Сьцяпан Бандэра: розьніца паміж вэрсіямі
д артаграфія, вікіфікацыя using AWB |
Няма апісаньня зьменаў |
||
| Радок 10: | Радок 10: | ||
|месца сьмерці = {{сьцяг Нямеччыны}} [[Мюнхэн]], [[Нямеччына]] |
|месца сьмерці = {{сьцяг Нямеччыны}} [[Мюнхэн]], [[Нямеччына]] |
||
}} |
}} |
||
'''Сьцяпа́н Андрэ́евіч Бандэ́ра''' ({{мова-uk|Степа́н Андрі́йович Банде́ра}}; [[1 студзеня]] [[1909]] — [[15 кастрычніка]] [[1959]]) — палітычны дзяяч, ідэоляг украінскага нацыянальнага руху, кіраўнік [[Арганізацыя ўкраінскіх нацыяналістаў|Арганізацыі ўкраінскіх нацыяналістаў]] ( |
'''Сьцяпа́н Андрэ́евіч Бандэ́ра''' ({{мова-uk|Степа́н Андрі́йович Банде́ра}}; [[1 студзеня]] [[1909]] — [[15 кастрычніка]] [[1959]]) — палітычны дзяяч, ідэоляг украінскага нацыянальнага руху, кіраўнік [[Арганізацыя ўкраінскіх нацыяналістаў|Арганізацыі ўкраінскіх нацыяналістаў]] (АУН). Герой Ўкраіны ([[2010]]).<ref name="hero_nn">[http://nn.by/index.php?c=ar&i=34205 Юшчанка прысвоіў Бандэру званне Героя Украіны] ''[[Наша Ніва]]''</ref><ref>[http://www.president.gov.ua/documents/10353.html УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 46/2010 Про присвоєння С.Бандері звання Герой України]</ref> |
||
== Біяграфія == |
== Біяграфія == |
||
Вэрсія ад 16:24, 26 сакавіка 2014
Сьцяпан Андрэевіч Бандэра | |
| Степа́н Андрі́йович Банде́ра | |
 | |
| Род дзейнасьці | палітык |
|---|---|
| Дата нараджэньня | 1 студзеня 1909 |
| Месца нараджэньня | .svg) |
| Дата сьмерці | 15 кастрычніка 1959 |
| Месца сьмерці |  Мюнхэн, Нямеччына
|
| Прычына сьмерці | атручваньне[d] |
| Месца пахаваньня | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | палітык |
| Бацька | Андрэй Бандэра[d] |
| Маці | Міраслава Бандэра[d] |
| Дзеці | Andrii Bandera[d] |
| Узнагароды |  |
| Подпіс | 
|
Сьцяпа́н Андрэ́евіч Бандэ́ра (па-ўкраінску: Степа́н Андрі́йович Банде́ра; 1 студзеня 1909 — 15 кастрычніка 1959) — палітычны дзяяч, ідэоляг украінскага нацыянальнага руху, кіраўнік Арганізацыі ўкраінскіх нацыяналістаў (АУН). Герой Ўкраіны (2010).[1][2]
Біяграфія
Нарадзіўся ў вёсцы Стары Ўгрынаў Калускага павету на Станіслаўшчыне (цяпер Івана-Франкоўшчына) у сям’і грэка-каталіцкага сьвятара. З 1919 па 1927 навучаўся ў Стрыйскай гімназіі. У 1922 стаў сябрам «Пласта». У 1928 стаў сябрам Украінскай Ваеннай Арганізацыі (УВА). Працаваў спачатку ў аддзеле выведкі, пазьней — прапаганды. У гады вучобы на аграрным факультэце Львоўскага ўнівэрсытэту актыўна прымае ўдзел ва ўкраінскіх моладзевых арганізацыях анархісцкага толку. Адначасова знаходзіўся ў студэнцкай арганізацыі Група Ўкраінскай Нацыяналістычнай Моладзі.
Дзейнасьць ва АУН
У 1929 ён уступіў у АУН, з 1931 зьяўляўся сябрам Краявой Экзэкутывы АУН на Заходне-Ўкраінскіх-Землях (ЗУЗ), а з чэрвеня 1932 — намесьнікам Краявога Правадыра і рэфэрэнт прапаганды.
У чэрвені 1934 году быў арыштаваны польскай паліцыяй і быў пад сьледзтвам у турмах Львова, Кракава і Варшавы да канца 1935 г. У канцы 1935 у пачатку 1936 г. адбыўся працэс перад акруговым судом у Варшаве, у якім Бандэра, разам з 11 іншымі абвінавачванымі, быў судзімы за прыналежнасьць да АУН і за арганізацыю забойства міністра ўнутраных справаў Польшчы Браніслава Перацкага. Асуджаны на сьмяротнае пакараньне, замененае пажыцьцёвым зьняволеньнем. 13 верасьня 1939 году з прычыны крытычнага становішча на ўчастку фронту адміністрацыя і ахова турмы эвакуяваліся, і зьняволеныя, у тым ліку Бандэра, выйшлі на волю. З 1940 займае кіравальныя пасты ва АУН.
Прыхільнікі Бандэры ва АУН вылучаюцца ў асобнае крыло, якое не прызнае паўнамоцтваў А. Млынара, абранага лідэрам АУН пасьля забойства агентам НКУС Судаплатавым ранейшага лідэра, Я. Канавальца.
5 ліпеня 1941 году Бандэра быў арыштаваны нацысцкімі ўладамі за спробы абвяшчэньня яго прыхільнікамі на чале з Я. Стэцко незалежнай Украінскай дзяржавы ва Львове. Разам са сваімі роднымі братамі Аляксандрам і Васілём Бандэрай заключаны ў канцлягер Заксэнхаўзэн. Утрымоўваўся ў камэры 73-га бункера «Цэленбаў». Быў нямецкім вязьнем да 1944 году. Браты С. Бандэры Аляксандар і Васіль Бандэра загінулі ў канцлягеры Асьвенцым.
Прыхільнікі Бандэры, якія падтрымлівалі зь ім сувязь падчас яго зьняволеньня, разгарнулі тэрарыстычную дзейнасьць, накіраваную на падначаленьне Бандэры АУН. З гэтай мэтай яны зьдзяйсьнялі забойствы прыхільнікаў А. Мельніка і Бульбы-Бараўца, а таксама стваралі раўналежныя структуры, аднайменныя ўжо існым структурам украінскіх нацыяналістаў (Украінскае паўстанцкае войска, Украінскі цэнтральны камітэт і інш.) Да 1944 ім атрымалася цалкам зьнішчыць ролі Млынара і Бульбы-Бараўца ў нацыяналістычным руху. З гэтага жа часу назоў УПА асацыюецца толькі зь імем Бандэры, а УПА Бульбы-Бараўца забытая.
Забіты ў 1959 годзе ў Мюнхэне (стрэлам цыяніду), як усталяваў нямецкі Фэдэральны Канстытуцыйны Суд у Карлсруэ, па заданьні КДБ Багданам Сташынскім, што пазьней перабег у Заходні Бэрлін. У інтэрвію газэце «Камсамольская праўда», апублікаваным у нумары за 6 сьнежня 2005 году, былы Старшыня КДБ СССР Уладзімер Кручкоў прызнаў, што «забойства Сьцяпана Бандэры было адной з апошніх ліквідацыяў КДБ гвалтоўнымі мэтадамі непажаданых элемэнтаў»[3].
Сьцяпан Бандэра быў пахаваны 20 кастрычніка на цьвінтары Вальдфрыдхаў (па-нямецку: Waldfriedhof) у Мюнхэне. Пасьля яго сьмерці арганізацыю ўзначаліў Сьцяпан Лянкаўскі.
Частка ўкраінскага насельніцтва ставіцца да Бандэры як да героя Ўкраіны і зьвязвае зь яго імем нацыянальна-вызваленчую барацьбу ўкраінскага народа супраць двух імпэрыялізмаў — савецкага і нацысцкага.
Ушанаваньне памяці
У 2004 годзе было пачата будаўніцтва вялізарнага помніка Бандэры ў Львове. Помнік быў адкрыты 13 кастрычніка 2007 году. 22 студзеня 2010 году Сьцяпану Бандэру было прысвоена званьне «Герой Украіны».[1]
Крыніцы
Вонкавыя спасылкі
Сьцяпан Бандэра — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў