Васіль III Іванавіч: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дНяма апісаньня зьменаў
Радок 1: Радок 1:
{{Манарх
[[Файл:Vasiliy3 titularnik.jpg|значак|Выява з царскага тытулярніка 1672 року]]
|Імя = Васіль III Іванавіч
{{Бяз карткі|Манарх}}
|Варыянт імя =
|Тытул =
|Партрэт = Vasiliy3 titularnik.jpg
|Памер =
|Апісаньне = Выява з царскага тытулярніка 1672 року
|Пасада = вялікі князь маскоўскі
|Сьцяг =
|Герб =
|Пачатак тэрміну = [[1505]]
|Канец тэрміну = [[1533]]
|Каранацыя = 14 красавіка 1502
|Рэгент =
|Сукіраўнік =
|Папярэднік = [[Іван III Васільевіч]]
|Наступнік = [[Іван IV Васільевіч]]

|Пасада2 =
|Сьцяг2 =
|Герб2 =
|Пачатак тэрміну2 =
|Канец тэрміну2 =
|Каранацыя2 =
|Рэгент2 =
|Сукіраўнік2 =
|Папярэднік2 =
|Наступнік2 =

|Пасада3 =
|Сьцяг3 =
|Герб3 =
|Пачатак тэрміну3 =
|Канец тэрміну3 =
|Каранацыя3 =
|Рэгент3 =
|Сукіраўнік3 =
|Папярэднік3 =
|Наступнік3 =

|Пасада4 =
|Сьцяг4 =
|Герб4 =
|Пачатак тэрміну4 =
|Канец тэрміну4 =
|Каранацыя4 =
|Рэгент4 =
|Сукіраўнік4 =
|Папярэднік4 =
|Наступнік4 =

|Пасада5 =
|Сьцяг5 =
|Герб5 =
|Пачатак тэрміну5 =
|Канец тэрміну5 =
|Каранацыя5 =
|Рэгент5 =
|Сукіраўнік5 =
|Папярэднік5 =
|Наступнік5 =

|Пасада6 =
|Сьцяг6 =
|Герб6 =
|Пачатак тэрміну6 =
|Канец тэрміну6 =
|Каранацыя6 =
|Рэгент6 =
|Сукіраўнік6 =
|Папярэднік6 =
|Наступнік6 =

|Імя пры нараджэньні =
|Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|25|3|1479}}
|Месца нараджэньня =
|Дата сьмерці = {{Памёр|4|12|1533}}
|Месца сьмерці =
|Дата пахаваньня =
|Месца пахаваньня =
|Нашчадкі =
|Каралеўскі дом =
|Дынастыя =
|Каралеўскі гімн =
|Каралеўскі дэвіз =
|Жонка =
|Жонкі = * Solomonia Saburova
* [[Алена Глінская]]
|Бацька = [[Іван III Васільевіч|Івана III]]
|Маці = [[Сафія Палеоляг|Сафіі Палеоляг]]
|Узнагароды =
|Подпіс =
|Памер подпісу =
|Сайт =
}}
'''Васі́ль III Іва́навіч''' ({{Нарадзіўся|25|3|1479}} — {{Памёр|4|12|1533}}) — вялікі князь маскоўскі ў [[1505]]—[[1533]], сын [[Іван III Васільевіч|Івана III]] і [[Сафія Палеалёг|Сафіі Палеалёг]], бацька [[Іван IV Жахлівы|Івана IV Жахлівага]].
'''Васі́ль III Іва́навіч''' ({{Нарадзіўся|25|3|1479}} — {{Памёр|4|12|1533}}) — вялікі князь маскоўскі ў [[1505]]—[[1533]], сын [[Іван III Васільевіч|Івана III]] і [[Сафія Палеалёг|Сафіі Палеалёг]], бацька [[Іван IV Жахлівы|Івана IV Жахлівага]].



Вэрсія ад 00:11, 2 верасьня 2014

Васіль III Іванавіч
Выява з царскага тытулярніка 1672 року
 вялікі князь маскоўскі
1505 — 1533
Каранацыя 14 красавіка 1502
Папярэднік Іван III Васільевіч
Наступнік Іван IV Васільевіч
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 25 сакавіка 1479,
Памёр 4 сьнежня 1533,
Жонкі
Бацька Івана III
Маці Сафіі Палеоляг

Васі́ль III Іва́навіч (25 сакавіка 14794 сьнежня 1533) — вялікі князь маскоўскі ў 15051533, сын Івана III і Сафіі Палеалёг, бацька Івана IV Жахлівага.

Жыцьцё

Васіль ня быў старэйшым сынам і стаў спадкаемцам пасьля сьмерці Івана Маладога ў 1490 годзе і няміласьці Дзьмітрыя Іванавіча (сына Івана Маладога і ўнука Івана III) у 1502 годзе. Першы шлюб быў уладкаваны яго бацькам Іванам, які спачатку спрабаваў знайсьці яму нявесту ў Эўропе, але скончыў справу выбарам з 1500 дзяўчын, прадстаўленых да двара для гэтай мэты з усёй краіны. Бацька першай жонкі Васіля Саламоніі, Юры Сабураў, ня быў нават баярынам. Род Сабуравых ідзе ад татарскага мурзы Чэта.

Паколькі першы шлюб быў бясплодны, Васіль дамогся разводу ў 1525 годзе, і ў пачатку наступнага году ажаніўся з Аленай Глінскай, дачкой літоўскага князя Васіля Львовіча Глінскага. Першапачаткова новая жонка таксама не магла зацяжарыць, але нарэшце 25 жніўня 1530 году ў іх нарадзіўся сын Іван, будучы Іван Жахлівы, а затым і другі сын — Юры.

Васіль памёр 3 сьнежня 1533 году ад заражэньня крыві, выкліканага нарывам на левым сьцягне.

Зьнешняя палітыка

У зьнешняй палітыцы магчыма вылучыць некалькі кірункаў — казанскі, літоўскі, крымскі. Паходы на Казань ажыцьцяўляліся ў 1506, 1523 і 1524 гадах. У 1521 годзе быў адбіты напад на Маскву сумеснага крымска-казанскага войска, а ў 1527 годзе — крымскага войска Ісьлям-гірэя. На літоўскім кірунку ў выніку двух маскоўска-літоўскіх войнаў (1507—1508 і 1512—1522) за Вялікім княствам Маскоўскім былі замацаваны землі шэрагу вярхоўскіх княстваў, далучаных яшчэ яго бацькам Іванам III, далучаны смаленскія землі разам са Смаленскам. На бок маскавітаў на грунце грамадзянскае вайны, выкліканай пераважна спрэчкамі за баярскі статус, перайшоў Міхал Глінскі.

Падчас свайго кіраваньня Васіль далучыў да Масквы Пскоў (1510), Смаленск (1514), Разань (1521), Ноўгарад-Северскі (1522).

Унутраная палітыка

У сваёй унутранай палітыцы Васіль III карыстаўся падтрымкай царквы ў барацьбе з баярскай апазыцыяй. У 1521 мітрапаліт Варлаам быў высланы з-за адмовы ўдзельнічаць у барацьбе Васіля супраць князя Васіля Шамячыча. Князёў Рурыкавічаў Васіля Шуйскага і Івана Варатынскага саслаў у выгнаньне. Дыплямат і дзяржаўны дзяяч Іван Бярсен-Бяклемешаў быў пакараны ў 1525 з-за крытыкі палітыкі Васіля. Максім Грэк (публіцыст), Васіян Патрыкееў (дзяржаўны дзяяч) і іншыя былі асуджаныя з тае ж прычыны ў 1525 і 1531. На працягу кіраваньня Васіля III павялічылася зямельнае дваранства, улады актыўна абмяжоўвалі імунітэт і прывілеі баяраў.

Папярэднік
Іван III Васільевіч
Вялікі князь маскоўскі
14621505
Наступнік
Іван IV Васільевіч