Клімат: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 01:22, 8 сьнежня 2013

Клімат (па-грэцку: Κλίμα, літаральна «нахіл») — шматгадовы рэжым надвор’я, які вызначаецца геаграфічнымі ўмовамі ў тым ці іншым рэгіёне. Клімат зьяўляецца вынікам фізычных (кліматаўтваральных) працэсаў, якія адбываюцца ў атмасфэры Зямлі і падысподняй паверхні, такіх, як прыток, ператварэньне і аддача і перанос цеплавой, кінэтычнай і іншых формаў энэргіі, выпарэньне, кандэнсацыя і перанос вільгаці і г. д., і якія знаходзяцца пад уплывам геаграфічных фактараў.

Фармаваньне розных тыпаў клімату адбываецца пад уплывам шматлікіх фактараў. Усю іхную разнастайнасьць можна зьвесьці да трох групаў:

колькасьць сонечнай цеплыні, якая паступае на зямную паверхню (у залежнасьці ад геаграфічнай шыраты);
цыркуляцыя атмасфэры;
характар зямной паверхні (падсьцілаючая паверхня, рэльеф).

У залежнасьці ад тэмпэратурных умоваў, пераважных паветраных масаў і вятроў зямная паверхня падзяляецца на кліматычныя пасы. Кліматы могуць быць клясыфікаваны ў адпаведнасьці зь сярэднім і тыповым дыяпазонам розных зьменных парамэтраў, найбольш часта тэмпэратуры і ападкаў. Найбольш часта выкарыстоўваюцца схемы клясыфікацыі, якая была першапачаткова распрацаваная Ўладзімерам Кёпэнам. Сыстэма Торнтўэйта, якая выкарыстоўваецца з 1948 году, уключае ў сябе сумарная выпарэньне разам з тэмпэратурай, а таксама ўлічвае зьвесткі па ападкам і выкарыстоўваецца пры вывучэньні відавай разнастайнасьці жывёлаў і патэнцыйных наступстваў зьмены клімату^[1]. Сыстэмы Бэржэрону і тэрытарыяльная сынаптычная клясыфікацыя засяроджваюцца на паходжаньні паветраных масаў, якія вызначаюць клімат у рэгіёне.

Вучэньне, згодна зь якім клімат разам зь іншымі прыроднымі ўмовамі гуляе вызначальную ролю ў гісторыі народаў, то бок фармуе нацыянальны характар, асаблівасьці грамадзкага строю і іншыя характарыстыкі, мае назоў геаграфічны дэтэрмінізм.

Крыніцы

^ C. W. Thornthwaite (1948). An Approach Toward a Rational Classification of Climate. Geographical Review 38 (1): 55–94. doi:10.2307/210739. JSTOR 210739.

Вонкавыя спасылкі

Клімат — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Шаблён:Link GA

[1] C. W. Thornthwaite (1948). An Approach Toward a Rational Classification of Climate. Geographical Review 38 (1): 55–94. doi:10.2307/210739. JSTOR 210739.

[1]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+[[Файл:ClimateMap World.png|міні|270пкс|Кліматычныя пасы Зямлі]]
-'''Клімат''' ({{мова-el|Κλίμα}}, літаральна «нахіл») — шматгадовы рэжым [[надвор'е|надвор’я]], які вызначаецца геаграфічнымі ўмовамі ў тым ці іншым рэгіёне.
+'''Клімат''' ({{мова-el|Κλίμα}}, літаральна «нахіл») — шматгадовы рэжым [[надвор’е|надвор’я]], які вызначаецца геаграфічнымі ўмовамі ў тым ці іншым рэгіёне. Клімат зьяўляецца вынікам фізычных (кліматаўтваральных) працэсаў, якія адбываюцца ў [[атмасфэра Зямлі|атмасфэры Зямлі]] і падысподняй паверхні, такіх, як прыток, ператварэньне і аддача і перанос цеплавой, кінэтычнай і іншых формаў [[энэргія|энэргіі]], выпарэньне, кандэнсацыя і перанос вільгаці і г. д., і якія знаходзяцца пад уплывам геаграфічных фактараў.
+Фармаваньне розных тыпаў клімату адбываецца пад уплывам шматлікіх фактараў. Усю іхную разнастайнасьць можна зьвесьці да трох групаў:
-Клімат зьяўляецца вынікам фізычных (кліматаўтваральных) працэсаў, якія адбываюцца ў [[атмасфэра Зямлі|атмасфэры Зямлі]] і падысподняй паверхні, такіх, як прыток, ператварэньне і аддача і перанос цеплавой, кінэтычнай і іншых формаў энэргіі, выпарэньне, кандэнсацыя і перанос вільгаці і г. д., і якія знаходзяцца пад уплывам геаграфічных фактараў.
+* [[колькасьць сонечнай цеплыні]], якая паступае на зямную паверхню (у залежнасьці ад геаграфічнай шыраты);
-Фармаваньне розных тыпаў клімату адбываецца пад уплывам шматлікіх фактараў. Усю іх разнастайнасьць можна зьвесьці да трох групаў:
-* колькасьць сонечнай цеплыні, якая паступае на зямную паверхню (у залежнасьці ад геаграфічнай шыраты);
 * цыркуляцыя атмасфэры;
-* характар зямной паверхні (падсьцілаючая паверхня, рэльеф).
+* характар зямной паверхні (падсьцілаючая паверхня, [[рэльеф]]).
+У залежнасьці ад [[тэмпэратура|тэмпэратурных]] умоваў, пераважных паветраных масаў і [[вецер|вятроў]] зямная паверхня падзяляецца на [[кліматычны пас|кліматычныя пасы]]. Кліматы могуць быць клясыфікаваны ў адпаведнасьці зь сярэднім і тыповым дыяпазонам розных зьменных парамэтраў, найбольш часта тэмпэратуры і [[ападкі|ападкаў]]. Найбольш часта выкарыстоўваюцца схемы клясыфікацыі, якая была першапачаткова распрацаваная [[Уладзімер Кёпэн|Ўладзімерам Кёпэнам]]. Сыстэма Торнтўэйта, якая выкарыстоўваецца з [[1948]] году, уключае ў сябе сумарная выпарэньне разам з тэмпэратурай, а таксама ўлічвае зьвесткі па ападкам і выкарыстоўваецца пры вывучэньні відавай разнастайнасьці жывёлаў і патэнцыйных наступстваў зьмены клімату<ref>C. W. Thornthwaite (1948). [http://www.unc.edu/courses/2007fall/geog/801/001/www/ET/Thornthwaite48-GeogrRev.pdf An Approach Toward a Rational Classification of Climate]. Geographical Review 38 (1): 55–94. doi:10.2307/210739. JSTOR 210739.</ref>. Сыстэмы Бэржэрону і [[тэрытарыяльная сынаптычная клясыфікацыя]] засяроджваюцца на паходжаньні паветраных масаў, якія вызначаюць клімат у рэгіёне.
+Вучэньне, згодна зь якім клімат разам зь іншымі прыроднымі ўмовамі гуляе вызначальную ролю ў [[гісторыя|гісторыі]] народаў, то бок фармуе нацыянальны характар, асаблівасьці грамадзкага строю і іншыя характарыстыкі, мае назоў [[геаграфічны дэтэрмінізм]].
+== Крыніцы ==
-У залежнасьці ад тэмпэратурных умоў, пераважных паветраных мас і вятроў зямная паверхня дзеліцца на [[кліматычны пас|кліматычныя пасы]].
+{{Крыніцы}}
 == Вонкавыя спасылкі ==
-{{Commons|Category:Climate|выгляд=міні}}
+{{Commons|Category:Climate}}
+* [http://www.climate.gov/ NOAA Climate Services Portal] {{ref-en}}
+* [http://www.igbp.net/page.php?pid=504 IGBP Climate-change Index] {{ref-en}}
+* [http://www.worldclimate.com/ WorldClimate] {{ref-en}}
 [[Катэгорыя:Геаграфія]]