Леў Гарошка: розьніца паміж вэрсіямі
д →Сьвятарскае служэньне: місія |
дапаўненьне |
||
Радок 25: | Радок 25: | ||
Пасьля стварэньня ў верасьні 1939 Беларускага экзархату ГКЦ і прызначэньня ў кастрычніку 1940 а. Антона [[Неманцэвіч]]а, SJ першым у XX ст. беларускім грэка-каталіцкім экзархам, а. Леў Гарошка 2 траўня 1942 быў абраны ў Раду экзархату і стаў ягоным намесьнікам (віцэ-экзархам). |
Пасьля стварэньня ў верасьні 1939 Беларускага экзархату ГКЦ і прызначэньня ў кастрычніку 1940 а. Антона [[Неманцэвіч]]а, SJ першым у XX ст. беларускім грэка-каталіцкім экзархам, а. Леў Гарошка 2 траўня 1942 быў абраны ў Раду экзархату і стаў ягоным намесьнікам (віцэ-экзархам). |
||
У гады [[Другая сусьветная вайна|2-й сусьветнай вайны]] жыў у [[Баранавічы|Баранавічах]], працаваў на настаўніцкіх курсах, настаўнікам беларускай і лацінскай моваў у гандлёвай і мэдычнай школах, рэдакцыях газэт ды інш. Кіраўнік мэдычнай школы ў Баранавічах Мацьвей Смаршчок сьцьвярджаў, што а. Леў Гарошка уратаваў ад вывазу ў Трэці Райх моладзь з мэдычнай школы, якую немцы плянавалі накіраваць у свае працоўныя лагеры: «Мой заступнік, уніяцкі сьвятар Леў Гарошка, нейкім чынам даведаўся, у які дзень немцы сабраліся схапіць усіх нашых дзяцей. Папярэдзіў іх, каб у школу не ішлі, каб дзесьці хаваліся. Прыходжу я на лекцыю, а ў класе – пуста! Толькі Гарошка сядзіць за сталом і на маё пытаньне, дзе вучні, адказвае, што ня ведае. У гэты момант у дзьвярах зьявіліся тры нямецкія жаўнеры. Адзін з іх спытаўся, хто тут Леў Гарошка, а калі пачуў адказ, выпаліў: “Вы арыштаваны!” Праз некаторы час намаганьнямі бурмістра Баранавічаў Юрыя Сабалеўскага айца Гарошку выпусьцілі, ён паехаў у Рым, дзе плённа займаўся беларускімі справамі…»<ref name="Dziejaslou">{{Артыкул|аўтар = Аляксандар Адзінец|загаловак = Анатоль Бярозка. «Маё сэрца ўжо спынялася»|арыгінал = |спасылка = http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/biar2702ec.html?OpenDocument|аўтар выданьня = |выданьне = [[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]]|тып = літаратурна-мастацкі часопіс|месца = |выдавецтва = |год = 2007|выпуск = |том = |нумар = 2 (27)|старонкі = 280-284|isbn = }}</ref> |
|||
⚫ | |||
⚫ | Прымаў удзел у [[Другі Ўсебеларускі кангрэс|2-м Усебеларускім кангрэсе]] ў Менску (1944). У канцы вайны, разам з хваляй эміграцыі апынуўся на Захадзе: спачатку ў [[Бэрлін]]е, а пасьля ў [[Мюнхэн]]е, дзе арганізоўвае беларускае душпастырства<ref>[http://adradjency.narod.ru/duhounae/garoshka.html Леў Гарошка].</ref>. |
||
З восені 1945 жыў у [[Рым]]е, дзе разам з айцамі Чэславам Сіповічам і Пётрам Татарыновічам прыклаў шмат высілкаў для дапамогі беларускім вайскоўцам, якія апынуліся ў Італіі ў складзе Другога Корпусу польскай арміі. У 1946 годзе ён выдаў беларускі малітоўнік «Божым шляхам» і актыўна зьбіраў сродкі на выданьне газэты «[[Беларускія навіны]]» (выдавалася ў Парыжы шматтысячным накладам і рассылалася суродзічам па ўсім сьвеце — ад Скандынавіі да Афрыкі й Амэрыкі<ref name=":0">Надсан А. ''Біскуп Чэслаў Сіповіч: сьвятар і беларус''. Мн.: БелФранс, 2004, с. 66.</ref>). Ён пераканаў [[Кангрэгацыя Ўсходніх Цэркваў|Усходнюю Кангрэгацыю]], што энцыкліка папы Пія ХІІ ''Orientalis omnes'' з нагоды 350-х угодкаў [[Берасьцейская унія|Берасьцейскай Уніі]] павінна быць выдадзеная і на беларускай мове, а лацінскае слова «Rutheni» ў ёй перакладзенае як «беларусы і ўкраінцы», што стала важным момантам для таго, каб назоў Беларусь пачаў заваёўваць належнае яму месца ў дакумэнтах Каталіцкай Царквы.<ref name=":0" /> |
З восені 1945 жыў у [[Рым]]е, дзе разам з айцамі Чэславам Сіповічам і Пётрам Татарыновічам прыклаў шмат высілкаў для дапамогі беларускім вайскоўцам, якія апынуліся ў Італіі ў складзе Другога Корпусу польскай арміі. У 1946 годзе ён выдаў беларускі малітоўнік «Божым шляхам» і актыўна зьбіраў сродкі на выданьне газэты «[[Беларускія навіны]]» (выдавалася ў Парыжы шматтысячным накладам і рассылалася суродзічам па ўсім сьвеце — ад Скандынавіі да Афрыкі й Амэрыкі<ref name=":0">Надсан А. ''Біскуп Чэслаў Сіповіч: сьвятар і беларус''. Мн.: БелФранс, 2004, с. 66.</ref>). Ён пераканаў [[Кангрэгацыя Ўсходніх Цэркваў|Усходнюю Кангрэгацыю]], што энцыкліка папы Пія ХІІ ''Orientalis omnes'' з нагоды 350-х угодкаў [[Берасьцейская унія|Берасьцейскай Уніі]] павінна быць выдадзеная і на беларускай мове, а лацінскае слова «Rutheni» ў ёй перакладзенае як «беларусы і ўкраінцы», што стала важным момантам для таго, каб назоў Беларусь пачаў заваёўваць належнае яму месца ў дакумэнтах Каталіцкай Царквы.<ref name=":0" /> |
Вэрсія ад 00:24, 22 верасьня 2017
- Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Гарошка.
Леў Гарошка | |
Род дзейнасьці | сьвятар, рэлігійны і грамадзкі дзеяч |
---|---|
Дата нараджэньня | 11 сакавіка 1911 |
Месца нараджэньня | в. Трашчычы, Наваградзкі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя |
Дата сьмерці | 28 ліпеня 1977 (66 гадоў) |
Месца сьмерці | Парыж, Францыя |
Месца пахаваньня | |
Месца вучобы | |
Занятак | каталіцкі сьвятар, грамадзкі дзяяч, пэдагог, культуроляг, пісьменьнік, публіцыст |
Месца працы |
Леў Гарошка (11 сакавіка [ст. ст. 26 лютага] 1911, в. Трашчычы, Наваградзкі павет — 28 ліпеня 1977, Парыж)[1] — грэка-каталіцкі сьвятар, архімандрыт, беларускі рэлігійны і грамадзкі дзеяч, дасьледчык гісторыі рэлігіі ў Беларусі, культуролаг, літаратар, аўтар многіх артыкулаў, кніг. Псэўданімы: Л. Іскра, Анатоль Жменя, Пракоп Каваль і інш.
Біяграфія
Паходзіў зь вельмі беднай сям’і праваслаўных беларусаў з уніяцкімі традыцыямі.
Адукацыя
У 1923—1931 гг. вучыўся ў Наваградзкай беларускай гімназіі. Праз пасярэдніцтва і дапамогу дырэктара гімназіі Яна Цеханоўскага і дырэктара беларускага музэю ў Вільні Антона Луцкевіча Леў Гарошка паступіў у Львоўскую грэка-каталіцкую багаслоўскую акадэмію, дзе навучаўся ў 1931—1936 гг. Пасьля заканчэньня Акадэміі быў накіраваны для далейшых студыяў у Інсбрук (Аўстрыя). У 1936—1937 ён навучаўся ў каталіцкім Багаслоўскім інстытуце ў Інсбруку як стыпэндыст грэка-каталіцкага мітрапаліта Львоўскага Андрэя Шаптыцкага. 17 кастрычніка 1937 году з блаславеньня мітрапаліта Андрэя Шаптыцкага Леў Гарошка быў высьвячаны на сьвятара ўкраінскім грэка-каталіцкім біскупам Мікітам Будкам у прыватнай капліцы мітрапаліта ў Львове. Першую Боскую Літургію на Бацькаўшчыне сьвятар адслужыў ва ўніяцкай парафіі Далятычы на яго роднай Наваградчыне, дзе парахам тады быў а. Вячаслаў Аношка.
Сьвятарскае служэньне
Душпастырскую працу пачаў у на Палесьсі ў Пінскай рыма-каталіцкай дыяцэзіі (1937—1939). Служыў у парафіях Угрынічы, Гарадная (Столінскі р-н), Стоўпцы, Збураж (Маларыцкі р-н). Перасьледаваўся за сваю душпастырскую і асьветніцкую дзейнасьць польскімі сьвецкімі ўладамі, стала знаходзіўся пад наглядам паліцыі.
Пасьля стварэньня ў верасьні 1939 Беларускага экзархату ГКЦ і прызначэньня ў кастрычніку 1940 а. Антона Неманцэвіча, SJ першым у XX ст. беларускім грэка-каталіцкім экзархам, а. Леў Гарошка 2 траўня 1942 быў абраны ў Раду экзархату і стаў ягоным намесьнікам (віцэ-экзархам).
У гады 2-й сусьветнай вайны жыў у Баранавічах, працаваў на настаўніцкіх курсах, настаўнікам беларускай і лацінскай моваў у гандлёвай і мэдычнай школах, рэдакцыях газэт ды інш. Кіраўнік мэдычнай школы ў Баранавічах Мацьвей Смаршчок сьцьвярджаў, што а. Леў Гарошка уратаваў ад вывазу ў Трэці Райх моладзь з мэдычнай школы, якую немцы плянавалі накіраваць у свае працоўныя лагеры: «Мой заступнік, уніяцкі сьвятар Леў Гарошка, нейкім чынам даведаўся, у які дзень немцы сабраліся схапіць усіх нашых дзяцей. Папярэдзіў іх, каб у школу не ішлі, каб дзесьці хаваліся. Прыходжу я на лекцыю, а ў класе – пуста! Толькі Гарошка сядзіць за сталом і на маё пытаньне, дзе вучні, адказвае, што ня ведае. У гэты момант у дзьвярах зьявіліся тры нямецкія жаўнеры. Адзін з іх спытаўся, хто тут Леў Гарошка, а калі пачуў адказ, выпаліў: “Вы арыштаваны!” Праз некаторы час намаганьнямі бурмістра Баранавічаў Юрыя Сабалеўскага айца Гарошку выпусьцілі, ён паехаў у Рым, дзе плённа займаўся беларускімі справамі…»[2]
Прымаў удзел у 2-м Усебеларускім кангрэсе ў Менску (1944). У канцы вайны, разам з хваляй эміграцыі апынуўся на Захадзе: спачатку ў Бэрліне, а пасьля ў Мюнхэне, дзе арганізоўвае беларускае душпастырства[3].
З восені 1945 жыў у Рыме, дзе разам з айцамі Чэславам Сіповічам і Пётрам Татарыновічам прыклаў шмат высілкаў для дапамогі беларускім вайскоўцам, якія апынуліся ў Італіі ў складзе Другога Корпусу польскай арміі. У 1946 годзе ён выдаў беларускі малітоўнік «Божым шляхам» і актыўна зьбіраў сродкі на выданьне газэты «Беларускія навіны» (выдавалася ў Парыжы шматтысячным накладам і рассылалася суродзічам па ўсім сьвеце — ад Скандынавіі да Афрыкі й Амэрыкі[4]). Ён пераканаў Усходнюю Кангрэгацыю, што энцыкліка папы Пія ХІІ Orientalis omnes з нагоды 350-х угодкаў Берасьцейскай Уніі павінна быць выдадзеная і на беларускай мове, а лацінскае слова «Rutheni» ў ёй перакладзенае як «беларусы і ўкраінцы», што стала важным момантам для таго, каб назоў Беларусь пачаў заваёўваць належнае яму месца ў дакумэнтах Каталіцкай Царквы.[4]
16 кастрычніка 1946 Кангрэгацыя Ўсходніх Цэркваў прызначае яго рэктарам Беларускай каталіцкай місіі ў Францыі. Жывучы ў Парыжы а. Леў Гарошка ў 1947—1957 рэдагаваў і выдаваў беларускі рэлігійна-грамадзкі часопіс «Божым шляхам». Затым выехаў у Рым, дзе ў 1959 уступіў у навіцыят айцоў-марыянаў. У 1960 біскупам Чэславам Сіповічам быў накіраваны ў Лёндан і прызначаны рэктарам Беларускай каталіцкай місіі. У 1962—1969 гг. — ігумен манаскага дому айцоў-марыянаў у Лёндане. У 1965 годзе атрымоўвае годнасьць архімандрыта. Прымаў актыўны ўдзел у рэлігійным і культурным жыцьці беларускага замежжа. Сябра лёнданскага аддзелу Згуртаваньня беларусаў Вялікабрытаніі. Удзельнік ХІV Кангрэсу «Царква ў патрэбе» ў Кёнігштайне (31.07 — 04.08.1964).
У 1970—1977 гг. а. Леў кіруе Беларускай службай Радыё Ватыкану і зьяўляецца рэктарам Беларускае каталіцкае місіі ў Францыі. Памёр архімандрыт Леў у шпіталі ў Парыжы 28 ліпеня 1977 году. Пахаваны 8 жніўня 1977 году на могілках сьв. Панкрата ў Лёндане.[5].
Творчасьць
Выдаў дзясяткі кніжак і навуковых прац у самых розных галінах. Ён выдаў філязофска-тэалягічную кніжку «Душа» (Парыж, 1948), прыродазнаўчую «Паходжаньне чалавека ў святле сучасных фактаў» (Парыж, 1948), «Навука і рэлігія», гістарычныя кнігі «Сьв. Еўфрасіньня-Прадслава Полацкая. Патронка Беларусі» (Парыж, 1950), «Беларусь у датах, лічбах, фактах» (Парыж, 1953), мовазнаўчую кнігу «Своеасаблівасьці беларускае мовы» (Парыж, 1951) і г. д. Напісаў вялікія гістарычныя працы «Пад знакам „рускае“ і „польскае“ веры» (1954/55), «Прычыны паланізацыі на Беларусі» (1955) і інш. Ён склаў грэцка-лацінска-царкоўнаславянска-беларускі слоўнік, слоўнік беларускіх прыказкаў ды прымаўкаў, які абдымае больш 20 тысячаў адзінак.[5]. Ён быў выдатным беларускім хрысьціянскім празаікам, пад псэўданімам Анатоль Жменя напісаў дзясяткі цікавых апавяданьняў.
Крыніцы
- ^ Леў Гарошка, Радыё Свабода
- ^ Аляксандар Адзінец Анатоль Бярозка. «Маё сэрца ўжо спынялася» // Дзеяслоў : літаратурна-мастацкі часопіс. — 2007. — № 2 (27). — С. 280-284.
- ^ Леў Гарошка.
- ^ а б Надсан А. Біскуп Чэслаў Сіповіч: сьвятар і беларус. Мн.: БелФранс, 2004, с. 66.
- ^ а б Архімандрыт Леў Гарошка.
Вонкавыя спасылкі
- Нарадзіліся 11 сакавіка
- Нарадзіліся ў 1911 годзе
- Памерлі 28 ліпеня
- Памерлі ў 1977 годзе
- Пахаваныя на Лёнданскіх могілках Сьвятога Панкрата
- Выпускнікі Наваградзкай беларускай гімназіі
- Беларускія каталіцкія сьвятары
- Беларускія каталіцкія сьвятары ўсходняга абраду
- Беларуская грэка-каталіцкая царква
- Выбітныя асобы Баранавічаў
- Беларускія рэлігійныя дзеячы
- Удзельнікі Другога ўсебеларускага кангрэсу
- Памерлі ў Парыжы