Аўгуст Сас: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Радок 94: Радок 94:
|Сайт =
|Сайт =
}}
}}
'''А́ўгуст Сас''', '''Аўгуст Саксо́нскі''', у [[Саксонія|Саксоніі]] — '''Фрыдрых Аўгуст II''', у Польшчы — '''Аўгуст III''' ({{Нарадзіўся|17|10|1696}} — {{Памёр|5|10|1763}}) — [[Сьпіс курфюрстаў саксонскіх|курфюрст саксонскі]], [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль польскі]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] ([[1733]] — 1763). Нарадзіўся ў [[Дрэздэн]]е, сын [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]].
'''А́ўгуст Сас''', '''Аўгуст Саксо́нскі''', у [[Саксонія|Саксоніі]] — '''Фрыдрых Аўгуст II''', у Польшчы — '''Аўгуст III''' ({{Нарадзіўся|17|10|1696}} — {{Памёр|5|10|1763}}) — [[Сьпіс курфюрстаў саксонскіх|курфюрст саксонскі]], [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль польскі]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] (1733 — 1763). Нарадзіўся ў [[Дрэздэн]]е, сын [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]].


Пасьля сьмерці [[1 лютага]] [[1733]] году Аўгуста Моцнага было абвешчанае бескаралеўе. На каралеўскую пасаду з дапамогай [[Францыя|Францыі]] прэтэндаваў [[Станіслаў Ляшчынскі]]. Аўгуст хоць і ня меў вялікай падтрымкі ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], пачаў з дапамогай [[Расейская імпэрыя|Расеі]] здабываць сабе карону. Дваццацітысячнае расейскае войска перайшло межы Рэчы Паспалітай і рушыла яму на дапамогу. У гэты час нібыта пачала свой рух невялікая француская дапамога Ляшчынскаму, а ён сам, пераапрануўшыся гандляром, праехаў празь [[Нямеччына|Нямеччыну]] і нечакана для ўсіх зьявіўся ў [[Кракаў|Кракаве]] падчас [[Элекцыйны сойм|Элекцыйнага сойму]], на якім прысутнічала дваццаць тысяч [[шляхта|шляхты]]. [[12 верасьня]] 1733 году [[прымас]] абвясьціў Станіслава каралём. Аднак вайсковай дапамогі ў яго не было і ён ня мог супрацьстаяць расейскім войскам, якія празь некалькі дзён зьявіліся ля Кракава. Станіслаў вымушаны быў уцячы да мора ў [[Гданьск]], каб чакаць францускай дапамогі. [[5 кастрычніка]] 1733 году ў Кракаве з дапамогай расейскіх войскаў новым каралём быў абраны Аўгуст і неўзабаве каранаваны. Расейскія войскі рушылі на Гданьск, каб зьнішчыць Станіслава. Станіслаў так і не дачакаўся францускай дапамогі, бо ў гэты час пачалася [[франка-аўстрыйская вайна]]. У лютым [[1734]] году пачалася аблога Гданьску расейцамі. Амаль паўгоду цягнулася гераічная абарона гораду, але ніякай дапамогі не было. Калі ж не засталося ніякай надзеі, Ляшчынскі ўцёк, пераапрануўшыся селянінам, у [[Прусія|Прусію]], а адтуль — у Францыю.
Пасьля сьмерці 1 лютага 1733 году Аўгуста Моцнага было абвешчанае бескаралеўе. На каралеўскую пасаду з дапамогай [[Францыя|Францыі]] прэтэндаваў [[Станіслаў Ляшчынскі]]. Аўгуст хоць і ня меў вялікай падтрымкі ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], пачаў з дапамогай [[Расейская імпэрыя|Расеі]] здабываць сабе карону. Дваццацітысячнае расейскае войска перайшло межы Рэчы Паспалітай і рушыла яму на дапамогу. У гэты час нібыта пачала свой рух невялікая француская дапамога Ляшчынскаму, а ён сам, пераапрануўшыся гандляром, праехаў празь [[Нямеччына|Нямеччыну]] і нечакана для ўсіх зьявіўся ў [[Кракаў|Кракаве]] падчас [[Элекцыйны сойм|Элекцыйнага сойму]], на якім прысутнічала дваццаць тысячаў [[шляхта|шляхты]]. 12 верасьня 1733 году [[прымас]] абвясьціў Станіслава каралём. Аднак вайсковай дапамогі ў яго не было і ён ня мог супрацьстаяць расейскім войскам, якія празь некалькі дзён зьявіліся ля Кракава. Станіслаў вымушаны быў уцячы да мора ў [[Гданьск]], каб чакаць францускай дапамогі. 5 кастрычніка 1733 году ў Кракаве з дапамогай расейскіх войскаў новым каралём быў абраны Аўгуст і неўзабаве каранаваны. Расейскія войскі рушылі на Гданьск, каб зьнішчыць Станіслава. Станіслаў так і не дачакаўся францускай дапамогі, бо ў гэты час пачалася [[франка-аўстрыйская вайна]]. У лютым 1734 году пачалася аблога Гданьску расейцамі. Амаль паўгоду цягнулася гераічная абарона гораду, але ніякай дапамогі не было. Калі ж не засталося ніякай надзеі, Ляшчынскі ўцёк, пераапрануўшыся селянінам, у [[Прусія|Прусію]], а адтуль — у Францыю.


Пры Аўгусту ажывілася культурнае і эканамічнае жыцьцё, пачалася адукацыйная рэформа. Але ў час яго ўладараньня ў краіне пашырылася фэадальная анархія, пачаўся палітычны крызыс. Цэнтральная ўлада ня дзейнічала, магнаты праводзілі сваю незалежную палітыку. 3 прычыны дзяржаўнай і палітычнай дэзарганізацыі Рэч Паспалітая трапіла ў залежнасьць ад суседніх дзяржаў, асабліва Расеі.
Пры Аўгусту ажывілася культурнае і эканамічнае жыцьцё, пачалася адукацыйная рэформа. Але ў час яго ўладараньня ў краіне пашырылася фэадальная анархія, пачаўся палітычны крызыс. Цэнтральная ўлада ня дзейнічала, магнаты праводзілі сваю незалежную палітыку. 3 прычыны дзяржаўнай і палітычнай дэзарганізацыі Рэч Паспалітая трапіла ў залежнасьць ад суседніх дзяржаваў, асабліва Расеі.


== Народная памяць ==
== Народная памяць ==
Радок 114: Радок 114:


{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Сас, Аўгуст}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Сас, Аўгуст}}

[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Дрэздэне]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Дрэздэне]]
[[Катэгорыя:Вялікія князі літоўскія]]
[[Катэгорыя:Вялікія князі літоўскія]]

Вэрсія ад 23:33, 31 сьнежня 2016

Аўгуст Сас
 кароль польскі і вялікі князь літоўскі
1733 — 1763
Папярэднік Станіслаў Ляшчынскі
Наступнік Станіслаў Аўгуст Панятоўскі
курфюрст саксонскі
1733 — 1763
Папярэднік Аўгуст Моцны
Наступнік Фрыдрых Хрысьціян
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 17 кастрычніка 1696, Дрэздэн
Памёр 5 кастрычніка 1763,
Сужэнец Марыя Юзэфа фон Габсбург
Узнагароды
ордэн Андрэя Першазванага кавалер ордэна Сьвятога Аляксандра Неўскага рыцар ордэна Залатога руна ордэн Чорнага арла ордэн Слана ваенны ордэн Святога Генрыха ордэн Белага арла
Подпіс Выява аўтографу

А́ўгуст Сас, Аўгуст Саксо́нскі, у Саксоніі — Фрыдрых Аўгуст II, у Польшчы — Аўгуст III (17 кастрычніка 1696 — 5 кастрычніка 1763) — курфюрст саксонскі, кароль польскі і вялікі князь літоўскі (1733 — 1763). Нарадзіўся ў Дрэздэне, сын Аўгуста Моцнага.

Пасьля сьмерці 1 лютага 1733 году Аўгуста Моцнага было абвешчанае бескаралеўе. На каралеўскую пасаду з дапамогай Францыі прэтэндаваў Станіслаў Ляшчынскі. Аўгуст хоць і ня меў вялікай падтрымкі ў Рэчы Паспалітай, пачаў з дапамогай Расеі здабываць сабе карону. Дваццацітысячнае расейскае войска перайшло межы Рэчы Паспалітай і рушыла яму на дапамогу. У гэты час нібыта пачала свой рух невялікая француская дапамога Ляшчынскаму, а ён сам, пераапрануўшыся гандляром, праехаў празь Нямеччыну і нечакана для ўсіх зьявіўся ў Кракаве падчас Элекцыйнага сойму, на якім прысутнічала дваццаць тысячаў шляхты. 12 верасьня 1733 году прымас абвясьціў Станіслава каралём. Аднак вайсковай дапамогі ў яго не было і ён ня мог супрацьстаяць расейскім войскам, якія празь некалькі дзён зьявіліся ля Кракава. Станіслаў вымушаны быў уцячы да мора ў Гданьск, каб чакаць францускай дапамогі. 5 кастрычніка 1733 году ў Кракаве з дапамогай расейскіх войскаў новым каралём быў абраны Аўгуст і неўзабаве каранаваны. Расейскія войскі рушылі на Гданьск, каб зьнішчыць Станіслава. Станіслаў так і не дачакаўся францускай дапамогі, бо ў гэты час пачалася франка-аўстрыйская вайна. У лютым 1734 году пачалася аблога Гданьску расейцамі. Амаль паўгоду цягнулася гераічная абарона гораду, але ніякай дапамогі не было. Калі ж не засталося ніякай надзеі, Ляшчынскі ўцёк, пераапрануўшыся селянінам, у Прусію, а адтуль — у Францыю.

Пры Аўгусту ажывілася культурнае і эканамічнае жыцьцё, пачалася адукацыйная рэформа. Але ў час яго ўладараньня ў краіне пашырылася фэадальная анархія, пачаўся палітычны крызыс. Цэнтральная ўлада ня дзейнічала, магнаты праводзілі сваю незалежную палітыку. 3 прычыны дзяржаўнай і палітычнай дэзарганізацыі Рэч Паспалітая трапіла ў залежнасьць ад суседніх дзяржаваў, асабліва Расеі.

Народная памяць

Партэты Аўгуста Моцнага і Аўгуста Саса на пано «Шэсьце князёў»

Уладараньне саксонскай дынастыі, і ў прыватнасьці Аўгуста Саса, не мінула бясьсьледна і для простага люду, нарадзіўшы калярытныя прымаўкі. Напрыклад: «За караля Саса наеліся хлеба і мяса», «За караля Саса папушчай паса».

Помнікі

У Дрэздэне партрэт Аўгуста Саса ёсьць на найвялікшым у сьвеце парцалянавым пано «Конная працэсія».

Вонкавыя спасылкі

Аўгуст Сассховішча мультымэдыйных матэрыялаў

  1. ^ а б в г д е Август III (рас.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. АндреевскийСПб: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. I. — С. 70—71.
  2. ^ а б в г August III // RKDartists (нід.)
  3. ^ а б в г Augustus III // Encyclopædia Britannica (анг.)