Валер Раеўскі: розьніца паміж вэрсіямі
афармленьне |
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) |
||
Радок 61: | Радок 61: | ||
| isbn = |
| isbn = |
||
| issn = |
| issn = |
||
}}</ref> і заставаўся на гэтай пасадзе да |
}}</ref> і заставаўся на гэтай пасадзе да 2009 году.<ref name="teatr">{{Спасылка |
||
| аўтар = |
| аўтар = |
||
| прозьвішча = |
| прозьвішча = |
||
Радок 92: | Радок 92: | ||
{{слупок-пачатак-малы}} |
{{слупок-пачатак-малы}} |
||
{{слупок-2}} |
{{слупок-2}} |
||
*«Апошні журавель» ([[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]] і А. Жук, |
*«Апошні журавель» ([[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]] і А. Жук, 1986, разам з А. Андросікам) |
||
*«Апошні шанец» ([[Васіль Быкаў|В. Быкаў]], |
*«Апошні шанец» ([[Васіль Быкаў|В. Быкаў]], 1974) |
||
*«Брама неўмяручасьці» ([[Кандрат Крапіва|К. Крапіва]]) |
*«Брама неўмяручасьці» ([[Кандрат Крапіва|К. Крапіва]]) |
||
*«Бура» ([[Уільям Шэксьпір|У. Шэксьпір]]) |
*«Бура» ([[Уільям Шэксьпір|У. Шэксьпір]]) |
||
*«Закон вечнасьці» ([[Надар Думбадзэ|Н. Думбадзэ]], |
*«Закон вечнасьці» ([[Надар Думбадзэ|Н. Думбадзэ]], 1981, разам з Б. Глаголіным) |
||
*«Запіскі з падпольля» ([[Фёдар Дастаеўскі|Ф. Дастаеўскі]]) |
*«Запіскі з падпольля» ([[Фёдар Дастаеўскі|Ф. Дастаеўскі]]) |
||
*«Лес» ([[Аляксандар Астроўскі|А. Астроўскі]]) |
*«Лес» ([[Аляксандар Астроўскі|А. Астроўскі]]) |
||
*«Мудрамер» ([[Мікалай Матукоўскі|М. Матукоўскі]]) |
*«Мудрамер» ([[Мікалай Матукоўскі|М. Матукоўскі]]) |
||
*«Мы, што ніжэй падпісаліся» (А. Гельман, |
*«Мы, што ніжэй падпісаліся» (А. Гельман, 1979, разам з А. Андросікам) |
||
*«Пагарэльцы» ([[Андрэй Макаёнак|А. Макаёнак]], |
*«Пагарэльцы» ([[Андрэй Макаёнак|А. Макаёнак]], 1980) |
||
*«Парог» ([[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]]) |
*«Парог» ([[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]]) |
||
*«Плач перапёлкі» ([[Іван Чыгрынаў|І. Чыгрынаў]], |
*«Плач перапёлкі» ([[Іван Чыгрынаў|І. Чыгрынаў]], 1980) |
||
{{слупок-2}} |
{{слупок-2}} |
||
*«Радавыя» ([[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]]) |
*«Радавыя» ([[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]]) |
||
Радок 109: | Радок 109: | ||
*«Рычард ІІІ» ([[Уільям Шэксьпір|У. Шэксьпір]]) |
*«Рычард ІІІ» ([[Уільям Шэксьпір|У. Шэксьпір]]) |
||
*«Страсьці па Аўдзею» (Ул. Бутрамееў) |
*«Страсьці па Аўдзею» (Ул. Бутрамееў) |
||
*«Сьвятая прастата» ([[Андрэй Макаёнак|А. Макаёнак]], |
*«Сьвятая прастата» ([[Андрэй Макаёнак|А. Макаёнак]], 1976) |
||
*«Сьвятая сьвятых» (І. Друцэ, |
*«Сьвятая сьвятых» (І. Друцэ, 1977) |
||
*«Тры сястры» ([[Антон Чэхаў|А. Чэхаў]]) |
*«Тры сястры» ([[Антон Чэхаў|А. Чэхаў]]) |
||
*«Трыбунал» ([[Андрэй Макаёнак|А. Макаёнак]], |
*«Трыбунал» ([[Андрэй Макаёнак|А. Макаёнак]], 1971) |
||
*«Характары» ([[Васіль Шукшын|В. Шукшын]], |
*«Характары» ([[Васіль Шукшын|В. Шукшын]], 1975, разам з А. Андросікам) |
||
*«Чалавек з легенды» (Я. Шабан) |
*«Чалавек з легенды» (Я. Шабан) |
||
*«Што той салдат, што гэты» ([[Бэртальд Брэхт|Б. Брэхт]], |
*«Што той салдат, што гэты» ([[Бэртальд Брэхт|Б. Брэхт]], 1969) |
||
*«Эшалон» (М. Рошчын, |
*«Эшалон» (М. Рошчын, 1976, разам з А. Андросікам) |
||
{{слупок-канец}} |
{{слупок-канец}} |
||
Радок 123: | Радок 123: | ||
{{слупок-пачатак-малы}} |
{{слупок-пачатак-малы}} |
||
{{слупок-2}} |
{{слупок-2}} |
||
*«Зацюканы апостал» ([[Мікалай Матукоўскі|М. Матукоўскі]]), [[Славенія|Славенскі]] нацыянальны тэатар, Марыбар, |
*«Зацюканы апостал» ([[Мікалай Матукоўскі|М. Матукоўскі]]), [[Славенія|Славенскі]] нацыянальны тэатар, Марыбар, 1984) |
||
*«Надзея Путніна» (І. Малееў, Тэатар на Малай Броннай, [[Масква]], [[Расея]]) |
*«Надзея Путніна» (І. Малееў, Тэатар на Малай Броннай, [[Масква]], [[Расея]]) |
||
*«Паўлінка» ([[Янка Купала|Я.Купалы]], Кіеўскі акадэмічны тэатар імя [[Іван Франко|І. Франка]], |
*«Паўлінка» ([[Янка Купала|Я.Купалы]], Кіеўскі акадэмічны тэатар імя [[Іван Франко|І. Франка]], 1982) |
||
*«Парог» ([[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]], Лірык-тэатар, [[Бэлфаст]], [[Ірляндыя]]) |
*«Парог» ([[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]], Лірык-тэатар, [[Бэлфаст]], [[Ірляндыя]]) |
||
{{слупок-2}} |
{{слупок-2}} |
||
*«Рэвізор» ([[Мікалай Гогаль|М. Гогаль]], драматычны тэатар імя А. Венгеркі, [[Беласток]], [[Польшча]]) |
*«Рэвізор» ([[Мікалай Гогаль|М. Гогаль]], драматычны тэатар імя А. Венгеркі, [[Беласток]], [[Польшча]]) |
||
*«Рэвізор» ([[Мікалай Гогаль|М. Гогаль]], Нацыянальны тэатар [[Эстонія|Эстоніі]], [[Талін]]) |
*«Рэвізор» ([[Мікалай Гогаль|М. Гогаль]], Нацыянальны тэатар [[Эстонія|Эстоніі]], [[Талін]]) |
||
*«Характары» ([[Васіль Шукшын|В. Шукшын]], тэатар імя Акімава, [[Санкт-Пецярбург]], [[Расея]], |
*«Характары» ([[Васіль Шукшын|В. Шукшын]], тэатар імя Акімава, [[Санкт-Пецярбург]], [[Расея]], 1975) |
||
*«Чорная панна Нясьвіжа» [[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]] ([[Цюмень]], [[Уфа]], [[Расея]]). |
*«Чорная панна Нясьвіжа» [[Аляксей Дудараў|А. Дудараў]] ([[Цюмень]], [[Уфа]], [[Расея]]). |
||
{{слупок-канец}} |
{{слупок-канец}} |
||
На творчым рахунку рэжысэра — пастаноўкі, зробленыя на сцэнах іншых тэатраў Беларусі: у [[Гомель|Гомелі]], [[Віцебск]]у, [[Горадня|Горадні]], [[Маладзечна|Маладзечне]], іншых абласных драматычных тэатрах.На [[Нацыянальная дзяржаўная тэлерадыёкампанія Рэспублікі Беларусь|Беларускім тэлебачаньні]] паставіў спэктакль «Па шчасце, па сонца» паводле твораў [[Янка Купала|Я. Купалы]] ( |
На творчым рахунку рэжысэра — пастаноўкі, зробленыя на сцэнах іншых тэатраў Беларусі: у [[Гомель|Гомелі]], [[Віцебск]]у, [[Горадня|Горадні]], [[Маладзечна|Маладзечне]], іншых абласных драматычных тэатрах.На [[Нацыянальная дзяржаўная тэлерадыёкампанія Рэспублікі Беларусь|Беларускім тэлебачаньні]] паставіў спэктакль «Па шчасце, па сонца» паводле твораў [[Янка Купала|Я. Купалы]] (1971), фільм-спэктакль «Апошні шанец» па аднайменнай аповесьці [[Васіль Быкаў|В.Быкава]] (1981).<ref name=elm/> |
||
== Асоба == |
== Асоба == |
||
Радок 144: | Радок 144: | ||
== Прафэсійныя адзнакі і ўзнагароды == |
== Прафэсійныя адзнакі і ўзнагароды == |
||
*Заслужаны дзяяч мастацтваў БССР ( |
*Заслужаны дзяяч мастацтваў БССР (1976) |
||
*Дзяржаўная прэмія СССР ( |
*Дзяржаўная прэмія СССР (1985) (за спэктакль «Радавыя») |
||
* Дзяржаўная прэмія Беларускай ССР ( |
* Дзяржаўная прэмія Беларускай ССР (1988 г., за спэктакль «Мудрамер»)<ref name="з">{{Артыкул|аўтар=[[Павал Латушка]], [[Генадзь Аўсяньнікаў]], [[Валер Анісенка]], [[Генадзь Гарбук]], [[Аляксей Дудараў]], ... .|загаловак=Тэатар асобы|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=89273|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=23 лістапада 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2011-11-23 223 (27087)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/89278/23lis-4.indd.pdf 4]|issn=1990-763x}}</ref> |
||
*[[Народны артыст Беларусі]] ( |
*[[Народны артыст Беларусі]] (1998) |
||
*[[Ордэн Францішка Скарыны]] ( |
*[[Ордэн Францішка Скарыны]] (2004) (за асабісты ўклад у разьвіцьцё беларускага тэатральнага мастацтва і заслугі ў выхаваньні творчай моладзі) |
||
== Крыніцы == |
== Крыніцы == |
Вэрсія ад 07:08, 28 красавіка 2017
Валер Раеўскі | ||||
Род дзейнасьці | тэатральны рэжысэр і пэдагог | |||
---|---|---|---|---|
Дата нараджэньня | 20 чэрвеня 1939 | |||
Месца нараджэньня | Менск, Беларуская ССР, СССР | |||
Дата сьмерці | 19 лістапада 2011 (72 гады) | |||
Месца сьмерці | Менск, Беларусь | |||
Месца пахаваньня | ||||
Грамадзянства | Беларусь | |||
Месца вучобы | ||||
Занятак | тэатральны рэжысэр, прафэсар унівэрсытэту | |||
Месца працы | ||||
Узнагароды | |
Вале́р Мікала́евіч Рае́ўскі (1939, Менск, цяпер Беларусь — 2011, Менск, Беларусь) — беларускі тэатральны рэжысэр, пэдагог. Народны артыст Беларусі. На працягу трох з паловай дзесяцігодзьдзяў — галоўны рэжысэр і мастацкі кіраўнік Нацыянальнага тэатру імя Янкі Купалы. Прафэсар Беларускае акадэміі мастацтваў.
Жыцьцяпіс
Скончыў у 1967 годзе Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут (клас Ул. Маланкіна). З 1968 году выкладаў у інстытуце. Адразу пасьля заканчэньня інстытуту пачаў працаваць у Нацыянальным акадэмічным тэатры імя Янкі Купалы. У 1973 годзе стаў галоўным рэжысэрам (з 1991 году[1] — мастацкім кіраўніком) тэатру[2] і заставаўся на гэтай пасадзе да 2009 году.[3]
Пахаваны на Ўсходніх могілках Менску[4].
Творчасьць
На сцэне тэатру паставіў больш за 35 спэктакляў паводле драматычных твораў беларускіх і замежных аўтараў.[1] Сапраўднай падзеяй ня толькі ў тэатральным, але і ў грамадзкім жыцьці краіны стаў спэктакль «Што той салдат, што гэты», пастаўлены В. Раеўскім па п’есе Б. Брэхта (1969).[3]
Вучань Ю. Любімава і Ул. Маланкіна, В. Раеўскі прапанаваў тэатру новы стыль, заснаваны на філязофіі свабоды — свабоды перакананьняў і свабоды выяўленьня. Яркая і паэтычная тэатральная мова, разьняволеная форма, вострая праблематыка пастаноўкаў В. Раеўскага спалучаліся з высокім клясычным стылем тэатру. На стыку акадэмізму і экспэрымэнту нарадзілася непаўторнасьць Купалаўскага тэатру, яго своеасаблівасьць і адметнасьць.[3]
Мэтафарычнасьць спэктакляў В. Раеўскага вызначалася яго творчым супрацоўніцтвам з мастаком Б. Герлаванам.[3]
Выбраныя пастаноўкі ў Купалаўскім тэатры
|
|
Пастаноўкі па-за межамі Купалаўскай сцэны
Спэктаклі, пастаўленыя В. Раеўскім, былі ўдзельнікам і прызэрамі шматлікіх тэатральных фэстываляў. Шэраг пастаноўкаў па п’есах беларускіх і расейскіх аўтараў зроблены ім за мяжой:[2]
|
На творчым рахунку рэжысэра — пастаноўкі, зробленыя на сцэнах іншых тэатраў Беларусі: у Гомелі, Віцебску, Горадні, Маладзечне, іншых абласных драматычных тэатрах.На Беларускім тэлебачаньні паставіў спэктакль «Па шчасце, па сонца» паводле твораў Я. Купалы (1971), фільм-спэктакль «Апошні шанец» па аднайменнай аповесьці В.Быкава (1981).[2]
Асоба
Самае галоўнае, што ўсе знакавыя творы беларускае драматургіі празь яго руку, празь яго душу і сэрца праходзілі. Працаваць зь ім было ня так проста, чалавек ён быў складаны і адзінокі. Але гэта ўжо лёс кожнага глыбокага творцы, якім ён і быў. Скончылася эпоха важная і таленавітая, эпоха акадэмічнага і клясычнага тэатру. І ён аддаў гэтаму тэатру сваё жыцьцё і свой талент. | ||
Я бачыў усе ягоныя спэктаклі на сцэне тэатру імя Янкі Купалы і з поўнай адказнасьцю магу сьцьвярджаць, што гэта найбуйнейшы рэжысэр другой паловы дваццатага стагодзьдзя ў Беларусі. Нават калі б ён паставіў толькі адзін спэктакль «Трыбунал», ён навечна застаўся б у гісторыі беларускага тэатру. А яшчэ былі такія шэдэўры, як «Што той салдат, што гэты» паводле Брэхта, «Пагарэльцы» Макаёнка, «Радавыя» Дударава. ... Ніхто ў гісторыі беларускага тэатру так шмат ня ставіў беларускай драматургіі, як Валеры Раеўскі. Гэта і Дудараў, і Матукоўскі, і Макаёнак, і Васіль Быкаў. Адзін зь першых спэктакляў Валерыя Раеўскага — «Апошні шанец» Васіля Быкава — таксама вялікі факт гісторыі беларускага тэатру. Увогуле Раеўскі мог паставіць нашмат, нашмат болей унікальнай драматургіі, але яму не давалі. Валеры Раеўскі быў, так бы мовіць, мяккім дысыдэнтам у тэатральным мастацтве. Ён заўсёды лічыў, што тэатар і творца заўсёды павінны быць у апазыцыі да ўлады. І ён рабіў гэта ў сваіх спэктаклях — кожны ягоны спэктакль нёс у сабе крытычнае стаўленьне да ўлады. Тады гэта называлі, так бы мовіць, «кукішам у кішэні». Але ўва ўсіх спэктаклях была крытыка ўлады і камуністычнай рэальнасьці ў большай ці меншай ступені. І гэта вельмі важна і істотна. Я, да прыкладу, узгадваю нашыя зь ім гутаркі пра «Рычарда ІІІ» Шэксьпіра, што ён хацеў паставіць. Божухна, як жа сёньня, ва ўмовах лукашэнкаўскай Беларусі «Рычард ІІІ» прагучаў бы! Бо ў ім паказаная ўнікальная прэпарацыя любога таталітарызму і аўтарытарнага кіраўніка-дыктатара. Усё жыцьцё яго тапталі за дысыдэнцтва — ён быў мяккім дысыдэнтам у мастацтве. | ||
Ён быў апазыцыянер. Ён змагаўся. Змагаўся за гонар, за праўду, за справядлівасьць ва ўсіх сваіх спэктаклях. Гэта я маю права сказаць, бо быў заняты амаль ва ўсіх яго спэктаклях. Найлепшыя мае ролі — у яго спэктаклях. Ён быў шчырым, заставаўся шчырым у працы і будзе такім назаўсёды ў маёй душы і маім сэрцы. | ||
—Народны артыст Беларусі Генадзь Гарбук[5] |
Прафэсійныя адзнакі і ўзнагароды
- Заслужаны дзяяч мастацтваў БССР (1976)
- Дзяржаўная прэмія СССР (1985) (за спэктакль «Радавыя»)
- Дзяржаўная прэмія Беларускай ССР (1988 г., за спэктакль «Мудрамер»)[4]
- Народны артыст Беларусі (1998)
- Ордэн Францішка Скарыны (2004) (за асабісты ўклад у разьвіцьцё беларускага тэатральнага мастацтва і заслугі ў выхаваньні творчай моладзі)
Крыніцы
- ^ а б в г «Раеўскі быў мяккім дысыдэнтам у мастацтве» «Радыё Свабода» Праверана 4 лістапада 2012 г.
- ^ а б в І. Чаркас Раеўскі, Валерый Мікалаевіч (беларуская) // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: у 5-і т.. — Менск: БелСЭ, 1986. — Т. 4. — С. 461.
- ^ а б в г Гісторыя Купалаўскага тэатру сайт Нацыянальнага тэатру імя Янкі Купалы Праверана 4 лістапада 2012 г.
- ^ а б Павал Латушка, Генадзь Аўсяньнікаў, Валер Анісенка, Генадзь Гарбук, Аляксей Дудараў, ... . Тэатар асобы // Зьвязда : газэта. — 23 лістапада 2011. — № 223 (27087). — С. 4. — ISSN 1990-763x.
- ^ Васіль Сямашка (22 лістапада 2011) Генадзь Гарбук: У сваіх спэктаклях Валер Раеўскі змагаўся за гонар, за праўду, за справядлівасьць Грамадзтва. БелаПАН. Праверана 5 лістапада 2012 г.
Літаратура
- Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. Т.4 / Рэдкал.: І.П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 742 с. — Артыкул «Раеўскі Валерый Мікалаевіч». — С. 461.
Вонкавыя спасылкі
- Т. Зеніна. Валер Раеўскі: «Я малюю людзьмі» / 29 сьнежня 2005 на сайце газэты «Беларусь сегодня»
- Дыялогі. Рэжысэр Валер Раеўскі… на сайце Дзёньнік Аляксея Вайткуна
- Галіна Абакунчык. «Раеўскі быў мяккім дысыдэнтам у мастацтве» на сайце «Радыё Свабода»
- Валер Раеўскі (творчая біяграфія) на сайце Кино-Театр.ru
- Валер Раеўскі (фільмаграфія) на сайце Кино-Театр.ru
- Vulfer і Валер Раеўскі «20-70» на сайце YouTube
- Мастацкі кіраўнік Купалаўскага тэатру: спэктакль «Тутэйшыя» павольна старэе на сайце Polskie Radio
- Валер Раеўскі на сайце Блог Глеба Лабадзенкі
- Разьвітаньне з Валерам Раеўскім (фотарэпартаж) на сайце кампаніі «Будзьма беларусамі!»
- Нарадзіліся 20 чэрвеня
- Нарадзіліся ў 1939 годзе
- Памерлі 19 лістапада
- Памерлі ў 2011 годзе
- Пахаваныя на Ўсходніх могілках Менску
- Выпускнікі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў
- Асобы Нацыянальнага акадэмічнага тэатру імя Янкі Купалы
- Выкладчыкі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў
- Кавалеры ордэна Францішка Скарыны
- Народныя артысты Беларусі
- Нарадзіліся ў Менску
- Беларускія тэатральныя дзеячы
- Беларускія тэатральныя рэжысэры
- Памерлі ў Менску