Бабёр: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 46 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q181191 (translate me)
W (гутаркі | унёсак)
д +спасылка
Радок 1: Радок 1:
{{Іншыя значэньні|тып=варыянты|Бобр (неадназначнасьць)|Бабры (неадназначнасьць)}}
{{Іншыя значэньні|тып=варыянты|Бобр (неадназначнасьць)|Бабры (неадназначнасьць)}}
[[Файл:Beaver pho34.jpg|міні|200пкс|Бабёр рачны эўрапейскі]]
[[Файл:Beaver pho34.jpg|міні|200пкс|Бабёр рачны эўрапейскі]]
[[Файл:Belarus-Beaver Felled Tree near Islach River-1.jpg|міні|200пкс|Паваленае дрэва каля ракі [[Іслач]]]]
'''Бабёр, бабёр рачны''' ({{мова-la|Castor fiber}}) — жывёліна атраду [[грызуны|грызуноў]], сямейства [[бабровыя|бабровых]]. Паўвадзяная жывёліна, жыве на [[рака|рэках]], [[старыца]]х, некаторых [[возера|азёрах]] і каналах з багатай узьбярэжнай расьліннасьцю. Жыве сем’ямі ў норах або «хатачках» вышынёй да 3 мэтраў і дыямэтрам у падставы да 12 мэтраў. Будуе плаціны, часам даўжынёй да 100—200 мэтраў.
'''Бабёр, бабёр рачны''' ({{мова-la|Castor fiber}}) — жывёліна атраду [[грызуны|грызуноў]], сямейства [[бабровыя|бабровых]]. Паўвадзяная жывёліна, жыве на [[рака|рэках]], [[старыца]]х, некаторых [[возера|азёрах]] і каналах з багатай узьбярэжнай расьліннасьцю. Жыве сем’ямі ў норах або «хатачках» вышынёй да 3 мэтраў і дыямэтрам у падставы да 12 мэтраў. Будуе плаціны, часам даўжынёй да 100—200 мэтраў.

У мінулым зьяўляўся важкім аб’ектам паляваньня. Косткі бабра знойдзеныя пры раскопках гарадзішчаў 6—12 стагодзьдзяў. Вядомыя граматы 14—16 стагодзьдзяў, выдадзеныя манастырам і прыватным асобам на ўгодзьдзі з ''бабровымі гонамі'' (месцамі адлову баброў) каля [[Полацак|Полацку]], [[Маладэчна]], [[Слуцак|Слуцку]]. У 16 стагодзьдзі [[Статуты ВКЛ|статутамі ВКЛ]] былі вызначаныя меры па ахове баброў. У 18 стагодзьдзі бабёр яшчэ быў распаўсюджаны на [[Прыпяць|Прыпяці]], [[Піна|Піне]], [[Бярэзіна|Бярэзіне]], [[Ясельда|Ясельдзе]], [[Сьвіслач (басэйн Дняпра)|Сьвіслачы]], да сярэдзіны 19 стагодзьдзя захаваўся толькі на [[Бярэзіна|Бярэзіне]] й паўднёвых прытоках [[Прыпяць|Прыпяці]], да пачатку 20 стагодзьдзя амаль цалкам зьнік (засталіся невялікія селішчы на [[Бярэзіна|Бярэзіне]], [[Сож]]ы й [[Нёман]]е). У [[1925]] годзе ў мэтах захаваньня і павелічэньня беларускай папуляцыі бабра быў створаны [[Бярэзінскі біясфэрны запаведнік|Бярэзінскі запаведнік]]. У [[1931]]—[[1932]] гадах было ўлічана 54 бабровыя «хатачкі», у [[1933]] — 95, у [[1947]] — 147.


Найбольш распаўсюджаны падвід — '''Бабёр рачны эўрапейскі'''. Даўжыня цела 66—92 сантымэтры, хваста — 22—34 сантымэтры, вага цела да 30 кіляграмаў. Афарбоўка сьветлая (каштанава-бурая, сьветла-бурая) або цёмная (чорна-бурая, амаль чорная). Цёмныя бабры характэрныя для басэйнаў [[Сож]]у й [[Нёман]]а. Пальцы задніх канечнасьцяў злучаныя плавальнай перапонкай. Хвост плоскі, пакрыты цёмна-шэрымі рагавымі шчыткамі. Зубы ў бабра растуць (рэгенэруюць) усё жыцьцё, таму што ён сточвае іх аб цьвёрдыя пароды дрэваў. Палавая паўнавартасьць наступае на трэцім годзе жыцьця. Гон (шлюбны сэзон) — у [[студзень|студзені]]-[[люты]]м. Бабраняты (ад двух да пяці) зьяўляюцца ў [[красавік]]у-[[травень|траўні]]. Сілкуецца травяністымі й дрэўнымі расьлінамі. На зіму робіць падводныя запасы корму.
Найбольш распаўсюджаны падвід — '''Бабёр рачны эўрапейскі'''. Даўжыня цела 66—92 сантымэтры, хваста — 22—34 сантымэтры, вага цела да 30 кіляграмаў. Афарбоўка сьветлая (каштанава-бурая, сьветла-бурая) або цёмная (чорна-бурая, амаль чорная). Цёмныя бабры характэрныя для басэйнаў [[Сож]]у й [[Нёман]]а. Пальцы задніх канечнасьцяў злучаныя плавальнай перапонкай. Хвост плоскі, пакрыты цёмна-шэрымі рагавымі шчыткамі. Зубы ў бабра растуць (рэгенэруюць) усё жыцьцё, таму што ён сточвае іх аб цьвёрдыя пароды дрэваў. Палавая паўнавартасьць наступае на трэцім годзе жыцьця. Гон (шлюбны сэзон) — у [[студзень|студзені]]-[[люты]]м. Бабраняты (ад двух да пяці) зьяўляюцца ў [[красавік]]у-[[травень|траўні]]. Сілкуецца травяністымі й дрэўнымі расьлінамі. На зіму робіць падводныя запасы корму.


== Беларусь ==
Выключаны з [[Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь|Чырвонай кнігі Рэспублікі Беларусь]]<ref name="excluded">[http://news.tut.by/96990.html В Беларуси придумали, как снизить чисьленность бобров, не убивая их], ''[[TUT.BY]]'' {{ref-ru}}</ref>.
[[Файл:Belarus-Beaver Felled Tree near Islach River-1.jpg|міні|200пкс|Паваленае дрэва каля ракі [[Іслач]]]]
У мінулым зьяўляўся важкім аб’ектам паляваньня. Косткі бабра знойдзеныя пры раскопках гарадзішчаў 6—12 стагодзьдзяў. Вядомыя граматы 14—16 стагодзьдзяў, выдадзеныя манастырам і прыватным асобам на ўгодзьдзі з [[Гоны бабровыя|бабровымі гонамі]] (месцамі адлову баброў) каля [[Полацак|Полацку]], [[Маладэчна]], [[Слуцак|Слуцку]]. У 16 стагодзьдзі [[Статуты ВКЛ|статутамі ВКЛ]] былі вызначаныя меры па ахове баброў. У 18 стагодзьдзі бабёр яшчэ быў распаўсюджаны на [[Прыпяць|Прыпяці]], [[Піна|Піне]], [[Бярэзіна|Бярэзіне]], [[Ясельда|Ясельдзе]], [[Сьвіслач (басэйн Дняпра)|Сьвіслачы]], да сярэдзіны 19 стагодзьдзя захаваўся толькі на [[Бярэзіна|Бярэзіне]] й паўднёвых прытоках [[Прыпяць|Прыпяці]], да пачатку 20 стагодзьдзя амаль цалкам зьнік (засталіся невялікія селішчы на [[Бярэзіна|Бярэзіне]], [[Сож]]ы й [[Нёман]]е). У [[1925]] годзе ў мэтах захаваньня і павелічэньня беларускай папуляцыі бабра быў створаны [[Бярэзінскі біясфэрны запаведнік|Бярэзінскі запаведнік]]. У [[1931]]—[[1932]] гадах было ўлічана 54 бабровыя «хатачкі», у [[1933]] — 95, у [[1947]] — 147.


Выключаны з [[Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь|Чырвонай кнігі Рэспублікі Беларусь]]<ref name="excluded">[http://news.tut.by/96990.html В Беларуси придумали, как снизить чисьленность бобров, не убивая их], ''[[TUT.BY]]'' {{ref-ru}}</ref>. У [[Бабруйск]]у ў [[2006]] годзе быў пастаўлены помнік бабру. У [[2009]] г. у Беларусі налічвалася 62,9 тыс. рачных баброў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[БелТА]].|загаловак=Колькасьць баброў у Беларусі перасягае аптымальную больш як у 2,5 раза|спасылка=http://www.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=40307|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[Газэта]]|год=4 жніўня 2009|нумар=[http://www.zviazda.by/ru/archive/index.php?idate=2009-08-04 143 (26501)]|старонкі=[http://www.zviazda.by/a2ttachments/40320/4gni-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>.
У [[Бабруйск]]у ў [[2006]] годзе быў пастаўлены помнік бабру.


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==
{{Зноскі}}
{{Крыніцы}}


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==

Вэрсія ад 15:48, 8 траўня 2013

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Бобр (неадназначнасьць), Бабры (неадназначнасьць).
Бабёр рачны эўрапейскі

Бабёр, бабёр рачны (па-лацінску: Castor fiber) — жывёліна атраду грызуноў, сямейства бабровых. Паўвадзяная жывёліна, жыве на рэках, старыцах, некаторых азёрах і каналах з багатай узьбярэжнай расьліннасьцю. Жыве сем’ямі ў норах або «хатачках» вышынёй да 3 мэтраў і дыямэтрам у падставы да 12 мэтраў. Будуе плаціны, часам даўжынёй да 100—200 мэтраў.

Найбольш распаўсюджаны падвід — Бабёр рачны эўрапейскі. Даўжыня цела 66—92 сантымэтры, хваста — 22—34 сантымэтры, вага цела да 30 кіляграмаў. Афарбоўка сьветлая (каштанава-бурая, сьветла-бурая) або цёмная (чорна-бурая, амаль чорная). Цёмныя бабры характэрныя для басэйнаў Сожу й Нёмана. Пальцы задніх канечнасьцяў злучаныя плавальнай перапонкай. Хвост плоскі, пакрыты цёмна-шэрымі рагавымі шчыткамі. Зубы ў бабра растуць (рэгенэруюць) усё жыцьцё, таму што ён сточвае іх аб цьвёрдыя пароды дрэваў. Палавая паўнавартасьць наступае на трэцім годзе жыцьця. Гон (шлюбны сэзон) — у студзені-лютым. Бабраняты (ад двух да пяці) зьяўляюцца ў красавіку-траўні. Сілкуецца травяністымі й дрэўнымі расьлінамі. На зіму робіць падводныя запасы корму.

Беларусь

Паваленае дрэва каля ракі Іслач

У мінулым зьяўляўся важкім аб’ектам паляваньня. Косткі бабра знойдзеныя пры раскопках гарадзішчаў 6—12 стагодзьдзяў. Вядомыя граматы 14—16 стагодзьдзяў, выдадзеныя манастырам і прыватным асобам на ўгодзьдзі з бабровымі гонамі (месцамі адлову баброў) каля Полацку, Маладэчна, Слуцку. У 16 стагодзьдзі статутамі ВКЛ былі вызначаныя меры па ахове баброў. У 18 стагодзьдзі бабёр яшчэ быў распаўсюджаны на Прыпяці, Піне, Бярэзіне, Ясельдзе, Сьвіслачы, да сярэдзіны 19 стагодзьдзя захаваўся толькі на Бярэзіне й паўднёвых прытоках Прыпяці, да пачатку 20 стагодзьдзя амаль цалкам зьнік (засталіся невялікія селішчы на Бярэзіне, Сожы й Нёмане). У 1925 годзе ў мэтах захаваньня і павелічэньня беларускай папуляцыі бабра быў створаны Бярэзінскі запаведнік. У 19311932 гадах было ўлічана 54 бабровыя «хатачкі», у 1933 — 95, у 1947 — 147.

Выключаны з Чырвонай кнігі Рэспублікі Беларусь[1]. У Бабруйску ў 2006 годзе быў пастаўлены помнік бабру. У 2009 г. у Беларусі налічвалася 62,9 тыс. рачных баброў[2].

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі

Бабёрсховішча мультымэдыйных матэрыялаў