Касьцёл і калегіюм езуітаў (Бабруйск): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 22:46, 15 кастрычніка 2017

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл і калегіюм езуітаў
Езуіцкі касьцёл, абмеры 1800 г.
Краіна	Беларусь
Места	Бабруйск
Каардынаты	53°8′12.72″ пн. ш. 29°14′54.24″ у. д. / 53.1368667° пн. ш. 29.2484° у. д. / 53.1368667; 29.2484Каардынаты: 53°8′12.72″ пн. ш. 29°14′54.24″ у. д. / 53.1368667° пн. ш. 29.2484° у. д. / 53.1368667; 29.2484
Канфэсія	Каталіцкая царква
Архітэктурны стыль	барока
Дата заснаваньня	XVII ст.
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл і калегіюм езуітаў на мапе Беларусі Касьцёл і калегіюм езуітаў
Касьцёл і калегіюм езуітаў на Вікісховішчы

Касьцёл і калегіюм езуітаў — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў у Бабруйску. Знаходзіцца ў Старым Месьце (цяпер тэрыторыя фартэцыі), на гістарычным Рынку. Твор архітэктуры барока. Разам з кляштарам быў цэнтрам Бабруйскае езуіцкае рэзыдэнцыі.

Комплекс складаўся з касьцёла і калегюіму. У XIX ст. расейскія ўлады часткова зруйнавалі касьцёл.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У 1615 годзе староста Пётра Трызна заснаваў у Бабруйску касьцёл. У 1625 годзе касьцёл перадалі езуітам. Сярод архітэктараў былі Уладзіслаў Дзягілевіч (1699—1700), Казімер Мацелякоўскі (1735—1736), Тамаш Жаброўскі (1746), Габрыэль Лянкевіч (1747—1748) і Францішак Карава (1757—1758). Вядома таксама пра ўдзел у будаваньні ў 1732—1747 гадох муляра Якуба Руофа.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год) касьцёл пэўны час працягваў дзейнічаць. Аднак пры будаваньні ў першай палове ХІХ ст. Бабруйскае крэпасьці ўлады Расейскай імпэрыі зачынілі касьцёл і карэнным чынам перабудавалі яго пад цэйхгаўз^[1] (зьнішчылі вежы). У 1885 годзе касьцёл дадаткова пацярпеў ад пажару.

Найноўшы час

За савецкім часам у будынку касьцёла была гаўптвахта.

Архітэктура

Помнік архітэктуры барока. Гэта 3-нэфавая базыліка без трансэпту. Над галоўным фасад узвышаліся дзьве вежы, на адной зь якіх быў гадзіньнік з боем, а на другой — матэматычны компас. Вежы падзяліліся на тры ярусы, паміж верхнімі чацьверыкамі зьмяшчаўся фігурны франтон з валютамі. Прэзьбітэрыюм меў паўкруглае завяршэньне, з бакоў вімы месьціліся дзьве сымэтрычныя закрысьціі.

Усярэдзіне нэфы перакрываліся цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі на здвоеных падпружных арках, якім на фасадах адпавядалі здвоеныя пілястры, у чым можна бачыць прыкмету позьняга барока. Пры ўваходзе месьціўся «хор мураваны на 2 філярах з сходамі з абодвух бакоў». Невялікія хоры разьмяшчаліся таксама над закрысьціямі. Галоўны аўтар, які ўлучаў 8 позьнебарочных скульптураў сьвятых (у тым ліку скульптуры сьвятых Ігната, Бергіяша, Ксавэрыя, Станіслава), 6 бакавых аўтароў, амбон і ўсё сакральнае начыньне інтэр’еру былі драўлянымі. Яго зрабілі майстры Язэп Шыла і Антон Марціноўскі. Сьцены ўпрыгожвалі фрэскі, а сярод абразоў знаходзіліся сармацкія данатарскія партрэты караля Жыгімонта Вазы й Пятра Трызны^[2].

Крыніцы

^ Габрусь Т. Мураваныя харалы. — Менск, 2001. С. 158.
^ Габрусь Т. Мураваныя харалы. — Менск, 2001. С. 159.

Літаратура

Габрусь Т. Мураваныя харалы: Сакральная архітэктура беларускага барока. — Менск: «Ураджай», 2001. — 287 с.: іл. ISBN 985-04-0499-X.

Вонкавыя спасылкі

Касьцёл і калегіюм езуітаў (Бабруйск) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[1] Габрусь Т. Мураваныя харалы. — Менск, 2001. С. 158.

[2] Габрусь Т. Мураваныя харалы. — Менск, 2001. С. 159.

[1]

[2]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+{{Славутасьць
-[[Файл:Catholic Church of SS. Peter and Paul in Babrujsk, Belarus.jpg|200пкс|міні|Пачатковы выгляд касьцёла, з абмернага рысунку XVIII ст.]]
+|Тып                      = Помнік сакральнай архітэктуры
-'''Касьцёл і калегіюм езуітаў''' — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў у [[Бабруйск]]у. Разам з [[кляштар]]ам быў цэнтрам [[Бабруйская езуіцкая акадэмія|Бабруйскае езуіцкае рэзыдэнцыі]].
+|Назва                    = Касьцёл і калегіюм езуітаў
+|Арыгінальная назва       =
+|Выява                    = Babrujsk, Rynak. Бабруйск, Рынак (1800).jpg
+|Подпіс выявы             = Езуіцкі касьцёл, абмеры 1800 г.
+|Шырыня выявы             =
+|Статус                   = Ахоўная зона
+|Краіна                   = Беларусь
+|Назва месцазнаходжаньня  = [[Горад|Места]]
+|Месцазнаходжаньне        = [[Бабруйск]]
+|Канфэсія                 =
+|Эпархія                  =
+|Ордэнская прыналежнасьць =
+|Тып кляштара             =
+|Тып будынка              =
+|Архітэктурны стыль       =
+|Аўтар праекту            =
+|Будаўнік                 =
+|Заснавальнік             =
+|Першае згадваньне        =
+|Заснаваньне              = XVII ст.
+|Асноўныя даты            = {{Славутасьць/Даты||||||}}
+|Скасаваны =
+|Пачатак будаўніцтва =
+|Канчатак будаўніцтва =
+|Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}}
+|Прыбудоўкі =
+|Вядомыя насельнікі =
+|Рэліквіі =
+|Плябан =
+|Стан =
+|Шырата паўшар’е = паўночнае
+ |Шырата градусаў         = 53
+ |Шырата хвілінаў         = 8
+ |Шырата сэкундаў         = 12.72
+|Даўгата паўшар’е = усходняе
+ |Даўгата градусаў        = 29
+ |Даўгата хвілінаў        = 14
+ |Даўгата сэкундаў        = 54.24
+|Назва мапы =
+|Пазыцыя подпісу на мапе =
+|Водступ подпісу на мапе =
+|Сайт =
+|Commons = Church of Saints Peter and Paul in Babruysk
+}}
+'''Касьцёл і калегіюм езуітаў''' — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў у [[Бабруйск]]у. Знаходзіцца ў Старым Месьце (цяпер тэрыторыя [[Бабруйская фартэцыя|фартэцыі]]), на гістарычным Рынку. Твор архітэктуры [[барока]]. Разам з [[кляштар]]ам быў цэнтрам [[Бабруйская езуіцкая акадэмія|Бабруйскае езуіцкае рэзыдэнцыі]].
+Комплекс складаўся з касьцёла і калегюіму. У XIX ст. [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|расейскія ўлады часткова зруйнавалі касьцёл]].
 == Гісторыя ==
+=== Вялікае Княства Літоўскае ===
+[[Файл:Babrujsk, Rynak. Бабруйск, Рынак (1800) .jpg|значак|зьлева|Абмеры комплекса, 1800 г.]]
-Заснаваны ў 1615 на фундацыю [[Бабруйскае староства|бабруйскага старосты]] [[Пётра Трызна|Пятра Трызны]]. У 1625 касьцёл быў перададзены езуітам. Сярод архітэктараў касьцёлу вядомыя [[Уладзіслаў Дзягілевіч]] (1699—1700), [[Казімер Мацелякоўскі]] (1735—1736), [[Тамаш Жаброўскі]] (1746), [[Габрыэль Лянкевіч]] (1747—1748) і [[Францішак Карава]] (1757—1758). Вядома таксама пра ўдзел у будаўніцтве ў 1732—1747 муляра [[Якуб Руоф|Якуба Руофа]].
+У 1615 годзе [[Бабруйскае староства|староста]] [[Пётра Трызна]] заснаваў у Бабруйску касьцёл. У 1625 годзе касьцёл перадалі езуітам. Сярод архітэктараў былі [[Уладзіслаў Дзягілевіч]] (1699—1700), [[Казімер Мацелякоўскі]] (1735—1736), [[Тамаш Жаброўскі]] (1746), [[Габрыэль Лянкевіч]] (1747—1748) і [[Францішак Карава]] (1757—1758). Вядома таксама пра ўдзел у будаваньні ў 1732—1747 гадох муляра [[Якуб Руоф|Якуба Руофа]].
+=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
-Пры будаўніцтве ў ХІХ стагодзьдзі [[Бабруйская фартэцыя|Бабруйскае крэпасьці]] вежы касьцёлу былі зьнішчаныя, а сам ён быў карэнным чынам перабудаваны пад цэйхгаўз. У 1885 годзе касьцёл дадаткова пацярпеў ад пажару. За савецкім часам у будынку касьцёлу была гаўптвахта.
+[[Файл:Babrujsk, Biarezina. Бабруйск, Бярэзіна (1810).jpg|значак|зьлева|Вежа касьцёла — направа, 1810 г.]]
+Па [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другім падзеле Рэчы Паспалітай]] (1793 год) касьцёл пэўны час працягваў дзейнічаць. Аднак пры будаваньні ў першай палове ХІХ ст. [[Бабруйская фартэцыя|Бабруйскае крэпасьці]] ўлады Расейскай імпэрыі зачынілі касьцёл і карэнным чынам перабудавалі яго пад цэйхгаўз<ref>{{Літаратура/Мураваныя харалы|к}} С. 158.</ref> (зьнішчылі вежы). У 1885 годзе касьцёл дадаткова пацярпеў ад пажару.
+=== Найноўшы час ===
+За савецкім часам у будынку касьцёла была гаўптвахта.
 == Архітэктура ==
 [[Файл:Roman-Catholic church of St. Peter and Paul (Babrujsk, modern condition).JPG|значак|зьлева|Сучасны стан (выгляд зь пераду)]]
-Касьцёл быў пабудаваны ў стылі [[барока]]. Уяўляў сабой трохнававую базыліку без трансэпту, меў дзьве вежы, на адной зь якіх быў гадзіньнік з боем, а на другой — матэматычны компас. Вежы падзяліліся на тры ярусы, паміж верхнімі чацьверыкамі зьмяшчаўся фігурны франтон з валютамі. [[Прэзьбітэрыюм]] меў паўкруглае завяршэньне, па бакох вімы месьціліся дзьве сымэтрычныя закрыстыі.
+Помнік архітэктуры [[барока]]. Гэта 3-[[нэф]]авая [[базыліка]] без [[трансэпт]]у. Над галоўным фасад узвышаліся дзьве вежы, на адной зь якіх быў гадзіньнік з боем, а на другой — матэматычны компас. Вежы падзяліліся на тры ярусы, паміж верхнімі чацьверыкамі зьмяшчаўся фігурны франтон з [[Валюта (архітэктура)|валютамі]]. [[Прэзьбітэрыюм]] меў паўкруглае завяршэньне, з бакоў вімы месьціліся дзьве сымэтрычныя [[Закрысьція|закрысьціі]].
-[[Файл:Roman-Catholic church of St. Peter and Paul (Babrujsk, modern condition)-2.JPG|значак|Сучасны стан (выгляд з боку)]]
-Унутры навы былі перакрытыя цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі на здвоеных падпружных арках, якім на фасадах адпавядалі здвоеныя пілястры, у чым можна бачыць прыкмету позьняга барока. Пры ўваходзе мясьціўся «хор мураваны на 2 філярах са сходамі з абодвух бакоў». Невялікія хоры разьмяшчаліся таксама над закрыстыямі. Галоўны аўтар, які ўключаў 8 позьнебарочных скульптураў сьвятых (у тым ліку скульптуры сьвятых Ігната, Бергіяша, Ксавэра, Станіслава), 6 бакавых аўтароў, амбону, усё сакральнае начыньне інтэр’еру былі драўлянымі й былі зробленыя майстрамі Язэпам Шылам і Антонам Марціноўскім. На сьценах меўся фрэскавы жывапіс, а сярод абразоў знаходзіліся [[сармацкі партрэт|сармацкія]] данатарскія партрэты караля [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта Вазы]] й Пятра Трызны.
+[[Файл:Roman-Catholic church of St. Peter and Paul (Babrujsk, modern condition)-2.JPG|значак|Сучасны стан, выгляд збоку]]
+Усярэдзіне нэфы перакрываліся цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі на здвоеных падпружных арках, якім на фасадах адпавядалі здвоеныя [[Пілястра|пілястры]], у чым можна бачыць прыкмету позьняга барока. Пры ўваходзе месьціўся «хор мураваны на 2 філярах з сходамі з абодвух бакоў». Невялікія хоры разьмяшчаліся таксама над закрысьціямі. Галоўны аўтар, які ўлучаў 8 позьнебарочных скульптураў сьвятых (у тым ліку скульптуры сьвятых Ігната, Бергіяша, Ксавэрыя, Станіслава), 6 бакавых аўтароў, амбон і ўсё сакральнае начыньне інтэр’еру былі драўлянымі. Яго зрабілі майстры Язэп Шыла і Антон Марціноўскі. Сьцены ўпрыгожвалі фрэскі, а сярод абразоў знаходзіліся [[сармацкі партрэт|сармацкія]] данатарскія партрэты караля [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта Вазы]] й Пятра Трызны<ref>{{Літаратура/Мураваныя харалы|к}} С. 159.</ref>.
+== Крыніцы ==
+{{Крыніцы}}
+== Літаратура ==
+* {{Літаратура/Мураваныя харалы}}
 == Вонкавыя спасылкі ==
+{{Commons}}
 * [http://katolikbk.org/piotrpaval.html Інфармацыя на сайце Рыма-каталіцкае парафіі Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі ў Бабруйску]
 * [http://media.catholic.by/nv/n15/art11.htm Тамара Габрусь. Наша «езуіцкае» барока.]