Смаргонскі раён: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
абнаўленьне зьвестак
Радок 1: Радок 1:
{{Адміністрацыйная адзінка
{{Адміністрацыйная адзінка
| Назва = Смаргонскі раён
|Назва = Смаргонскі раён
| Назва ў родным склоне = Смаргонскага раёну
|Назва ў родным склоне = Смаргонскага раёну
⚫
|Сьцяг =
| Афіцыйная назва (на наркамаўцы) =
| Сьцяг =
|Герб =
| Герб =
|Гімн =
| Гімн =
|Краіна = [[Беларусь]]
| Краіна = [[Беларусь]]
|Статус =
| Статус =
|Уваходзіць у = [[Гарадзенская вобласьць]]
| Уваходзіць у = [[Гарадзенская вобласьць]]
|Улучае =
| Улучае =
|Цэнтар = [[Смаргонь]]
| Цэнтар = [[Смаргонь]]
|БуйныГорад =
| БуйныГорад =
|БуйныяГарады =
| БуйныяГарады =
|ДатаЎтварэньня = 15 студзеня 1940
| ДатаЎтварэньня = [[15 студзеня]] [[1940]]
|Кіраўнік =
⚫
|Назва пасады кіраўніка =
⚫
| Кіраўнік =
|Насельніцтва = 52 608<ref name="belstat2016" />
⚫
|Назва пасады кіраўніка =
⚫
|Год перапісу = 2016
⚫
| Насельніцтва = 55 296<ref name="belstat">[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-4.pdf Перепись населения — 2009. Гродненская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>
⚫
|Адсотак ад насельніцтва =
⚫
|Год перапісу = 2009
|Адсотак ад насельніцтва =
|Месца паводле насельніцтва =
⚫
|Шчыльнасьць = 35,4
⚫
|Месца паводле насельніцтва =
⚫
|Месца паводле шчыльнасьці =
⚫
|Шчыльнасьць = 37,6
⚫
|Нацыянальны склад =
⚫
|Месца паводле шчыльнасьці =
⚫
|Плошча = 1487,5<ref>[http://www.gki.gov.by/docs/gzk_2010.doc Государственный земельный кадастр Республики Беларусь]{{Ref-ru}} (па стане на 1 студзеня 2010 г.)</ref>
⚫
|Нацыянальны склад =
⚫
|Адсотак ад плошчы =
⚫
| Плошча = 1487,5<ref>[http://www.gki.gov.by/docs/gzk_2010.doc Государственный земельный кадастр Республики Беларусь]{{Ref-ru}} (па стане на 1 студзеня 2010 г.)</ref>
|Адсотак ад плошчы =
|Месца паводле плошчы =
|Максымальная вышыня =
⚫
|Месца паводле плошчы =
| Максымальная вышыня =
|Сярэдняя вышыня =
| Сярэдняя вышыня =
|Мінімальная вышыня =
| Мінімальная вышыня =
|Шырата =
| Шырата =
|Даўгата =
| Даўгата =
|Мапа = Harodnia province, Smarhoń district.svg
| Мапа = Harodnia province, Smarhoń district.svg
|Памер мапы = 200
| Памер мапы = 200
|Часавы пас = [[UTC]] +2
| Часавы пас = [[UTC]] +2
|Скарачэньне =
| Скарачэньне =
|ISO =
| ISO =
|FIPS =
| FIPS =
|Тэлефонны код = +375-15-92
| Тэлефонны код = +375-15-92
|Паштовыя індэксы = 231 0хх
| Паштовыя індэксы = 231 0хх
|Інтэрнэт-дамэн =
⚫
|Код аўтамабільных нумароў =
| Інтэрнэт-дамэн =
|Сайт = http://smorgon.grodno-region.by/
⚫
| Код аўтамабільных нумароў =
| Сайт = http://smorgon.grodno-region.by/
|Парамэтар1 =
| Катэгорыя ў Commons = Smarhoń district
|Назва парамэтру 1 =
⚫
|Мапа адміністрацыйнай адзінкі =
| Парамэтар1 =
⚫
|Колер фону парамэтраў = {{Колер|Беларусь}}
| Назва парамэтру 1 =
⚫
|Колер фону герб-сьцяг =
⚫
| Мапа адміністрацыйнай адзінкі =
⚫
| Колер фону парамэтраў = {{Колер|Беларусь}}
⚫
| Колер фону герб-сьцяг =
}}
}}
'''Смарго́нскі раён''' — [[адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка]] на паўночным усходзе [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Плошча раёну складае 1,5 тыс. км². Насельніцтва — 55 296<ref name="belstat" /> чалавек ([[2009]]). Адміністрацыйны цэнтар — [[места]] [[Смаргонь]].
'''Смарго́нскі раён''' — [[адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка]] на паўночным усходзе [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Плошча раёну складае 1,5 тыс. км². Насельніцтва — 52 608 чалавек ([[2016]])<ref name="belstat2016" />. Адміністрацыйны цэнтар — [[места]] [[Смаргонь]].


Смаргонскі раён мяжуе з [[Ашмянскі раён|Ашмянскім]] і [[Астравецкі раён|Астравецкім]] раёнамі Гарадзенскай вобласьці, [[Валожынскі раён|Валожынскім]], [[Вялейскі раён|Вялейскім]] і [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім]] раёнамі [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]].
Смаргонскі раён мяжуе з [[Ашмянскі раён|Ашмянскім]] і [[Астравецкі раён|Астравецкім]] раёнамі Гарадзенскай вобласьці, [[Валожынскі раён|Валожынскім]], [[Вялейскі раён|Вялейскім]] і [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім]] раёнамі [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]].
Радок 56: Радок 54:


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
* [[15 студзеня]] [[1940]]: у складзе [[Вялейская вобласьць|Вялейскай вобласьці]] быў ўтвораны Смаргонскі раён.
* 15 студзеня 1940: у складзе [[Вялейская вобласьць|Вялейскай вобласьці]] быў ўтвораны Смаргонскі раён.
* верасень [[1944]]: раён увайшоў у склад [[Маладэчанская вобласьць|Маладэчанскай вобласьці]].
* верасень 1944: раён увайшоў у склад [[Маладэчанская вобласьць|Маладэчанскай вобласьці]].
* [[20 студзеня]] [[1960]]: раён — у складзе Гарадзенскай вобласьці.
* 20 студзеня 1960: раён — у складзе Гарадзенскай вобласьці.
* [[1985]]: места [[Смаргонь]] было вылучанае ў асобную адміністрацыйную адзінку абласнога падпарадкаваньня.
* 1985: места [[Смаргонь]] было вылучанае ў асобную адміністрацыйную адзінку абласнога падпарадкаваньня.
* [[5 лістапада]] [[1996]]: Смаргонскі раён і места Смаргонь былі аб’яднаныя ў адну адміністрацыйную адзінку раённага падпарадкаваньня.<ref>[http://old.bankzakonov.com/d2008/time74/lav74553.htm Указ Президента Республики Беларусь от 5 ноября 1996 г. №454 "Об объединении Сморгонского района и города Сморгони в одну административную единицу"]</ref>
* 5 лістапада 1996: Смаргонскі раён і места Смаргонь былі аб’яднаныя ў адну адміністрацыйную адзінку раённага падпарадкаваньня.<ref>[http://old.bankzakonov.com/d2008/time74/lav74553.htm Указ Президента Республики Беларусь от 5 ноября 1996 г. №454 «Об объединении Сморгонского района и города Сморгони в одну административную единицу»]</ref>


== Прырода ==
== Прырода ==
Радок 79: Радок 77:


== Насельніцтва ==
== Насельніцтва ==
⚫
* 2009 год — 55 296 чалавек<ref name="belstat">[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-4.pdf Перепись населения — 2009. Гродненская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> (перапіс)
Насельніцтва раёну паводле перапісу 2009 году складае 55 296 чалавек.<ref name="belstat" />
* 2016 год — 52 608 чалавек<ref name="belstat2016">[http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>


Нацыянальны склад насельніцтва паводле перапісу [[2009]] году<ref>[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/publications/national_structure_grodno.rar Перепись населения — 2009. Гродненская область. Национальный состав населения]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>:
Нацыянальны склад насельніцтва паводле перапісу 2009 году<ref>[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/publications/national_structure_grodno.rar Перепись населения — 2009. Гродненская область. Национальный состав населения]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>:
* [[беларусы]] — 87,4%
* [[беларусы]] — 87,4%
* [[расейцы]] — 6,5%
* [[расейцы]] — 6,5%
Радок 107: Радок 106:
Прадпрыемствы: будаўнічых матэрыялаў, харчовай, дрэваапрацоўчай і мэталаапрацоўчай прамысловасьці. Цэнтар промыслаў знаходзіцца ў вёсцы [[Крэва]].
Прадпрыемствы: будаўнічых матэрыялаў, харчовай, дрэваапрацоўчай і мэталаапрацоўчай прамысловасьці. Цэнтар промыслаў знаходзіцца ў вёсцы [[Крэва]].


Па тэрыторыі раёну праходзіць чыгуначная лінія і аўтадарога [[Менск]] — [[Вільня]], места Смаргонь зьвязанае аўтадарогамі са [[Сьвір (гарадзкі пасёлак)|Сьвірру]], [[Вялейка]]й, [[Маладэчна]], [[Ашмяны|Ашмянамі]].
Па тэрыторыі раёну праходзіць чыгуначная лінія і аўтадарога [[Менск]] — [[Вільня]], места Смаргонь зьвязанае аўтадарогамі са [[Сьвір (гарадзкі пасёлак)|Сьвірам]], [[Вялейка]]й, [[Маладэчна]], [[Ашмяны|Ашмянамі]].


== Інфармацыя для турыстаў ==
== Інфармацыя для турыстаў ==
=== Музэі ===
=== Музэі ===
* Музэй-сядзіба [[Францішак Багушэвіч|Францішка Багушэвіча]] «Кушляны».
* Музэй-сядзіба [[Францішак Багушэвіч|Францішка Багушэвіча]] «Кушляны»
* Літаратурны музэй-сядзіба [[Міхал Клеафас Агінскі|Міхала Клеафаса Агінскага]] ў в. [[Залесьсе]].
* Літаратурны музэй-сядзіба [[Міхал Клеафас Агінскі|Міхала Клеафаса Агінскага]] ў в. [[Залесьсе]]


=== Гісторыка-архітэктурныя каштоўнасьці ===
=== Гісторыка-архітэктурныя каштоўнасьці ===
* Капліца ў в. [[Алянец]] (XIX ст.).
* Капліца ў в. [[Алянец]] (XIX ст.)
* Касьцёл Сьв. Тадэвуша ў в. [[Вішнеў (Гарадзенская вобласьць)|Вішнеў]] (1811—1820).
* Касьцёл Сьв. Тадэвуша ў в. [[Вішнеў (Гарадзенская вобласьць)|Вішнеў]] (1811—1820)
* Капліца ў в. [[Вішнеў (Гарадзенская вобласьць)|Вішнеў]] (кан. ХІХ ст.).
* Капліца ў в. [[Вішнеў (Гарадзенская вобласьць)|Вішнеў]] (кан. ХІХ ст.)
* Касьцёл Найсьв. Тройцы ў в. [[Войстам (вёска)|Войстам]] (1911).
* Касьцёл Найсьв. Тройцы ў в. [[Войстам (вёска)|Войстам]] (1911)
* Прыдарожная капліца ў в. [[Войстам (вёска)|Войстам]] (пач. ХХ ст.).
* Прыдарожная капліца ў в. [[Войстам (вёска)|Войстам]] (пач. ХХ ст.)
* Касьцёл Сьв. Яна Хрысьціцеля ў в. [[Выгаляненты]] (1929).
* Касьцёл Сьв. Яна Хрысьціцеля ў в. [[Выгаляненты]] (1929)
* Царква ў в. [[Выгаляненты]] (кан. ХІХ ст.).
* Царква ў в. [[Выгаляненты]] (кан. ХІХ ст.)
* Сядзібна-паркавы комплекс Гюнтэраў у в. [[Дабраўляны]] (XVIII ст.).
* Сядзібна-паркавы комплекс Гюнтэраў у в. [[Дабраўляны (Смаргонскі раён)|Дабраўляны]] (XVIII ст.)
* Капліца ў в. [[Дабраўляны]] (XIX ст.).
* Капліца ў в. [[Дабраўляны (Смаргонскі раён)|Дабраўляны]] (XIX ст.)
* Касьцёл Найсьв. Тройцы ў в. [[Данюшава]] (1809).
* Касьцёл Найсьв. Тройцы ў в. [[Данюшава]] (1809)
* Капліца ў в. [[Данюшава]] (1920-я).
* Капліца ў в. [[Данюшава]] (1920-я)
* Касьцёл Найсьв. Тройцы ў в. [[Жодзішкі]] (1612).
* Касьцёл Найсьв. Тройцы ў в. [[Жодзішкі]] (1612)
* Млын у в. [[Жодзішкі]] (XIX ст.).
* Млын у в. [[Жодзішкі]] (XIX ст.)
* Сядзібна-паркавы комплекс Мілашэўскіх у в. [[Жодзішкі]] (XVIII—XIX стст.).
* Сядзібна-паркавы комплекс Мілашэўскіх у в. [[Жодзішкі]] (XVIII—XIX стст.)
* [[Палацава-паркавы комплекс Агінскіх]] у в. [[Залесьсе]] (1802—1822).
* [[Палацава-паркавы комплекс Агінскіх]] у в. [[Залесьсе]] (1802—1822)
* Царква Ўсіх Смуткуючых у в. [[Кеўлы]] (1862).
* Царква Ўсіх Смуткуючых у в. [[Кеўлы]] (1862)
* [[Крэўскі замак|Руіны вялікалітоўскага замку]] ў в. [[Крэва]] (XIV ст.).
* [[Крэўскі замак|Руіны вялікалітоўскага замку]] ў в. [[Крэва]] (XIV ст.)
* Царква Сьв. Аляксандра Неўскага ў в. [[Крэва]] (1854).
* Царква Сьв. Аляксандра Неўскага ў в. [[Крэва]] (1854)
* Сядзібна-паркавы комплекс Багушэвічаў у в. [[Кушляны]] (XIX ст.).
* Сядзібна-паркавы комплекс Багушэвічаў у в. [[Кушляны]] (XIX ст.)
* Парк пры былой сядзібе Маркоўскіх у в. [[Кушляны]] (XIX ст.).
* Парк пры былой сядзібе Маркоўскіх у в. [[Кушляны]] (XIX ст.)
* Царква Покрыва Прасьв. Багародзіцы ў в. [[Міхневічы]] (1866).
* Царква Покрыва Прасьв. Багародзіцы ў в. [[Міхневічы]] (1866)
* Руіны вуніяцкай царквы ў в. [[Новы Спаск]] (XVIII).
* Руіны вуніяцкай царквы ў в. [[Новы Спаск]] (XVIII)
* Касьцёл Найсьв. Панны Марыі ў в. [[Нястанішкі]] (1905).
* Касьцёл Найсьв. Панны Марыі ў в. [[Нястанішкі]] (1905)
* Прыдарожная капліца ў в. [[Расла]] (пач. ХХ ст.).
* Прыдарожная капліца ў в. [[Расла]] (пач. ХХ ст.)
* Касьцёл Маці Божай Ружанцовай у в. [[Солы (Смаргонскі раён)|Солы]] (1926—1934).
* Касьцёл Маці Божай Ружанцовай у в. [[Солы (Смаргонскі раён)|Солы]] (1926—1934)
* Сядзіба Пазьнякоў у в. [[Совы]] (XVIII—XIX стст.)
* Сядзіба Пазьнякоў у в. [[Совы]] (XVIII—XIX стст.)
* Царква Сьвв. апп. Пятра й Паўла ў в. [[Сьвятляны]] (1936).
* Царква Сьвв. апп. Пятра й Паўла ў в. [[Сьвятляны]] (1936)
* [[Касьцёл Сьвятога Міхала (Смаргонь)|Касьцёл Сьв. Міхала Арханёла]] ў месьце [[Смаргонь]] (1606—1612).
* [[Касьцёл Сьвятога Міхала (Смаргонь)|Касьцёл Сьв. Міхала Арханёла]] ў месьце [[Смаргонь]] (1606—1612)


=== Страчаная спадчына ===
=== Страчаная спадчына ===
* Сядзібна-паркавы комплекс Сулістроўскіх у в. [[Вішнеў (Гарадзенская вобласьць)|Вішнеў]] (XVIII ст.).
* Сядзібна-паркавы комплекс Сулістроўскіх у в. [[Вішнеў (Гарадзенская вобласьць)|Вішнеў]] (XVIII ст.)
* Касьцёл у в. [[Войстам (вёска)|Войстам]] (1811).
* Касьцёл у в. [[Войстам (вёска)|Войстам]] (1811)
* Палац Гюнтэраў у в. [[Дубаўляны]] (XIX ст.).
* Палац Гюнтэраў у в. [[Дубаўляны]] (XIX ст.)
* Сядзібна-паркавы комплекс Аскеркаў у в. [[Данюшава]] (XIX ст.).
* Сядзібна-паркавы комплекс Аскеркаў у в. [[Данюшава]] (XIX ст.)
* [[Даўбуцкі мячэт|Мячэт]] у в. [[Даўбуцішкі]] (1588).
* [[Даўбуцкі мячэт|Мячэт]] у в. [[Даўбуцішкі]] (1588)
* Сядзібна-паркавы комплекс Ходзькаў у в. [[Дзявятні]] (XVIII ст.).
* Сядзібна-паркавы комплекс Ходзькаў у в. [[Дзявятні]] (XVIII ст.)
* Сядзібна-паркавы комплекс Сулістроўскіх у в. [[Кушляны]] (XVIII ст.).
* Сядзібна-паркавы комплекс Сулістроўскіх у в. [[Кушляны]] (XVIII ст.)
* Касьцёл у в. [[Нястанішкі]] (XIX ст.).
* Касьцёл у в. [[Нястанішкі]] (XIX ст.)
* Касьцёл у месьце [[Смаргонь]] (пачатак ХХ ст.).
* Касьцёл у месьце [[Смаргонь]] (пачатак ХХ ст.)
* Сынагога ў в. [[Солы (Смаргонскі раён)|Солы]].
* Сынагога ў в. [[Солы (Смаргонскі раён)|Солы]]


== Асобы ==
== Выбітныя асобы ==
* [[Алесь Салагуб]] ([[1906]]—[[1934]]) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст
* [[Алесь Салагуб]] (1906—1934) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==
{{Зноскі}}
{{Крыніцы}}


== Літаратура ==
== Літаратура ==
* Сморгонский район // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9
* Сморгонский район // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. {{ISBN|978-985-11-0384-9}}


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Smarhoń district}}
{{Commons}}
* [http://grodno-region.gov.by/by/oblast/regions/smorgon Смаргонскі раён // Гродзенскі аблвыканкам]
* [http://grodno-region.gov.by/by/oblast/regions/smorgon Смаргонскі раён // Гродзенскі аблвыканкам]
* [http://radzima.org/pub/miesta.php?lang=by&rajon_id1=hrsm Здымкі на Radzima.org]
* [http://radzima.org/be/rayon/smargonski.html Здымкі на Radzima.org]
* {{Глёбус Беларусі|{{НАЗВА_СТАРОНКІ}}}}
* {{Глёбус Беларусі|{{НАЗВА_СТАРОНКІ}}}}


{{Смаргонскі раён}}
{{Смаргонскі раён}}
{{Гарадзенская вобласьць}}
{{Гарадзенская вобласьць}}
{{Вялейская вобласьць}}
{{Гарадзенская вобласьць БССР}}


[[Катэгорыя:Раёны Гарадзенскай вобласьці]]
[[Катэгорыя:Смаргонскі раён| ]]
[[Катэгорыя:Смаргонскі раён| ]]

Вэрсія ад 12:59, 19 студзеня 2017

Смаргонскі раён
Агульныя зьвесткі
Краіна Беларусь
Статус раён Беларусі
Уваходзіць у Гарадзенская вобласьць
Адміністрацыйны цэнтар Смаргонь
Дата ўтварэньня 15 студзеня 1940
Кіраўнік Генадзь Харужык[d][1]
Насельніцтва (2016) 52 608[2]
Шчыльнасьць 35,4 чал./км²
Плошча 1487,5[3] км²
Вышыня па-над узр. м.
 · сярэдняя вышыня
 149 м[4]
Месцазнаходжаньне Смаргонскага раёну
Смаргонскі раён на мапе
Мэдыя-зьвесткі
Часавы пас UTC +2
Тэлефонны код +375-15-92
Паштовыя індэксы 231 0хх
Афіцыйны сайт
   Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Смарго́нскі раён — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на паўночным усходзе Гарадзенскай вобласьці Беларусі. Плошча раёну складае 1,5 тыс. км². Насельніцтва — 52 608 чалавек (2016)[2]. Адміністрацыйны цэнтар — места Смаргонь.

Смаргонскі раён мяжуе з Ашмянскім і Астравецкім раёнамі Гарадзенскай вобласьці, Валожынскім, Вялейскім і Маладэчанскім раёнамі Менскай вобласьці.

Раён выцягнуты з поўначы на поўдзень на 67 км і з захаду на ўсход на 35 км. Найвялікшая працягласьць тэрыторыі раёну — з паўднёвага захаду на паўночны ўсход — 68 км.

Гісторыя

  • 15 студзеня 1940: у складзе Вялейскай вобласьці быў ўтвораны Смаргонскі раён.
  • верасень 1944: раён увайшоў у склад Маладэчанскай вобласьці.
  • 20 студзеня 1960: раён — у складзе Гарадзенскай вобласьці.
  • 1985: места Смаргонь было вылучанае ў асобную адміністрацыйную адзінку абласнога падпарадкаваньня.
  • 5 лістапада 1996: Смаргонскі раён і места Смаргонь былі аб’яднаныя ў адну адміністрацыйную адзінку раённага падпарадкаваньня.[5]

Прырода

Рэльеф

Значная частка раёну занятая Нарачанска-Вялейскай нізінай, на поўдні — частка Ашмянскага ўзвышша. Пераважаюць вышыні 140—200 м. Каля 30 % тэрыторыі раёну разьмешчаныя вышэй за 200 м над узроўнем мора, максымальны пункт — 320 м (гара Мілідаўская), мінімальны — 121 м — разьмешчаны на поўначы раёну.

Карысныя выкапні

На тэрыторыі раёну разьмешчаны паклады торфу, пяскова-жвіровага матэрыялу, пяскоў, глінаў і суглінак для грубай керамікі, бузаў.

Клімат

Клімат умерана кантынэнтальны. Сярэдняя тэмпэратура студзеня -6,3 °С, ліпеня 17 °С. Сярэднярочная колькасьць ападкаў складае 645 мм. Працягласьць вэгетацыйнага пэрыяду 189 дзён.

Гідраграфія

Усе рэкі і вадаёмы на тэрыторыі раёну належаць басэйну ракі Нёман, а ў яго складзе — да басэйну Балтыйскага мора. Найбуйнейшая рака — Вяльля з прытокамі Ашмянка, Оксна. Найвялікшыя азёры ў раёне — Сьвірскае і Вішнеўскае.

Расьліннасьць

Лясы (38 % тэрыторыі раёну) пераважна хваёвыя, яловыя, бярозавыя. Балоты займаюць 3,8 % тэрыторыі раёну. На тэрыторыі раёну знаходзіцца частка нацыянальнага парку Нарачанскі, біялягічны заказьнік дзяржаўнага значэньня Дубатоўскае.

Насельніцтва

  • 2009 год — 55 296 чалавек[6] (перапіс)
  • 2016 год — 52 608 чалавек[2]

Нацыянальны склад насельніцтва паводле перапісу 2009 году[7]:

У Смаргонскім раёне зарэгістраваныя і дзейнічаюць 21 рэлігійная суполка пяці канфэсіяў: 9 рымска-каталіцкіх; 9 праваслаўных; 1 Сьведак Еговы; 1 Хрысьціянаў Веры Эвангельскай; 1 Эвангельскіх Хрысьціянаў-баптыстаў.[8]

Адукацыя

У сыстэме адукацыі функцыянуе 57 установаў. Атрыманьне агульнай сярэдняй адукацыі забясьпечваюць 34 установы. Сярод іх спэцыялізаваныя ўстановы і ўстановы новага тыпу. Пасьпяховай рэалізацыі творчых здольнасьцяў дзяцей і навучэнскай моладзі, адаптацыі да навакольнага соцыюму садзейнічаюць установы адукацыі «Смаргонскі раённы цэнтар творчасьці дзяцей і моладзі», «Міжшкольны вучэбна-вытворчы камбінат»,« Смаргонская дзіцячая юнацкая спартовая школа алімпійскага рэзэрву». Для наданьня своечасовай карэкцыйна-рэабілітацыйнай, псыхоляга-пэдагагічнай дапамогі і адукацыйна-выхаваўчых паслугаў дзецям і іх бацькам працуюць установы «Смаргонскі сацыяльна-пэдагагічны цэнтар», «Смаргонскі цэнтар карэкцыйна-разьвіваючага навучаньня і рэабілітацыі».

Мэдыцына

Насельніцтва раёну атрымлівае амбуляторна-паліклінічную дапамогу ў раённай паліклініцы, у лекарскіх амбулаторыях і амбулаторыях участковых лякарань, 22 ФАПах. У раённай паліклініцы надаецца дапамога па 20 спэцыяльнасьцях. У месьце разгорнутыя 13 тэрапэўтычных і 13 пэдыятрычных дзялянак. Функцыянуюць 3 пункты здароўя на прадпрыемствах. У сельскай мясцовасьці працуюць 2 участковыя лякарні.

Культура

Культурная сетка раёну прадстаўленая 61 установай культуры: мескі Дом культуры, 25 установаў клюбнага тыпу, цэнтральная раённая, 2 мескія, 2 дзіцячыя і 26 сельскіх бібліятэкаў, 2 дзіцячыя музычныя школы, дзіцячая школа мастацтваў, гісторыка-краязнаўчы музэй. 17 калектываў мастацкай самадзейнасьці маюць званьні «народны» і «ўзорны».

Спорт

Для арганізацыі і правядзеньня фізкультурна-аздараўленчай і спартова-масавай работы ў раёне ёсьць: стадыён на 3,5 тыс. месцаў, два 25-мэтровыя і 9 міні-басэйнаў, 30 спартовых і 5 трэнажорных заляў, 7 стралковых ціраў, 42 іншыя прыстасаваныя памяшканьні, 27 комплексных спартовых пляцовак, 2 хакейныя каробкі. Асноўнай базай для правядзеньня фізкультурна-аздараўленчай і спартова-масавай работы ў месьце зьяўляецца фізкультурна-аздараўленчы комплекс «Юнацтва». На базе фізкультурна-аздараўленчага комплексу займаюцца тры ДЮСШ, футбольны клюб. Насельніцтву надаюцца платныя фізкультурна-аздараўленчыя паслугі.

Гаспадарчая дзейнасьць

Пад сельскагаспадарчыя землі занятыя 49,3 % тэрыторыі. Асноўныя галіны сельскай гаспадаркі — мяса-малочная жывёлагадоўля, вырошчваюць збожжавыя і кармавыя культуры, бульбу, лён.

Прадпрыемствы: будаўнічых матэрыялаў, харчовай, дрэваапрацоўчай і мэталаапрацоўчай прамысловасьці. Цэнтар промыслаў знаходзіцца ў вёсцы Крэва.

Па тэрыторыі раёну праходзіць чыгуначная лінія і аўтадарога Менск — Вільня, места Смаргонь зьвязанае аўтадарогамі са Сьвірам, Вялейкай, Маладэчна, Ашмянамі.

Інфармацыя для турыстаў

Музэі

Гісторыка-архітэктурныя каштоўнасьці

Страчаная спадчына

Асобы

  • Алесь Салагуб (1906—1934) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст

Крыніцы

  1. ^ http://smorgon.grodno-region.by/ru/rayispolkom-ru/
  2. ^ а б в Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
  3. ^ Государственный земельный кадастр Республики Беларусь (рас.) (па стане на 1 студзеня 2010 г.)
  4. ^ GeoNames (анг.) — 2005.
  5. ^ Указ Президента Республики Беларусь от 5 ноября 1996 г. №454 «Об объединении Сморгонского района и города Сморгони в одну административную единицу»
  6. ^ Перепись населения — 2009. Гродненская область (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
  7. ^ Перепись населения — 2009. Гродненская область. Национальный состав населения (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
  8. ^ Рэлігія // Сайт Смаргонскага райвыканкаму

Літаратура

  • Сморгонский район // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9

Вонкавыя спасылкі

Смаргонскі раён — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Смаргонскі_раён&oldid=1880724»