія            = [[акторка]], пэдагог, мэмуарыстка
-| Грамадзянства       =
-| Гады актыўнасьці    =
-| Напрамак            =
-| Узнагароды          =
-| imdb_id             =
-| Сайт                =
 }}
-'''Паўлі́на Вінцэ́нтаўна Мядзё́лка''' ({{Дата ў старым стылі|[[24 верасьня]]|[[1893]]|12 верасьня}}], мястэчка [[Будслаў]] Вілейскага павету Віленскай губэрні (цяпер [[Мядзельскі раён]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]) — [[13 лютага]] [[1974]], Будслаў) — беларуская артыстка, пэдагог, мэмуарыстка. Псэўданім: ''Паўлінка''; крыптанім: ''М.''.
+'''Паўлі́на Вінцэ́нтаўна Мядзё́лка''' ({{Дата ў старым стылі|[[24 верасьня]]|[[1893]]|12 верасьня}}, мястэчка [[Будслаў]] Вілейскага павету Віленскай губэрні (цяпер [[Мядзельскі раён]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]) — [[13 лютага]] [[1974]], Будслаў) — беларуская артыстка, пэдагог, мэмуарыстка. Псэўданім: ''Паўлінка''; крыптанім: ''М.''.
 == Біяграфія ==
+Нарадзілася Паўліна Мядзёлка {{Дата ў старым стылі|[[24 верасьня]]|[[1893]]|12 верасьня}} у мястэчку Будслаў Віленскага павета. Бацька Вінцэнт Мядзёлка касьцёльны арганіст.
 У 1898 сям’я пераехала ў [[Глыбокае]]. Тут Паўліна Мядзёлка скончыла Глыбоцкую царкоўнапрыходскую вучэльню. З [[1907]] у [[Рыга|Рызе]], вучылася на вечаровых курсах для дарослых. З [[1909]] у [[Вільня|Вільні]], займалася ў прыватнай жаночай гімназіі Нязьдзюравай і Райсьмілер. Пазнаёмілася зь [[Янка Купала|Янкам Купалам]], [[Аляксандар Бурбіс|А. Бурбісам]], [[Ядвігін Ш.|Ядвігіным Ш.]], [[Алаіза Пашкевіч|Цёткай]], [[Зьмітрок Бядуля|З. Бядулем]], [[Карусь Каганец|К. Каганцом]], стала ўдзельніцай сацыялістычных гурткоў. Увосень [[1912]], пасьля сканчэньня гімназіі, накіравалася ў [[Санкт-Пецярбург|Пецярбург]] на Вышэйшыя камэрцыйныя курсы, якія скончыла ў 1914.
@@ Радок 33: / Радок 18: @@
 У [[Коўна|Коўне]] займалася выданьнем агітацыйнай літаратуры, накіраванай супраць польскай акупацыі [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]]. Друкавалася ў газэце «Сялянская доля». З восені 1921 па прапанове [[Цішка Гартны|Ц. Гартнага]] працавала ў выдавецкім аддзеле пры савецкім пасольстве ў [[Бэрлін]]е. У [[1922]] пераехала ў [[Латвія|Латвію]], выкладала ў беларускай гімназіі ў [[Дзьвінск]]у (цяпер [[Даўгаўпілс]]). У траўні [[1924]] арыштаваная латыскімі ўладамі разам зь іншымі выкладчыкамі. Апраўданая судом у красавіку 1925.
-[[22 траўня]] [[1925]] разам з братам прыехала ў [[БССР]]. Працавала ў сэктары мастацтва [[Інбелкульт]]у. У [[1927]]—[[1930]] выкладала беларускую мову ў [[Горацкая сельскагаспадарчая акадэмія|Горацкай сельскагаспадарчай акадэміі]].
+[[22 траўня]] [[1925]] разам з братам Зыгмусем прыехала ў [[БССР]]. Працавала ў сэктары мастацтва [[Інбелкульт]]у. У [[1927]]—[[1930]] выкладала беларускую мову ў [[Горацкая сельскагаспадарчая акадэмія|Горацкай сельскагаспадарчай акадэміі]].
 Арыштаваная [[ГПУ БССР]] [[18 ліпеня]] [[1930]] па [[Справа Саюзу вызваленьня Беларусі|справе «Саюзу вызваленьня Беларусі]]»; высланая ў [[Казань]]. З восені [[1932]] выкладала расейскую мову і літаратуру ў адной з маскоўскіх школ.
-Улетку [[1947]] пераехала ў Будслаў. Да [[1958]] працавала настаўніцай. У Будславе напісала свой найбольш значны твор — мэмуары «Сьцежкамі жыцьця», якія ў фрагмэнтах пачалі друкавацца з 1958 (асобным выданьнем выйшлі ў 1974; ч. 2 надрукавана ў 1993).
+Улетку [[1947]] пераехала ў Будслаў. Да [[1958]] працавала настаўніцай. У Будславе напісала свой найбольш значны твор — мэмуары «Сьцежкамі жыцьця», якія ў фрагмэнтах пачалі друкавацца з 1958 (асобным выданьнем выйшлі ў 1974; ч. 2 надрукавана ў 1993).
 Заслужаны дзеяч культуры Беларусі (1966).
@@ Радок 48: / Радок 33: @@
 * {{Спасылка | аўтар = Людмила СЕЛИЦКАЯ| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 9 сьнежня 2010| url = http://kp.by/daily/24605.3/775482/| загаловак = В кого был влюблен песняр Купала| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Комсомольская правда]]| дата = | мова = ru| камэнтар = }}
 * [http://www.marakou.by/by/davedniki/represavanyya-litaratary/tom-ii/index_19676.html МЯДЗЁЛКА Паўліна Вінцэнтаўна] // {{Літаратура/Даведнік Маракова|РЛ|2|0|РЛ1-3|РЛ1-3}}
-** {{кніга|аўтар = [[Мікола Ермаловіч|Ермаловіч М.]]|частка = |загаловак = Першая выканаўца|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Настаўніцкая газета|год = 15 верасьня 1973|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
+* {{Артыкул|аўтар = [[Мікола Ермаловіч|Ермаловіч М.]]|частка = |загаловак = Першая выканаўца|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне =Настаўніцкая газета |месца = |выдавецтва = |год = 1973|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
-** {{кніга|аўтар = [[Уладзімер Калесьнік|Калесьнік У.]]|частка = |загаловак = Галгофа адроджаных|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Полымя, № 2|год = 1993|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
+* {{Артыкул|аўтар = [[Уладзімер Калесьнік|Калесьнік У.]]|частка = |загаловак = Галгофа адроджаных|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне =Полымя |нумар = 2|год = 1993|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
 *  Ліўшыц Уладзімір. "Была адарана шчодра..." // Раскопкі вакол горацкага "Парнаса. Літаратуразнаўчыя нарысы — Горкі: адзел культуры Горацкага райвыканкама, 2001. — С.119-124. ил. ISBN 985-6120-44-6
-** {{кніга|аўтар = [[Алесь Марціновіч|Марціновіч А.]]|частка = |загаловак = Паўліна, Паўлінка, Журавінка|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = ЛіМ|год = 10 верасьня 1993|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
+* {{Артыкул|аўтар = [[Алесь Марціновіч|Марціновіч А.]]|частка = |загаловак = Паўліна, Паўлінка, Журавінка|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне =ЛіМ |месца = |выдавецтва = |год = 1993|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
-** {{кніга|аўтар = [[Язэп Янушкевіч|Янушкевіч Я.]]|частка = |загаловак = Невядомыя старонкі жыцця Паўліны Мядзёлкі|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Голас Радзімы|год = 23 верасьня 1993|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
+* {{Артыкул|аўтар = [[Язэп Янушкевіч|Янушкевіч Я.]]|частка = |загаловак = Невядомыя старонкі жыцця Паўліны Мядзёлкі|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне =Голас Радзімы |месца = |выдавецтва = |год = 1993|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
-** {{кніга|аўтар = [[Уладзімер Міхнюк|Міхнюк У.]]|частка = |загаловак = «Невінаватым ад нас не выйдзеш…»|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Беларуская мінуўшчына № 6|год = 1995|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
+* {{Артыкул|аўтар = [[Уладзімер Міхнюк|Міхнюк У.]]|частка = |загаловак = Невінаватым ад нас не выйдзеш…|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = Беларуская мінуўшчына|нумар=6|год = 1995|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
 == Вонкавыя спасылкі ==
-* [http://www.arche.by/by/page/works/16495 Паўліна Мядзёлка: адораная талентамі]
+* [https://horki.info/navina/754.html Паўліна Мядзёлка: адораная талентамі]
 * [http://adradjency.narod.ru/nashaniusky/myadzyolka.html МЯДЗЁЛКА Паўліна Вінцэнтаўна]
 * [http://www.rh.by/by/243/10/7424/ Алесь Высоцкі. Паўлінка з Будслава: успамінае сваячка] // «[[Рэгіянальная газета]]»
 {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Мядзёлка, Паўліна Вінцэнтаўна}}
-[[Катэгорыя:Нарадзіліся 24 верасьня]]
-[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1893 годзе]]
-[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Мядзельскім раёне]]
 [[Катэгорыя:Беларускія настаўнікі]]
 [[Катэгорыя:Беларускія літаратары]]
@@ Радок 71: / Радок 53: @@
 [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў Польскай Рэспубліцы (1918—1939)]]
 [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]]
-[[Катэгорыя:Памерлі 13 лютага]]
-[[Катэгорыя:Памерлі ў 1974 годзе]]
-[[Катэгорыя:Памерлі ў Мядзельскім раёне]]
 [[Катэгорыя:Асобы Дзьвінску]]
 [[Катэгорыя:Асуджаныя па справе «Саюзу вызваленьня Беларусі»]]