Праваслаўная царква: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 01:49, 21 лістапада 2017

Правасла́ўе (ад словаў «правільнае праслаўленьне» Бога) — адзін з асноўных кірункаў у хрысьціянстве (побач з каталіцтвам, пратэстантызмам і старажытна-ўсходнімі цэрквамі).

Гісторыя

Праваслаўе склалася як ўсходняя галіна хрысьціянства пасьля падзелу Рымскае імпэрыі (395) і аформілася ў 1054 годзе пасьля падзелу цэркваў на заходнюю (каталіцкую) і ўсходнюю (праваслаўную). Атрымала пашырэньне галоўным чынам ва Ўсходняй Эўропе і на Блізкім Усходзе. Першапачаткова была пануючай рэлігіяй Бізантыйскае імпэрыі, таму зьведала ўплыў ейнае гісторыі разьвіцьця, што адбілася на веравучэньні і арганізацыі праваслаўных цэркваў.

Асновы

Веравучэньне

Аснову веравучэньня праваслаўя, сфармуляванага ў Сымбалі Веры, прынятым на Нікейскім (325) і Канстантынопальскім (381) Усяленскіх саборах, складаюць Сьвяшчэннае пісаньне (Біблія) і Сьвяшчэннае паданьне (патрыстыка, пастановы першых 7 усяленскіх сабораў і іншыя). Праваслаўе зыходзіць з прызнаньня трыадзінага Бога — Творцы і кіраўніка Сусьвету, замагільнага сьвету, пасьмяротнае адплаты, збавіцельнае місіі Ісуса Хрыста, які адкрыў магчымасьць для выратаваньня чалавека, на якім ляжыць адбітак першароднага граху. Адно з галоўных месцаў у богаслужэбнай практыцы праваслаўя займаюць 7 хрысьціянскіх таінстваў:

Вялікае значэньне надаецца сьвятам і пастам. У праваслаўі адвяргаецца шэраг прынятых у каталіцтве догматаў (аб беспамылковасьці Папы Рымскага ex cathedra, аб зыходжаньні Сьвятога Духа і ад Бога-Айца, і ад Бога-Сына, аб чысьцілішчы, аб беззаганным зачацьці Дзевы Марыі, аб цялесным унебаўзяцьці Дзевы Марыі), па-іншаму выконваюцца некаторыя таінствы. Існуюць адрозьненьні ў царкоўнай архітэктуры і начыньні, строях сьвятароў, іншай атрыбутыцы і абраднасьці. У праваслаўі богаслужэньне вядзецца на родных (у славянскіх краінах — на царкоўна-славянскай) мовах. Сьвятары (не манахі) павінны быць жанатыя, архірэі — бясшлюбныя (пасьвячаюцца з манаскага духавенства).

Структура царквы

У праваслаўі аўтакефальныя (самастойныя) цэрквы складаюць усяленскую праваслаўную царкву, аднак адзіны духоўны цэнтар адсутнічае. Канстантынопальскі патрыярх, прадстаяцель царквы ў сталіцы былой Бізантыйскай імпэрыі, традыцыйна захоўвае тытул усяленскага, але ня мае адміністрацыйнае ўлады над іншымі цэрквамі. На 2005 год у сьвеце існуюць 15 кананічных аўтакефальных цэркваў: Канстантынопальская, Александрыйская, Антыяхійская, Іерусалімская, Расейская, Грузінская, Сэрбская, Румынская, Баўгарская, Кіпрская, Эладская, Альбанская, Чэскіх зямель і Славаччыны, Польская, Амэрыканская (пералік зроблены паводле часу атрыманьня аўтакефаліі; 9 першых зь іх узначальваюцца патрыярхамі) са сваёй шматступеньчатай герархіяй. Шэраг рэлігійных аб’яднаньняў таксама называюць сябе цэрквамі, але яны пакуль не атрымалі кананічнага прызнаньня: Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква на эміграцыі, Украінская аўтакефальная праваслаўная царква, Кіеўскі патрыярхат. Прыхільнікі праваслаўя складаюць большасьць вернікаў у наступных краінах: Баўгарыя, Беларусь, Грузія, Грэцыя, Кіпр, Македонія, Малдова, Расея, Румынія, Сэрбія, Украіна, Чарнагорыя. Праваслаўе значна пашыранае ў Альбаніі, Лібане, Сырыі і іншых краінах, а таксама сярод эмігрантаў з гэтых краінаў у Амэрыцы ды Аўстраліі.

На Беларусі традыцыйна годам увядзеньня праваслаўя лічыцца 992 (заснаваньне Полацкае праваслаўнае япархіі).

Вонкавыя спасылкі

Праваслаўная царква — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+'''Правасла́ўе''' (ад словаў «правільнае праслаўленьне» [[Бог]]а) — адзін з асноўных кірункаў у [[хрысьціянства|хрысьціянстве]] (побач з [[каталіцтва]]м, [[пратэстантызм]]ам і [[старажытна-ўсходнія цэрквы|старажытна-ўсходнімі цэрквамі]]).
-#перанакіраваньне [[Праваслаўная царква]]
+== Гісторыя ==
+Праваслаўе склалася як ўсходняя галіна хрысьціянства пасьля падзелу [[Рымская імпэрыя|Рымскае імпэрыі]] (395) і аформілася ў 1054 годзе пасьля падзелу цэркваў на заходнюю ([[каталіцтва|каталіцкую]]) і ўсходнюю (праваслаўную). Атрымала пашырэньне галоўным чынам ва [[Усходняя Эўропа|Ўсходняй Эўропе]] і на [[Блізкі Ўсход|Блізкім Усходзе]]. Першапачаткова была пануючай рэлігіяй [[Бізантыйская імпэрыя|Бізантыйскае імпэрыі]], таму зьведала ўплыў ейнае гісторыі разьвіцьця, што адбілася на веравучэньні і арганізацыі праваслаўных цэркваў.
+{{Хрысьціянства}}
+== Веравучэньне ==
+Аснову веравучэньня праваслаўя, сфармуляванага ў [[Сымбаль Веры|Сымбалі Веры]], прынятым на [[Нікейскі сабор|Нікейскім]] (325) і [[Канстантынопальскі сабор|Канстантынопальскім]] (381) [[усяленскі сабор|Усяленскіх саборах]], складаюць [[Сьвяшчэннае пісаньне]] ([[Біблія]]) і [[Сьвяшчэннае паданьне]] ([[патрыстыка]], пастановы першых 7 [[усяленскі сабор|усяленскіх сабораў]] і іншыя). Праваслаўе зыходзіць з прызнаньня [[Троіца|трыадзінага Бога]] — Творцы і кіраўніка [[Сусьвет]]у, [[замагільны сьвет|замагільнага сьвету]], пасьмяротнае адплаты, збавіцельнае місіі [[Ісус Хрыстос|Ісуса Хрыста]], які адкрыў магчымасьць для выратаваньня чалавека, на якім ляжыць адбітак [[першародны грэх|першароднага граху]]. Адно з галоўных месцаў у [[богаслужэньне|богаслужэбнай]] практыцы праваслаўя займаюць 7 [[хрысьціянства|хрысьціянскіх]] [[таінства]]ў:
+* [[Хрост]]
+* [[Эўхарыстыя]]
+* [[Сьвятарства]]
+* [[Пакаяньне]] ([[Споведзь]])
+* [[Мірапамазаньне]]
+* [[Шлюб]]
+* [[Ялееасьвячэньне]] ([[Сабораваньне]]).
+Вялікае значэньне надаецца [[праваслаўныя сьвяты|сьвятам]] і [[пост|пастам]]. У праваслаўі адвяргаецца шэраг прынятых у [[каталіцтва|каталіцтве]] [[догмат]]аў (аб беспамылковасьці [[Папа Рымскі|Папы Рымскага]] ex cathedra, аб зыходжаньні [[Сьвяты Дух|Сьвятога Духа]] і ад [[Бог-Айцец|Бога-Айца]], і ад [[Бог-Сын|Бога-Сына]], аб [[чысьцілішча|чысьцілішчы]], аб [[беззаганнае зачацьце|беззаганным зачацьці]] [[Дзева Марыя|Дзевы Марыі]], аб [[цялеснае ўнебаўзяцьце|цялесным унебаўзяцьці]] [[Дзева Марыя|Дзевы Марыі]]), па-іншаму выконваюцца некаторыя таінствы. Існуюць адрозьненьні ў царкоўнай [[архітэктура|архітэктуры]] і начыньні, строях [[сьвятар]]оў, іншай атрыбутыцы і [[абраднасьць|абраднасьці]]. У праваслаўі [[богаслужэньне]] вядзецца на родных (у [[славянскі]]х краінах — на [[царкоўна-славянская мова|царкоўна-славянскай]]) [[мова]]х. Сьвятары (не [[манах]]і) павінны быць жанатыя, [[архірэй|архірэі]] — бясшлюбныя (пасьвячаюцца з манаскага [[духавенства]]).
+== Структура царквы ==
+У праваслаўі [[аўтакефальны]]я (самастойныя) цэрквы складаюць [[усяленскі|усяленскую]] праваслаўную царкву, аднак адзіны духоўны цэнтар адсутнічае. [[Канстантынопаль]]скі [[патрыярх]], [[прадстаяцель]] царквы ў сталіцы былой [[Бізантыйская імпэрыя|Бізантыйскай імпэрыі]], традыцыйна захоўвае тытул [[усяленскі|усяленскага]], але ня мае адміністрацыйнае ўлады над іншымі цэрквамі. На 2005 год у сьвеце існуюць 15 [[кананічны]]х [[аўтакефальны]]х цэркваў: [[Канстантынопальская праваслаўная царква|Канстантынопальская]], [[Александрыйская праваслаўная царква|Александрыйская]], [[Антыяхійская праваслаўная царква|Антыяхійская]], [[Іерусалімская праваслаўная царква|Іерусалімская]], [[Расейская праваслаўная царква|Расейская]], [[Грузінская праваслаўная царква|Грузінская]], [[Сэрбская праваслаўная царква|Сэрбская]], [[Румынская праваслаўная царква|Румынская]], [[Баўгарская праваслаўная царква|Баўгарская]], [[Кіпрская праваслаўная царква|Кіпрская]], [[Эладская праваслаўная царква|Эладская]], [[Альбанская праваслаўная царква|Альбанская]], [[Чэхія|Чэскіх]] зямель і [[Славаччына|Славаччыны]], [[Польшча|Польская]], [[Амэрыка]]нская (пералік зроблены паводле часу атрыманьня [[аўтакефалія|аўтакефаліі]]; 9 першых зь іх узначальваюцца [[патрыярх]]амі) са сваёй шматступеньчатай [[герархія]]й. Шэраг рэлігійных аб’яднаньняў таксама называюць сябе цэрквамі, але яны пакуль не атрымалі кананічнага прызнаньня: [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква на эміграцыі]], [[Украінская аўтакефальная праваслаўная царква]], [[Кіеўскі патрыярхат]]. Прыхільнікі праваслаўя складаюць большасьць [[вернік]]аў у наступных краінах: [[Баўгарыя]], [[Беларусь]], [[Грузія]], [[Грэцыя]], [[Кіпр]], [[Рэспубліка Македонія|Македонія]], [[Малдова]], [[Расея]], [[Румынія]], [[Сэрбія]], [[Украіна]], [[Чарнагорыя]]. Праваслаўе значна пашыранае ў [[Альбанія|Альбаніі]], [[Лібан]]е, [[Сырыя|Сырыі]] і іншых краінах, а таксама сярод эмігрантаў з гэтых краінаў у [[Амэрыка|Амэрыцы]] ды [[Аўстралія|Аўстраліі]].
+На Беларусі традыцыйна годам увядзеньня праваслаўя лічыцца 992 (заснаваньне [[Полацак|Полацкае]] праваслаўнае [[япархія|япархіі]]).
+== Вонкавыя спасылкі ==
+{{Commons}}
+[[Катэгорыя:Праваслаўе| ]]