Лінія Дмоўскага: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 17:12, 4 сакавіка 2018

Лі́нія Дмо́ўскага па-польску: Linia Dmowskiego — прапанаваная польскім бокам граніца Польскай Рэспублікі на Парыскай мірнай канфэрэнцыі. Згодна ёй у межы Польшчы павінны былі быць уключаны, апроч атрыманых земляў, уся Верхняя Сылезія, Усходняе Памор’е (з Гданьскам, Варміяй і Мазурамі), Летува, Усходняя Беларусь, Заходняе Палесьсе, Заходняе Падольле, Валынь і Жытоміршчына^[1].

Лінія была распрацаваная пад кіраўніцтвам польскага палітыка Рамана Дмоўскага. На канфэрэнцыі лінія была прадстаўлена чальцамі польскай дэлегацыі: Раманам Дмоўскім, Ігнацыям Падэрэўскім, Антоніем Абрагамам і Томашам Рогалям^[2].

Прапанова

Усходняя граніца Польшчы паводле польскай дэлегацыі павінна была праходзіць наступным чынам: «(…), пачынаючы ад Балтыйскага ўзьбярэжжа на ўсход ад Лабіаў граніца ідзе па лініі ўзьбярэжжа на поўнач праз Клайпеду і Палангу.(…) Ад узьбярэжжа на поўнач ад Лібавы граніца праходзіць на ўсходзе па лініі гістарычнай граніцы 1772 году паміж Польшчай і Курляндыяй. Даходзіць такім чынам да павету ільлюкштанскага ў Курляндыі. Гэты павет далучаецца да Польшчы ў сілу свайго геаграфічнага становішча і перавагі польскага насельніцтва. Тут граніца ідзе берагам павету ільлюкштанскага да ракі Дзьвіны і працягваецца на яе правым беразе (Віцебская губэрня), дзе працягвае ісьці на ўсход паралельна стоку ракі, на адлегласьці прыкладна 30 км ад мяжы Дрысенскага павету, уключна з Полацкім паветам. Далей праходзіць яна на паўночны-захад ад Гарадка, вяртаючыся на левы бераг Дзьвіны на адлегласьці прыкладна 30 км на захад ад Віцебска і ідзе на поўдзень, праходзячы заходней Сенно да кропкі, дзе крыжуюцца межы Менскай і Магілёўскай губэрняў, цягнучыся па гэтай мяжы на поўдзень ажно да Бярэзіны ў месцы, дзе яна сутыкаецца з паўночнай мяжой Рэчыцкага павету, затым перасякаючы Бярэзіну, ідзе на ў паўднёва-заходнім накірунку да Прыпяці на ўсход ад Мазыра. Адтуль, перасякаючы Прыпяць, граніца ідзе па лініі падзелу паміж Мазырскім і Рэчыцкім паветамі, пасьля чаго цягнецца на паўднёвы-захад, праходзіць на захадзе ад горадоў Оўруч і Зьвягель і даходзіць да кропкі, дзе сустракаюцца паветы Заслаўскі, Астроскі і Зьвягельскі. Пасьля кіруецца на поўдзень, пагранічнай лініяй зьяўляюцца ўсходнія межы паветаў Заслаўскага і Стараканстантынаўскага да кропкі, дзе сустракаюцца межы паветаў Лецічэўскага і Праскураўскага на Падольлі; адтуль цягнецца на поўдзень, дасягаючы каля Зінькава ракі Ушыцы і ідзе па ёй да Днястра, які ў тым месцу супадае з польска-румынскай граніцай»^[3].

Лёс прапановы

Дадзеная лінія працягласьці польскай граніцы не была прынятая на канфэрэнцыі, а пасьля ад яе адрокся і сам аўтар, які падчас перамоваў, перад падпісаньнем рыскай дамовы, выказаўся супраць уключэньня ў склад Польшчы Менску^[4]. Дмоўскі тлумачыў гэта тым, што трэба будаваць краіну без нацыянальных меншасьцяў^[5], але сапраўднай падставай было супрацьдзеяньне ідэям Пілсудскага аб стварэньні фэдэратыўнай дзяржавы, нават у абмежаваным выглядзе^[6]^[7].

Пасьля падпісаньня Рыскай дамовы, што скончыла польска-савецкую вайну, граніца прайшла прыкладна за 30 км на поўнач і захад ад Менску^[8].

Плошча Польшчы па прапанове Дмоўскага павінна была складаць 447 тысячаў км²^[9], з 38 млн насельніцтва, зь якога, на яго думку, 70% былі палякамі.

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі

[1] Na straży polskich obowiązków

[2] Polska 1919 wg Romana Dmowskiego

[3] Ibidem - Źródła do historii Polski XIX - XX w.

[4] Linia Dmowskiego

[5] Wokół myśli politycznej Romana Dmowskiego i obozu narodowego

[6] Koncepcja Polski Piłsudskiego i Dmowskiego

[7] Józef Piłsudski i Roman Dmowski — dwie wizje niepodległej Polski

[8] Dmowski — nierealistyczny realista

[9] Kształtowanie się granic Polski po I Wojnie Światowej

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-[[Выява:Liniadmowskiego.png|значак|250пкс|Лінія Дмоўскага]]
+[[Файл:Liniadmowskiego.png|значак|250пкс|Лінія Дмоўскага]]
-'''Лі́нія Дмо́ўскага''' {{lang-pl|Linia Dmowskiego}} — прапанаваная польскім бокам граніца [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]] на [[Парыская мірная канфэрэнцыя|Парыскай мірнай канфэрэнцыі]]. Згодна ёй ў межы Польшчы павінны былі быць уключаны, апроч атрыманых земляў, уся [[Верхняя Сылезія]], [[Усходняе Памор’е]] (з [[Гданьск]]ам, [[Вармія]]й і [[Мазуры|Мазурамі]]), [[Летува]], [[Усходняя Беларусь]], [[Заходняе Палесьсе]], Заходняе [[Падольле]], [[Валынь]] і [[Жытомір]]шчына<ref>[http://www.naszdziennik.pl/mysl/90455,na-strazy-polskich-obowiazkow.html Na straży polskich obowiązków]</ref>.
+'''Лі́нія Дмо́ўскага''' {{Мова-pl|Linia Dmowskiego}} — прапанаваная польскім бокам граніца [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]] на [[Парыская мірная канфэрэнцыя|Парыскай мірнай канфэрэнцыі]]. Згодна ёй у межы Польшчы павінны былі быць уключаны, апроч атрыманых земляў, уся [[Верхняя Сылезія]], [[Усходняе Памор’е]] (з [[Гданьск]]ам, [[Вармія]]й і [[Мазуры|Мазурамі]]), [[Летува]], [[Усходняя Беларусь]], [[Заходняе Палесьсе]], Заходняе [[Падольле]], [[Валынь]] і [[Жытомір]]шчына<ref>[http://www.naszdziennik.pl/mysl/90455,na-strazy-polskich-obowiazkow.html Na straży polskich obowiązków]</ref>.
 Лінія была распрацаваная пад кіраўніцтвам польскага палітыка [[Раман Дмоўскі|Рамана Дмоўскага]]. На канфэрэнцыі лінія была прадстаўлена чальцамі польскай дэлегацыі: [[Раман Дмоўскі|Раманам Дмоўскім]], [[Ігнацый Падэрэўскі|Ігнацыям Падэрэўскім]], [[Антоні Абрагам|Антоніем Абрагамам]] і [[Томаш Рогаль|Томашам Рогалям]]<ref>[http://konwentnarodowypolski.wordpress.com/2014/03/24/usopal-o-wydarzeniach-na-ukrainie/ Polska 1919 wg Romana Dmowskiego]</ref>.
@@ Радок 8: / Радок 8: @@
 == Лёс прапановы ==
-Дадзеная лінія працягласьці польскай граніцы не была прынятая на канфэрэнцыі, а пасьля ад яе адрокся і сам аўтар, які падчас перамоваў, перад падпісаньнем [[Рыская мірная дамова 1921 году|рыскай дамовы]], выказаўся супраць уключэньня ў склад Польшчы [[Менск]]у<ref>[http://faktopedia.pl/492396 Linia Dmowskiego]</ref>. Дмоўскі тлумачыў гэта тым, што трэба будаваць краіну без нацыянальных меньшасьцяў<ref>[http://blogpress.pl/node/19796 Wokół myśli politycznej Romana Dmowskiego i obozu narodowego]</ref>, але сапраўднай падставай было супрацьдзеяньне ідэям [[Юзэф Пілсудскі|Пілсудскага]] аб стварэньні [[Міжмор’е|фэдэратыўнай дзяржавы]], нават у абмежаваным выглядзе<ref>[http://www.smkp.pl/app/download/13195386/Koncepcja+Polski+Pi%C5%82sudskiego+i+Dmowskiego.pdf  Koncepcja Polski Piłsudskiego i Dmowskiego]</ref><ref>[http://polskiedzieje.pl/xx-lecie-miedzywojenne/jozef-pilsudski-i-roman-dmowski-dwie-wizje-niepodleglej-polski.html Józef Piłsudski i Roman Dmowski — dwie wizje niepodległej Polski]</ref>.
+Дадзеная лінія працягласьці польскай граніцы не была прынятая на канфэрэнцыі, а пасьля ад яе адрокся і сам аўтар, які падчас перамоваў, перад падпісаньнем [[Рыская мірная дамова 1921 году|рыскай дамовы]], выказаўся супраць уключэньня ў склад Польшчы [[Менск]]у<ref>[http://faktopedia.pl/492396 Linia Dmowskiego]</ref>. Дмоўскі тлумачыў гэта тым, што трэба будаваць краіну без нацыянальных меншасьцяў<ref>[http://blogpress.pl/node/19796 Wokół myśli politycznej Romana Dmowskiego i obozu narodowego]</ref>, але сапраўднай падставай было супрацьдзеяньне ідэям [[Юзэф Пілсудскі|Пілсудскага]] аб стварэньні [[Міжмор’е|фэдэратыўнай дзяржавы]], нават у абмежаваным выглядзе<ref>[http://www.smkp.pl/app/download/13195386/Koncepcja+Polski+Pi%C5%82sudskiego+i+Dmowskiego.pdf  Koncepcja Polski Piłsudskiego i Dmowskiego]</ref><ref>[http://polskiedzieje.pl/xx-lecie-miedzywojenne/jozef-pilsudski-i-roman-dmowski-dwie-wizje-niepodleglej-polski.html Józef Piłsudski i Roman Dmowski — dwie wizje niepodległej Polski]</ref>.
-Пасьля падпісаньня Рыскай дамовы, што скончыла [[Польска-савецкая вайна|польска-савецкую вайну]], [[Польска-савецкая граніца|граніца]] прайшла прыкладна за 30 км на поўнач і захад ад Менска<ref>[http://dorzeczy.pl/id,2079/Dmowski-nierealistyczny-realista.html Dmowski — nierealistyczny realista]</ref>.
+Пасьля падпісаньня Рыскай дамовы, што скончыла [[Польска-савецкая вайна|польска-савецкую вайну]], [[Польска-савецкая граніца|граніца]] прайшла прыкладна за 30 км на поўнач і захад ад Менску<ref>[http://dorzeczy.pl/id,2079/Dmowski-nierealistyczny-realista.html Dmowski — nierealistyczny realista]</ref>.
-Плошча Польшчы па прапанове Дмоўскага павінна была складаць 447 тысяч км²<ref>[https://web.archive.org/web/20110719103706/http://zso1.olsztyn.pl/~publikacje/gran_mstep.doc Kształtowanie się granic Polski po I Wojnie Światowej]</ref>, з 38 млн насельніцтва, зь якога, на яго думку, 70% былі палякамі.
+Плошча Польшчы па прапанове Дмоўскага павінна была складаць 447 тысячаў км²<ref>[https://web.archive.org/web/20110719103706/http://zso1.olsztyn.pl/~publikacje/gran_mstep.doc Kształtowanie się granic Polski po I Wojnie Światowej]</ref>, з 38 млн насельніцтва, зь якога, на яго думку, 70% былі палякамі.
 == Крыніцы ==