Таксаномія: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў {{Commonscat|Taxonomy}}
Addbot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 53 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7211 (translate me)
Радок 22: Радок 22:
{{Link FA|es}}
{{Link FA|es}}


[[ar:علم التصنيف]]
[[az:Taksonomiya]]
[[bn:শ্রেণীকরণবিদ্যা]]
[[zh-min-nan:Hun-lūi-ha̍k]]
[[map-bms:Taksonomi]]
[[be:Таксаномія]]
[[bg:Таксономия]]
[[bs:Taksonomija]]
[[br:Taksonomiezh]]
[[ca:Taxonomia]]
[[ca:Taxonomia]]
[[cs:Taxonomie]]
[[cs:Taxonomie]]
[[sn:Kupatsanura zvipenyu]]
[[da:Taksonomi]]
[[de:Taxonomie]]
[[et:Taksonoomia]]
[[et:Taksonoomia]]
[[el:Ταξινομία]]
[[en:Taxonomy (biology)]]
[[en:Taxonomy (biology)]]
[[es:Taxonomía]]
[[eo:Taksonomio]]
[[eo:Taksonomio]]
[[eu:Taxonomia]]
[[eu:Taxonomia]]
[[fa:آرایه‌شناسی]]
[[fr:Taxinomie]]
[[fr:Taxinomie]]
[[fy:Taksonomy]]
[[ga:Tacsanomaíocht]]
[[gv:Rang-oardraghey]]
[[gl:Taxonomía]]
[[ko:분류학]]
[[hy:Տաքսոնոմիա]]
[[hi:वर्गिकी]]
[[hr:Taksonomija]]
[[id:Taksonomi]]
[[ia:Taxonomia]]
[[it:Tassonomia]]
[[he:טקסונומיה]]
[[jv:Takson]]
[[ht:Taksinomi]]
[[ht:Taksinomi]]
[[ku:Taksonomî]]
[[ku:Taksonomî]]
[[la:Taxinomia]]
[[lv:Taksonomija]]
[[lv:Taksonomija]]
[[lt:Taksonomija]]
[[lt:Taksonomija]]
[[lij:Taxonomïa]]
[[lij:Taxonomïa]]
[[li:Taxonomie]]
[[li:Taxonomie]]
[[hu:Rendszertan]]
[[mk:Таксономија]]
[[mk:Таксономија]]
[[ml:വർഗ്ഗവിഭജനവിജ്ഞാനീയം]]
[[ml:വർഗ്ഗവിഭജനവിജ്ഞാനീയം]]
[[ms:Taksonomi]]
[[nl:Taxonomie]]
[[ja:分類体系]]
[[no:Taksonomi]]
[[nov:Taxonomie]]
[[oc:Taxinomia]]
[[pl:Taksonomia]]
[[pt:Taxonomia]]
[[ro:Taxonomie]]
[[ru:Таксономия]]
[[scn:Tassinumìa]]
[[scn:Tassinumìa]]
[[simple:Taxonomy]]
[[sk:Taxonómia (biológia)]]
[[sk:Taxonómia (biológia)]]
[[sl:Taksonomija]]
[[sr:Таксономија]]
[[sh:Taksonomija]]
[[sh:Taksonomija]]
[[fi:Taksonomia]]
[[fi:Taksonomia]]
[[sv:Taxonomi]]
[[sv:Taxonomi]]
[[tl:Taksonomiya]]
[[ta:வகைபிரித்தல்]]
[[th:อนุกรมวิธาน]]
[[th:อนุกรมวิธาน]]
[[tr:Taksonomi]]
[[uk:Таксономія]]
[[ur:تصنیفیات]]
[[vi:Phân loại học]]
[[war:Taxonomiya]]
[[yi:טאקסאנאמיע]]
[[zea:Taxonomie]]
[[zh:分类学]]

Вэрсія ад 11:43, 15 красавіка 2013

Швайцарскі батанік Агюстэн Дэкандоль, які ўпершыню прапанаваў слова «таксаномія» у 1813 годзе

Таксаномія (ад па-старажытнагрэцку: τάξις — лад, парадак ды νόμος — закон) — разьдзел біялёгіі, які займаецца клясыфікацыяй ды сыстэматызацыяй (напрыклад, відаў жывых арганізмаў).

Гісторыя

Слова «таксаномія» ўпершыню прапанаваў Агюстэн Дэкандоль у 1813 годзе. Ён займаўся клясыфікацыяй расьлін ды аднёс гэтае паняцьце да біялёгіі. Пазьней зьявіліся таксаномія ў лінгвістыцы, гэаграфіі ды гэалёгіі.

Сучасныя погляды на таксаномію

З пункту погляду матэматыкі, таксаномія займаецца пабудовай дрэвападобнай структуры клясыфікацыі пэўных аб'ектаў. Угары гэтай структуры агульная клясыфікацыя (карнявы таксон). Ён уключае ўсе аб'екты пэўнай таксаноміі. Таксоны больш нізкага ўзроўню клясыфікуюць аб’екты больш спэцыфічна. Яны адносяцца да падмностваў гэтых аб'ектаў. Сучасная біялягічная клясыфікацыя, напрыклад, зьяўляецца герархічнай сыстэмай, у падмурку якой знаходзяцца асобныя арганізмы (індывідуўмы). На розных узроўнях герархіі гэтай сыстэмы знаходзяцца таксоны, кожны зь якіх падпарадкаваны аднаму ды толькі аднаму таксону больш высокага рангу. Адна з найбольш фундамэнтальных праблемаў таксаноміі заключаецца ў вызначэньні спосабу існаваньня таксону.

Словы «таксаномія» ды «сыстэматыка» часта выкарыстоўваюць як сынонімы, але строга кажучы, таксаномія зьяўляецца часткай сыстэматыкі.

Глядзі таксама

Таксаноміясховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Шаблён:Link FA Шаблён:Link FA