Слуцак

Слуцак
Царква Сьв. Тройцы на малюнку Н. Орды, цяпер зьнішчаная
Герб Слуцку Сьцяг Слуцку
Першыя згадкі:	1116
Магдэбурскае права:	1441 27 жніўня 1652
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Слуцкі
В. а. старшыні райвыканкаму:	Васіль Статкевіч
Плошча:	24,6 км²
Вышыня:	156 м н. у. м.
Насельніцтва (2009)
колькасьць:	61 444 чал.
шчыльнасьць:	2497,72 чал./км²
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1795
Паштовыя індэксы:	223610 (223601—223609)
СААТА:	6246501000
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	53°1′0″ пн. ш. 27°33′0″ у. д.
Слуцак на мапе Беларусі ± Слуцак Слуцак
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
slutsk.minsk-regions.by

Слу́цак (Слуцк) — горад у Менскай вобласьці Беларусі, на рацэ Случ. Адміністрацыйны цэнтар Слуцкага раёну. Насельніцтва 61 444 чал. (2009). Знаходзіцца за 105 км на поўдзень ад Менску. Вузел чыгунак на Асіповічы, Баранавічы, Салігорск. Аўтамабільныя дарогі на Менск, Бабруйск, Салігорск.

Упершыню згадваецца ў «Аповесьці мінулых гадоў» пад 1116 годам як адзін з гарадоў Тураўскага княства. Магдэбурскае права атрымаў у 1441 годзе трэцім на Беларусі. Колішні цэнтар Слуцкага княства, Случарэцкага павету ВКЛ, Слуцкага павету Расейскай імпэрыіі і Слуцкай акругі БССР.

Геаграфія

Слуцак знаходзіцца ў цэнтры паўднёвай часткі Беларусі, усярэдзіне Слуцкай раўніны. Сярэдняя вышыня над роўнем мора складае 156 м.

Клімат

Клімат гораду характэрызуецца пераходам ад кантынэнтавага да морскага, адменнага ўмеранай цеплатою і павышанай вільготнасьцю. У сярэднім за год Слуцак мае 580 мм ападкаў.

Кліматычныя зьвесткі для Слуцку  Паказьнік Сту Лют Сак Кра Тра Чэр Ліп Жні Вер Кас Ліс Сьн Абсалютны максымум t, °C 10,5 14 19 27,7 31 33,2 35 36,1 31,2 25,7 18 10,9 Абсалютны мінімум t, °C −34,9 −36,2 −35,4 −10,2 −4,5 −0,2 4,2 −0,6 −4 −13,4 −21,5 −31,4 Крыніца: http://www.pogoda.by/315/klim.php?city=%D1%EB%F3%F6%EA&par=30&m=1

Гісторыя

Этымалёгія назвы

Назва места паходзіць ад ракі Случ. У сваю чаргу, найменьне рэчкі зьяўляецца вытворным ад слова «лука» — выгін ракі, лукавіна (злуч, злучына). У летапісах згадваецца як Случеск, Слуцек.

Першыя стагодзьдзі

Першай пісьмовай згадкай традыцыйна лічыцца запіс у «Аповесьці мінулых гадоў»: «В лѣто 6624. Приходи Володимеръ на Глѣба; Глѣбъ бо бѧше воевалъ Дрѣговичи и Случескъ пожегъ…» Між тым, у розных гістарычных крыніцах існуюць згадваньні Слуцку раней за 1116 год, якія ня маюць спасылак на дакумэнты: паводле зьвестак кіева-пячэрскага архімандрыта Іосіфа Трызны (XVII стагодзьдзе), Уладзімер Сьвятаславіч надаў Тураўскай япархіі у 1005 годзе разам зь іншымі гарадамі і Слуцак.

У 1160 годзе Слуцак зрабіўся сталіцай удзельнага Слуцкага княства, першым князем якога быў Уладзімер Мсьціславіч, унук Уладзімера Манамаха. Княжаньне яго доўжылася два гады, пасьля чаго яго зрынула група князёў, ачоленых Расьціславам Мсьціславічам, ягоным братам і кіеўскім князем. На кароткі час Слуцкае княства ўвайшло ў склад Тураўскага, але ў 1190-х гадах канчаткова адасобілася ад іншых.

Вялікае Княства Літоўскае

Комплекс Верхняга і Ніжняга замкаў у Слуцку

У першай палове XIV стагодзьдзя разам зь іншымі беларускімі землямі ў склад ВКЛ увайшло і Слуцкае княства. Уладзімеру Альгердавічу, брату караля польскага Ягайлы, замест Кіеўскага княства было нададзенае меней магутнае Слуцкае. Алелькавічы, нашчадкі Ўладзімера Альгердавіча, валодалі княствам з 1395 да 1612 году.

У XV стагодзьдзі Слуцак зрабіўся адным з буйных фэадальных гарадоў. Ён меў Верхні, Ніжні і Новы замкі. Узрасла ягоная роля і ў палітычным жыцьці ВКЛ. Гэтак, у 1433 годзе горад быў цэнтрам выступленьня незадаволеных беларускіх фэадалаў супраць вялікага князя Жыгімонта Кейстутавіча. У 1481 годзе было сплянаванае і распачатае выступленьне ўжо супраць Казімера Ягелончыка.

У грамаце 1441 году Казімер Ягелончык пералічыў 15 найбольш буйных гарадоў ВКЛ. Слуцак быў у іх шэрагу. У тым жа годзе трэцім зь беларускіх гарадоў Слуцку было нададзенае права на самакіраваньне. Слуцак таксама стаўся першым прыватнаўласьніцкім горадам, які атрымаў Магдэбурскае права, бо папярэднія гарады ўсе належалі дзяржаве. Органам самакіраваньня зьяўляўся магістрат, ачолены войтам і бурмістрамі. Праз 60 гадоў, на пачатку XVI стагодзьдзя права на самакіраваньне было адкліканае Сямёнам Міхайлавічам Алелькавічам, тагачасным князем Слуцку: пазбаўленьне права было выкліканае разбурэньнем гораду ў час татарскіх нападаў.

У 1502 годзе абыўся першы набег татараў на Слуцак. Князь Сямён Міхайлавіч Алелькавіч з ваяводам падольскім Янам Бучацкім разьбілі атрад татараў колькасьцю 150 чалавек (паводле зьвестак Хронікі Літоўскай і Жамойцкай — 1500) на рацэ Вуша пад Бабруйскам. У Хроніцы Быхаўца ёсьць зьвесткі на гэты конт:

Тою ж восеньню прыйшла вестка каралю Аляксандру, што татары, перайшоўшы раку Прыпяць, ваююць па воласьцях. І кароль напісаў да князя Сямёна Міхайлавіча Слуцкага і паслаў яму на дапамогу ваяводзіча падольскага Яна Бучацкага, а з ім дваран сваіх літоўскіх ды рускіх і радцаў нямала. Князь жа Сямён Слуцкі з панам ваяводзічам і з усімі вышэйназванымі дваранамі гналіся за татарамі і дагналі некаторых за Бабруйскам, за шэсьць міляў ад гораду, на рацэ Ўшы. Было іх усяго паўтары сотні. І, дагнаўшы, пабілі іх і назад вярнуліся. Арыгінальны тэкст  (ст.-бел.)   Toie że oseni pryde west korolu Alexandru, iże tatarowe, pereszedszy reku Prypiat, wojuiut po wołostem. Korol że pisał do kniazia Semena Michayłowicza Słuckoho, y posłał k nemu na pomocz wojewodycza podolskoho pana Jana Buczackoho, a s nim dworan swoich litowskich y ruskich y racow nemało; kniaź Semen że Słucki z panom wojewodyczom y so wsimi wyszereczennymi dworany honili za tatary y dohnali ich nemnohich za Bobruyskom w szesty milach, na rece na Usze; było ich tolko pułtorasta. — Хроніка Быхаўца, частка трэцяя

5 жніўня 1506 году, падчас аднаго з наступных набегаў татараў, крымскае войска было ўшчэнт разьбітае войскам ВКЛ на чале зь Міхалам Глінскім пад Клецкам.

З 1507 году Слуцак увайшоў у склад Наваградзкага ваяводзтва, меў замкавы суд, апалчэньне. У 1508 годзе князь Міхал Львовіч Глінскі ўчыніў фэадальны мяцеж, падчас якога Слуцак быў спалены, акрамя замка. З прычыны разбурэньня гораду і зьнішчэньня большай часткі ягонага насельніцтва татарамі, а таксама паўстаньня, самакіраваньне ў Слуцку было скасаванае.

Касьцёл Сьв. Антонія кляштару бэрнардынаў, зьнішчаны бальшавікамі.

Пасьля сьмерці ў 1578 годзе Юрыя Юр’евіча Алелькавіча ў 1582-м Слуцак быў падзелены паміж яго трыма сынамі на тры часткі: Старое места, Новае места і Востраў (прадмесьце па-за гарадзкімі ўмацаваньнямі) — у кожнай зь якіх быў свой князь і войт. Такім чынам, места кіравалася трыма князямі і трыма войтамі. Слуцак быў зноў аб’яднаны ў 1592 годзе: пасьля сьмерці Юрыя ў траўні 1586 году, Аляксандра — у чэрвені 1591-га і Яна Сямёна — у сакавіку 1592-га ўся спадчына дасталася маленькай дачцы Юрыя Соф’і, якую апякаў спачатку Юры, а потым яго брат Еранім Хадкевіч.

Соф’я Алелькавіч, апошняя прадстаўніца роду Алелькавічаў, памерла 19 сакавіка 1612 году падчас родаў, нарадзіўшы нежывое дзіця, пасьля чаго ўся маёмасьць перайшла да яе мужа Януша VI Радзівіла.

У траўні 1617 году адбылася закладка кальвінісцкай гімназіі, адчыненай у 1624 годзе. У 1624 годзе таксама была адчыненая школа для гараджан. У 1630—1640-х гадах Багуслаў Радзівіл ператварыў Слуцак у места-фартэцыю; пры княскім двары вёўся Слуцкі летапіс, была бібліятэка, на падставе кніжак і летапісу якой напісаў сваю «Хроніку» Мацей Стрыйкоўскі.

Сучасны выгляд гербаў (Пагоня і Пэгас адпаведна), адзін зь якіх мяркуецца афіцыйным гербам, зацьверджаны прывілеем 27 жніўня 1652 году.

Паводле просьбы жыхароў Слуцку, перададзенай Багуславам Радзівілам каралю 27 жніўня 1652 году, места паўторна атрымала Магдэбурскае права, пацьверджанае 24 сакавіка 1653 году соймам Рэчы Паспалітай. Згодна з прывілеем, Слуцку таксама быў нададзены герб. Паводле адных зьвестак, гэта быў герб «Пагоня» («у чырвоным полі на белым кані збройны рыцар імчыцца ўлева»). Згодна зь іншымі крыніцамі, места атрымала герб «Пагоньчык» («у блакітным полі срэбны конь з крыламі; на чырвонай гуньцы пад княжацкай каронай манаграма Radzivil Dux»; таксама разглядаецца вэрсія, што манаграма расшыфроўваецца як Boguslaus Radzivil Dux), што таксама пацьвярджаецца знаходжаньнем гэтага гербу на гарадзкой пячатцы ў XVII—XVIII стагодзьдзях.

У Трынаццацігадовую вайну маскоўскія войскі некалькі разоў спрабавалі захапіць места, але здабыць яго так і ня здолелі. Хоць сам Слуцак ня быў разбураны, аднак захопнікі спалілі і разбурылі ягоныя прадмесьці. У той час грамадзка-палітычная сытуацыя ў Слуцку была нестабільная, што прыводзіла да выступленьняў супраць уладаў места. Гэтак, у 1661 годзе мяшчане былі незадаволеныя ўвядзеньнем новага гандлёвага падатку. У 1684, 1685, 1695 і 1699 гадах адбыліся паўстаньні жыхароў.

Кальвінскі збор, разбураны ў канцы Вялікай Айчыннай вайны, і Слуцкая гімназія побач зь ім.

З 1672 году ў Слуцку працавала друкарня, перавезеная сюды зь Мітавы. На ёй друкаваліся як кнігі рэлігійнага зьместу, гэтак і сьвецкая літаратура, календары, геаграфічныя даведнікі. З 1673 па 1687 год з друкарні выйшла 23 кнігі агульным накладам 24 200 асобнікаў. Аднак у 1705 годзе яе перавезьлі ў Кёнігсбэрг.

Станам на 1683 год у Слуцку працавала 16 рамесных цэхаў (у 1777 — 18). У 1730—1740-я ў месьце ўзьніклі суконная, палатняная мануфактуры, Слуцкая мануфактура шаўковых паясоў. У XVII стагодзьдзі ў Слуцку зьявілася першая на Беларусі аптэка.

20 сакавіка 1767 году ўтварылася Слуцкая канфэдэрацыя, мэтай якой было прымусіць Станіслава Аўгуста Панятоўскага ўраўнаць у правах канфэдэратаў і каталіцкую шляхту. Па сутнасьці, мэтай гэтай канфэдэрацыі, як і Торунскай пратэстанцкай і Радамскай каталіцкай канфэдэрацыяў, была дэстабілізацыя ўнутранага становішча Рэчы Паспалітай. Канфэдэрацыю прыняла пад «найвышэйшую пратэкцыю» Кацярына II, расейская імпэратарка.

У лістападзе 1791 на базе Слуцкаага княства ўтварыўся Случарэцкі павет у складзе Наваградзкага ваяводзтва. Пасьля падпісаньня канвэнцыі аб другім падзеле Рэчы Паспалітай 23 студзеня [ст. ст. 12 студзеня] 1973 году Слуцак разам зь іншымі беларускімі местамі адышоў да Расейскай імпэрыі, дзе ў якасьці павятовага цэнтру ўвайшоў у склад Менскай губэрні.

У складзе Расейскай імпэрыі

Па далучэньні Слуцку да Расейскай імпэрыі улады апошняй пайшлі на паступовае выкараньне практыкі прыватнаўласьніцкіх местаў і мястэчак, паколькі ў самой Расеі такога не было. Працэс набыцьця дзяржавай Слуцку цягнуўся амаль паўстагодзьдзя. Дамінік Радзівіл, уласьнік Слуцку ў пачатку XIX стагодзьдзя, прапанаваў міністру ўнутраных справаў Аляксею Куракіну(be) адкласьці выплату доўгу на 15 гадоў, дазволіўшы набыць Слуцак. Але ў вайне 1812 году Д. Радзівіл перайшоў на службу да Напалеона і ўдзельнічаў у кампаніі супраць Расеі. Улетку 1813 году ўся ўласнасьць Дамініка была сэквэстраваная, а 11 лістапада 1813 на бітве пад Ханаў ён загінуў сам. У 1814 годзе ўся маёмасьць была вернутая ягоным сваякам — дачка яго, Стэфанія, атрымала Слуцак і Капыль.

Пасьля сьмерці Стэфаніі Радзівіл у 1832 годзе ўся маёмасьць, у тым ліку і Слуцак, перайшла да яе мужа — Людвіга Вітгенштэйна. Пасьля некалькіх гадоў перапіскі 10 сьнежня 1846 году горад быў набыты ўладамі за 342 821 рубель срэбрам.

У 1823 годзе быў складзены плян забудовы места, які прадугледжваў упарадкаваньне вулічнай сеткі, будаўніцтва новых будынкаў, зьліцьцё цэнтру з ускраінамі. У 1831 годзе завершылася будаўніцтва дзялянкі Маскоўска-Варшаўскай шашы, што праходзіла праз Слуцак і павет (будаўніцтва шашы скончылася ў 1846 годзе).

У 1896 годзе распачалося будаўніцтва чыгуначнай лініі Асіповічы — Слуцак, але станам на 1904 год лінія была даведзеная толькі ад Асіповічаў да Ўрэчча. Будаўніцтва чыгункі скончылася толькі ў 1915 годзе. Таксама існавала вузкакалейная чыгунка да Ляхавічаў. Да гэтага пасажыры перавозіліся ў адных зь першых на Беларусі аўтобусах.

У часе выбараў да самакіраваньня ў 1909 годзе да гарадзкай рады была абраных 10 расейцаў, 4 палякаў і 1 жыд.

Ад Першай сусьветнай вайны да сучаснасьці

Атака польскага 3 Полку Сылезіянскіх Уланаў (Дзецей Варшавы) пад Слуцкам, 10 жніўня 1919

• люты 1918: у ходзе Першай сусьветнай вайны нямецкія войскі занялі горад. У тым жа годзе дзейнічаў Беларускі нацыянальны камітэт, адкрылася Слуцкая беларуская гімназія.
• 1919: пачала дзейнічаць культурна-асьветніцкая арганізацыя «Папараць-кветка».
• 1 студзеня 1919: у складзе БССР, з 27 лютага — у ЛітБелССР.
• 10 жніўня 1919: Слуцак занялі польскія войскі.
• 15 верасьня 1919: Слуцак уключаны ў склад Грамадзкай управы Ўсходніх земляў (ГУУЗ), часовай польскай адміністрацыйнай адзінкі; цэнтар павету Мінскай акругі ГУУЗ.
• 19 кастрычніка 1919: У Слуцку адбыўся мітынг, на якім удзельнікі папрасілі далучыць Случчыну да Польшчы
• 15 ліпеня 1920: Слуцак занялі бальшавікі.
• лістапад—сьнежань 1920: на Случчыне адбылося ўзброенае антыбальшавіцкае паўстаньне, мэтай якога зьяўлялася абарона незалежнасьці Беларускай Народнай Рэспублікі; Слуцкі збройны чын быў жорстка задушаны Чырвонай Арміяй.
• 1924: цэнтар Слуцкай акругі і Слуцкага раёну.
• 27 верасьня 1938: атрымаў статус места абласнога падпарадкаваньня.
• 1941 — 30 чэрвеня 1944: знаходзіўся пад нямецкай акупацыі, у час якой у Слуцку дзейнічалі 3 лягеры сьмерці, агулам было зьнішчана звыш 25 тысяч чалавек.
• 12 кастрычніка 1967: масавыя хваляваньні ў горадзе, у час якіх быў спалены гарадзкі суд
• 2003: вяртаньне страчанага ў апошнюю вайну Слуцкага Эвангельля, якое ўпершыню трапіла ў Слуцак 22—24 траўня 2009 году.

Насельніцтва

• ХVI стагодзьдзе: 1593 — 7 тыс. чал.
• ХVII стагодзьдзе: 1683 — 9 тыс. чал.
• ХVIII стагодзьдзе: 1728 — 7,5—8 тыс. чал.
• ХIХ стагодзьдзе: 2-я пал. ХІХ ст. — 14 180 чал. (6764 муж. і 7416 жан.); 1867 — 15 689 чал., у тым ліку 758 каталікоў, 112 пратэстантаў, 5406 юдаістаў, 10 магамэтанаў; 1869 — 9,9 тыс. чал.; 1877 — 16 651 чал., зь іх 4545 праваслаўных, 822 каталікі, 154 пратэстанты, 10 881 юдаістаў, 39 магамэтанаў.
• ХХ стагодзьдзе: 1907 — 15 618 чал.; 1941 — <22 тыс. чал.; 1944 — 7 тыс. чал.; 1974 — 40,5 тыс. чал.; 1991 — 60,1 тыс. чал.; 1995 — 62,0 тыс. чал.
• ХХI стагодзьдзе: 2004 — 62 278 чал.; 2006 — 61,4 тыс. чал.; 2007 — 61,1 тыс. чал.; 2008 — 60,9 тыс. чал.; 2009 — 61 444 чал. (перапіс)

Адукацыя

Станам на 1 верасьня 2009 году ў Слуцку маецца 11 агульнаадукацыйных школаў і дзьве гімназіі (сярэдняя школа №7 пераўтварылася ў гімназію №2), 4 сярэдне-спэцыяльныя адукацыйныя ўстановы.

Спорт

Слуцак мае гарадзкі стадыён на 700 месцаў, дзіцячую спартовую школу і іншыя спартовыя аб’екты. Плянуецца пабудова лядовага палацу на 280 месцаў да 2014 году. У горадзе існуюць дзьве футбольныя каманды: «Слуцак» (гуляе ў першай лізе чэмпіянату Беларусі ад 2011 году) і «Аграсэрвіс» (гуляе ў першай лізе чэмпіянату Менскай вобласьці).

Эканоміка

Былая камэрцыйная вучэльня, цяпер кансэрвавы завод

Камэрцыйная вучэльня, пач. XX ст.

Прадпрыемствы харчовай, лёгкай, дрэваапрацоўчай, мэталаапрацоўчай прамысловасьці. У 2004 у месьце працавала 21 прамысловае прадпрыемства, зарэгістраваныя 126 прадпрыемстваў недзяржаўнай формы ўласнасьці. Харчовая і перапрацоўчая прамысловасьць прадстаўленая 8 прадпрыемствамі. Тавары лёгкай прамысловасьці вырабляюцца на прамыслова-гандлёвым прадпрыемстве «Ландыш», тэкстыльнай фабрыцы і рэспубліканскім унітарным прадпрыемстве мастацкіх вырабаў «Слуцкія паясы». Шырока прадстаўлена дрэва- і мэталаапрацоўчая галіны («Слуцкмэбля», «Слуцк-Модуль», «Ямполь»).

• ААТ «Слуцкі цукроварафінадны камбінат»
• ААТ «Слуцкі сыраробны камбінат»
• ААТ «Слуцкі мясакамбінат»
• ААТ «Слуцкі камбінат хлебапрадуктаў»
• ААТ «Слуцкі хлебазавод»
• СААТ «Слуцкі воцатны завод»
• УП «Слуцкі кансэрвавы завод»
• ААТ «Слуцкі льнозавод»

Транспарт

Асноўны артыкул: Слуцкі аўтобус

Чыгуначны вакзал.

Аўтобусны вакзал.

Праз Слуцак праходзяць аўтамабільныя дарогі Менск — Мікашэвічы Р23, Івацэвічы — Старыя Дарогі Р43, Асіповічы — Баранавічы Р91 і інш. Аўтавакзал абслугоўвае прымескія і міжмескія маршруты.

Адзіным відам грамадзкага транспарту, што працуе ў Слуцку, зьяўляюцца аўтобусныя перавозкі. У горадзе налічваецца 22 рэгулярныя маршруты, якія яднаюць розныя кропкі гораду. Рухомы склад зьмяшчае шараговыя мадэлі МАЗ, Нёман-5201 і іншыя, якія былі перададзеныя ў Слуцак падчас падрыхтоўкі да сьвята дажынак у 2005 годзе і пазьней з мэтай абнаўленьня састарэлага рухомага складу.

Слуцак у той жа час зьяўляецца вузлом чыгуначнай лініі Асіповічы — Баранавічы. На пачатку XX ст. была створаная вузкакалейная чыгунка да Ляхавічаў, але падчас грамадзянскай вайны яе разабралі. Ад Слуцку таксама адыходзіць галіна Слуцак—Салігорск, якая была створаная ў другой палове XX стагодзьдзя для зьдзяйсьненьня паставак прадукцыі прадпрыемства Белкалій. Пасажырскі вакзал абслугоўвае маршруты ва ўсе кропкі СНД, Летувы і Эстоніі.

Горад мае больш за 280 вуліц, агульная даўжыня якіх складае 90,3 км.

Турыстычная інфармацыя

Царква Сьв. Міхала Арханёла

Працуе Слуцкі краязнаўчы музэй. Спыніцца можна ў гасьцініцы «Слуцк».

• Помнікі: Соф’і Слуцкай; Г. К. Жукаву.

Выдатныя мясьціны

Кляштар бэрнардынаў

• Будынак духоўнай вучэльні (1767).
• Будынак былога дваранскага сходу (ХІХ ст.).
• Будынак былой мужчынскай гімназіі (1852—1854).
• Гістарычна забудова места (кан. ХІХ — пач. ХХ стст.).
• Замчышча.
• Кляштар бэрнардынаў (1793—1820).
• Манастыр Прасьв. Тройцы (жаночы) (XVII ст.).
• Могілкі габрэйскія.
• Паштовая станцыя (XIX ст.).
• Царква Сьвятога Міхала Арханёла (XVIII ст.).

Царква Нараджэньня Божай Маці

Манастыр Прасьв. Тройцы

Страчаная спадчына

Каталіцкая капліца

Капліца Фара

• Кальвінскі збор (1851).
• Капліца (пач. ХХ ст.).
• Касьцёл і кляштар марыявітак (XVIII ст.).
• Касьцёл Найсьв. Тройцы і кляштар езуітаў (XVIII ст.).
• Касьцёл Сьв. Антонія (1793—1820).
• Касьцёл Сьв. Духа і кляштар езуітаў (1720).
• Касьцёл Фарны (1419—1439).
• Манастыр Прасьв. Тройцы (Трайчанскі) (XII ст.).
• Манастыр Сьв. Ільлі (1515).
• Ратуша (XV ст.).
• Сабор Усьпеньня Прасьв. Багародзіцы (XIХ ст.).
• Царква Божага Яўленьня (1861).
• Царква Нараджэньня Божай Маці (1762).
• Царква Сьв. Барбары (1868).
• Царква Сьв. Георгія (1587).
• Царква Сьв. Іаана Прадцечы (XVI ст.).
• Царква Сьв. Космы і Даміяна (XVI ст.).
• Царква Сьв. Мікалая (XVI ст.).
• Царква Сьв. Стафана (XVІI ст.).
• Царква Сьв. Тройцы (XVII ст.).
• Царква Ўваскрэшаньня Хрыстова (1785—1787).
• Сынагога харальная (XIХ ст.).

Галерэя

• 
  Краязнаўчы музэй
• 
  Колішнія замкавыя валы
• 
  Новы касьцёл Сьв. Антонія

Месты-сябры

• Бравары, Украіна
• Сан-Джаваніі Вальдарна, Італія
• Сарокі, Малдова
• Серпухаў, Расея
• Фразіна, Расея
• Шэкі, Азэрбайджан

Вядомыя асобы

Сьв. Соф’я Слуцкая

• Анатоль Давідовіч (1965—1992) — нацыянальны герой Азэрбайджану.
• Язэп Дыла (1880—1973) — беларускі пісьменьнік.
• Сямён Косберг (1903—1965) — канструктар авіяцыйных і ракетных рухавікоў.
• Аляксандар Слупскі (1864—1907) — беларускі гісторык.
• Соф’я Слуцкая (1585—1612) — княжна з роду Алелькавічаў, хрысьціянская сьвятая.
• Уладзімер Цэсьлер (нар. 1951) — беларускі мастак, дызайнэр.
• Фабіян Шантыр (1887—1920) — беларускі пісьменьнік.
• Лідыя Ярмошына (нар. 1953) — беларуская дзяржаўная дзяячка, кіраўнік Цэнтральнай камісіі Рэспублікі Беларусь па выбарах і правядзеньню рэспубліканскіх рэфэрэндумаў.

Літаратура

• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Слуцкага р-на і г. Слуцка: у 2 кн. / уклад. В. С. Відлога; рэдкал.: Г. К. Кісялёў (гал. рэд.) і інш.; маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БЕЛТА, 2000—2001.
• Слуцк // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8 — С. 345—347.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Слуцк // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 15: Следавікі — Трыо. — 552 с. — ISBN 985-11-0251-2 — С. 25—27.
• Слуцк // Рэспубліка Беларусь: Вобласці і раёны: Энцыкл. давед. / Аўт.-склад. Л. В. Календа. — Мн.: БелЭн, 2004. — 568 с.: іл. ISBN 985-11-0301-2 — С. 518—521.
• Слуцак // Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў / Маст. А. Бажэнаў. — Менск: «Полымя», 1998. — 287 с.: іл. ISBN 985-07-0131-5.
• Слуцк // Нашы гарады: грамадска-палітычнае даведачнае выданне / У. А. Малішэўскі, П. М. Пабока. — Мн.: Народная асвета, 1991. — 303 с.: фота. — ISBN 5-341-00240-7.
• Ціткоўскі І. А. Помнікі архітэктуры Слуцка / І. Ціткоўскі. — Слуцк : [б.в.], 1997. — 111 с : іл.
• Słuck // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom X: Rukszenice — Sochaczew. — Warszawa, 1889. S. 837—847
• Słuck // Rouba N. Przewodnik po Litwe i Białejrusi. — Wilno, 1909.
• Грицкевич А. П. Древний город на Случи. — Мн.: Полымя, 1985. — 158 с. — (По родному краю).
• Ткачев М. А. Укрепления средневекового Слуцка // Ткачев М. А. Замки Беларуси / М. А. Ткачев. — Мн.: Беларусь, 2002. — 200 с.: ил. ISBN 985-07-0418-7. — С. 156—162.
• Слуцк // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9.
• Dariusz Tarasiuk: Między nadzieją a niepokojem. Działalność społeczno-kulturalna i polityczna Polaków na wschodniej Białorusi w latach 1905—1918. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 211. ISBN 978-83-227-2629-7.

Вонкавыя спасылкі

Слуцак — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Прагноз надвор’я ў м. Слуцак
• м. Слуцак на Radzima.org
• Форум гораду Слуцка
• Неафіцыйная старонка Слуцку