Ржэў: розьніца паміж вэрсіямі

	Ржэў
	рас. Ржев
Герб Ржэва
Першыя згадкі:	1216
Краіна:	Расея
Плошча:	56 км²;
Насельніцтва:	61 083 чал. (2013)
Тэлефонны код:	48232
Паштовы індэкс:	172380
Геаграфічныя каардынаты:	56°15′56.10″ пн. ш. 34°19′39.25″ у. д. / 56.2655833° пн. ш. 34.3275694° у. д.Каардынаты: 56°15′56.10″ пн. ш. 34°19′39.25″ у. д. / 56.2655833° пн. ш. 34.3275694° у. д.
	Ржэў на мапе Расеі Ржэў
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	http://www.rzhevcity.ru/

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 17:22, 17 сакавіка 2013

Ржэў (гістарычная назва Ржэва Валадзімерава) — горад у Цьвярской вобласьці Расейскай Фэдэрацыі.

Вядомы з 11 стагодзьдзя. З пачатку 12 стагодзьдзя — у складзе Смаленскага княства, з 1209 году — у складзе яго Таропецкага ўдзелу (на чале з князем Мсьціславам Удатным?), з 1225 году — цэнтар Ржэўскага княства, спрэчнага паміж Смаленскам, Ноўгарадам, пазьней таксама Цьвер’ю і ВКЛ.

Зь сярэдзіны 1220-х гадоў — сталы аб’ект шматлікіх літоўскіх набегаў. У канцы 13 стагодзьдзя значная частка тэрыторыі Ржэўскага княства трапляе пад уладу ВКЛ, тут узьнікаюць «гради литовстии: Селук, Осечен, Горышин, Рясна, Сижка, Туд», якія забясьпечылі ВКЛ выхад да Верхняй Волгі. Шукаючы абароны ад ВКЛ, Ржэўскае княства прызнала ўладу Масквы, што зрабіла Ржэў галоўным маскоўскім фарпостам у барацьбе з ВКЛ і Цьвярскім вялікім княствам. У 1335 годзе Іван Каліта разам з ржэвічамі спаліў драўляныя літоўскія гарадкі на Верхняй Волзе, якія хутка былі адноўленыя. Асабліва ўзмацнілася змаганьне ВКЛ за Ржэў пры Альгердзе, каля 1355 году з дапамогаю князя Івана Сіскага горад быў захоплены, але ў 1358 годзе «волотьская рать да можайская взяли Ржеву, а Литву выслали вон». У 1359 годзе Андрэй Полацкі ізноў захапіў Ржэў, а ў 1360 годзе горад наведаў сам Альгерд, умацаваўшы яго. Стратэгічнае значэньне Ржэва тлумачылася тым, што ён аддзяляў ВКЛ ад Цьвяры, і належнасьць яго да Масквы спыняла камунікацыі паміж гэтымі дзяржавамі. У 1368 годзе серпухаўска-бароўскі князь Уладзімер Андрээвіч ізноў вярнуў Ржэў пад уладу Масквы, што было адной з прычынаў вайны ВКЛ з Маскоўскай дзяржавай 1368—1372 гадоў. У выніку гэтай вайны Ржэў ізноў адышоў да ВКЛ. У 1376 годзе яго безвынікова спрабаваў адбіць Уладзімер Андрэевіч (зяць Альгерда). Аднак у канцы 14 стагодзьдзя горад ізноў вернуты Маскве, пад уладай якой знаходзіўся больш за паўстагодзьдзя. У 1408 годзе, калі Сьвідрыгайла уцёк у Маскоўскую дзяржаву, ён часова атрымаў Ржэў у кіраваньне. У 1447 годзе Ржэў быў захоплены вялікім князем цьвярскім Барысам Аляксандравічам. Аднак вялікі князь Казімер сам разьлічваў завалодаць горадам — у лютым 1448 году мажайскі князь Ф. Варатынскі, адзін з прэтэндэнтаў на маскоўскае вялікае княжаньне, абяцаў у выпадку посьпеху перадаць яго Казімеру. У тым жа годзе горад быў захоплены адным з атрадаў ВКЛ, што выклікала пагаршэньне стасункаў зь Цьвер’ю. Каб не губляць надзейнага хаўрусьніка, перад заключэньнем дамовы 1449 году з Васілём II Цёмным Казімер вярнуў горад Барысу Аляксандравічу. Паводле дагавору, Казімер абяцаў «не вступатися в отчину вел.кн.московского во Ржеву с волостьми». У выніку ліквідацыі незалежнасьці Цьвяры ў 1485 годзе Ржэў канчаткова трапіў пад уладу Масквы, што спрабаваў аспрэчваць вялікі князь Аляксандар у 1494 годзе. З канца 15 стагодзьдзя на працягу амаль двух стагодзьдзяў Ржэў — апорная база Маскоўскай дзяржавы ў войнах з ВКЛ. Мяжа, якая праходзіла прыкладна за 50 км ад горада, была канчаткова адсунутая далёка на паўднёвы захад у выніку Андрусаўскага замірэньня 1667 году і «Вечнага міру» 1686 году.

У выніку доўгага панаваньня ВКЛ над часткай тэрыторыі Верхняга Паволжа ў непасрэднай блізкасьці да Ржэва сфармавалася этнічная група тудаўляне, якая захоўвала агульныя зь беларусамі моўныя і этнаграфічныя рысы да пачатку 20 стагодзьдзя.

Знакамітыя асобы

Вячаслаў Абрашын — матэматык, доктар фізыка-матэматычных навук.
Міхаіл Крывашэін — бальшавіцкі дзяяч, кіраўнік разгону І Усебеларускага сходу ў Менску.

Літаратура

Алесь Белы // . — Мн.: .
Белы А. «Краіна вытокаў» // Спадчына № 3-1993.

Вонкавыя спасылкі

Ржэў — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Арыгінальны артыкул

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+{{Населены пункт/Расея
-'''Ржэў''' (гістарычная назва '''Ржэва Валадзімерава''') — горад у [[Цьвярская вобласьць|Цьвярской вобласьці]] [[Расейская Фэдэрацыя|Расейскай Фэдэрацыі]].
+|Назва = Ржэў
+|Статус = горад
+|Назва ў родным склоне = Ржэва
+|Няпэўная назва =
+|Арыгінальная назва = Ржев
+|Герб =
+|Сьцяг =
+|Гімн =
+|Дата заснаваньня =
+|Першыя згадкі =1216
+|Статус з =
+|Магдэбурскае права =
+|Былыя назвы =
+|Былая назва =
+|Мясцовая назва =
+|Суб’ект фэдэрацыі =
+|Від раёну =
+|Раён =
+|Від паселішча =
+|Паселішча =
+|Пасада кіраўніка =
+|Кіраўнік =
+|Плошча =
+|Крыніца плошчы =
+|Вышыня =
+|Унутраны падзел =
+|Колькасьць насельніцтва = 61 083
+|Год падліку колькасьці =2013
+|Крыніца колькасьці насельніцтва =
+|Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі =
+|Год падліку колькасьці аглямэрацыі =
+|Крыніца колькасьці аглямэрацыі =
+|Этнічны склад насельніцтва =
+|Год падліку этнічнага складу =
+|Нацыянальны склад насельніцтва =
+|Год падліку нацыянальнага складу =
+|Дадатковы парамэтар насельніцтва =
+|Значэньне дадатковага парамэтра насельніцтва =
+|Год падліку дадатковага парамэтра насельніцтва =
+|Часавы пас =
+|Летні час =
+|Тэлефонны код =
+|Паштовы індэкс =
+|Паштовыя індэксы =
+|АКАТУ =
+|Выява =
+|Апісаньне выявы =
+|Шырата градусаў =56
+|Шырата хвілінаў =15
+|Шырата сэкундаў =56.1
+|Даўгата градусаў =34
+|Даўгата хвілінаў =19
+|Даўгата сэкундаў =39.25
+|Назва мапы =
+|Пазыцыя подпісу на мапе =
+|Водступ подпісу на мапе =
+|Commons =
+|Сайт =
+}}
+'''Ржэў''' (гістарычная назва '''Ржэва Валадзімерава''') — горад у [[Цьвярская вобласьць|Цьвярской вобласьці]] [[Расейская Фэдэрацыя|Расейскай Фэдэрацыі]].
-Вядомы з [[11 стагодзьдзе|11 стагодзьдзя]]. З пачатку [[12 стагодзьдзе|12 стагодзьдзя]] — у складзе [[Смаленскае княства|Смаленскага княства]], з [[1209]] году — у складзе яго Таропецкага ўдзелу (на чале з князем Мсьціславам Удатным?), з [[1225]] году — цэнтар [[Ржэўскае княства|Ржэўскага княства]], спрэчнага паміж Смаленскам, [[Наўгародзкая рэспубліка|Ноўгарадам]], пазьней таксама [[Цьвярское Вялікае Княства|Цьвер'ю]] і [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].
+Вядомы з [[11 стагодзьдзе|11 стагодзьдзя]]. З пачатку [[12 стагодзьдзе|12 стагодзьдзя]] — у складзе [[Смаленскае княства|Смаленскага княства]], з [[1209]] году — у складзе яго Таропецкага ўдзелу (на чале з князем Мсьціславам Удатным?), з [[1225]] году — цэнтар [[Ржэўскае княства|Ржэўскага княства]], спрэчнага паміж Смаленскам, [[Наўгародзкая рэспубліка|Ноўгарадам]], пазьней таксама [[Цьвярское Вялікае Княства|Цьвер’ю]] і [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].
-Зь сярэдзіны [[1220-я|1220-х]] гадоў — сталы аб'ект шматлікіх [[беларусы|літоўскіх]] набегаў. У канцы [[13 стагодзьдзе|13 стагодзьдзя]] значная частка тэрыторыі Ржэўскага княства трапляе пад уладу ВКЛ, тут узьнікаюць «гради литовстии: Селук, Осечен, Горышин, Рясна, Сижка, Туд», якія забясьпечылі ВКЛ выхад да [[Верхняя Волга|Верхняй Волгі]]. Шукаючы абароны ад ВКЛ, Ржэўскае княства прызнала ўладу [[Маскоўскае княства|Масквы]], што зрабіла Ржэў галоўным маскоўскім фарпостам у барацьбе з ВКЛ і Цьвярскім вялікім княствам. У [[1335]] годзе [[Іван Каліта]] разам з ржэвічамі спаліў драўляныя літоўскія гарадкі на Верхняй Волзе, якія хутка былі адноўленыя. Асабліва ўзмацнілася змаганьне ВКЛ за Ржэў пры [[Альгерд|Альгердзе]], каля [[1355]] году з дапамогаю князя Івана Сіскага горад быў захоплены, але ў [[1358]] годзе «волотьская рать да можайская взяли Ржеву, а Литву выслали вон». У [[1359]] годзе [[Андрэй Полацкі]] ізноў захапіў Ржэў, а ў [[1360]] годзе горад наведаў сам Альгерд, умацаваўшы яго. Стратэгічнае значэньне Ржэва тлумачылася тым, што ён аддзяляў ВКЛ ад Цьвяры, і належнасьць яго да Масквы спыняла камунікацыі паміж гэтымі дзяржавамі. У [[1368]] годзе серпухаўска-бароўскі князь [[Уладзімер Андрээвіч]] ізноў вярнуў Ржэў пад уладу Масквы, што было адной з прычынаў [[Паходы Альгерда на Маскву|вайны ВКЛ з Маскоўскай дзяржавай 1368—1372 гадоў]]. У выніку гэтай вайны Ржэў ізноў адышоў да ВКЛ. У [[1376]] годзе яго безвынікова спрабаваў адбіць Уладзімер Андрэевіч (зяць Альгерда). Аднак у канцы [[14 стагодзьдзе|14 стагодзьдзя]] горад ізноў вернуты Маскве, пад уладай якой знаходзіўся больш за паўстагодзьдзя. У [[1408]] годзе, калі [[Сьвідрыгайла]] уцёк у Маскоўскую дзяржаву, ён часова атрымаў Ржэў у кіраваньне. У [[1447]] годзе Ржэў быў захоплены вялікім князем цьвярскім [[Барыс Аляксандравіч|Барысам Аляксандравічам]]. Аднак вялікі князь [[Казімер]] сам разьлічваў завалодаць горадам — у [[люты|лютым]] [[1448]] году мажайскі князь Ф. Варатынскі, адзін з прэтэндэнтаў на маскоўскае вялікае княжаньне, абяцаў у выпадку посьпеху перадаць яго Казімеру. У тым жа годзе горад быў захоплены адным з атрадаў ВКЛ, што выклікала пагаршэньне стасункаў зь Цьвер'ю. Каб не губляць надзейнага хаўрусьніка, перад заключэньнем [[дамова 1449 году|дамовы 1449 году]] з [[Васіль II Цёмны|Васілём II Цёмным]] Казімер вярнуў горад Барысу Аляксандравічу. Паводле дагавору, Казімер абяцаў «не вступатися в отчину вел.кн.московского во Ржеву с волостьми». У выніку ліквідацыі незалежнасьці Цьвяры ў [[1485]] годзе Ржэў канчаткова трапіў пад уладу Масквы, што спрабаваў аспрэчваць вялікі князь Аляксандар у [[1494]] годзе. З канца [[15 стагодзьдзе|15 стагодзьдзя]] на працягу амаль двух стагодзьдзяў Ржэў — апорная база Маскоўскай дзяржавы ў войнах з ВКЛ. Мяжа, якая праходзіла прыкладна за 50 км ад горада, была канчаткова адсунутая далёка на паўднёвы захад у выніку [[Андрусаўскае замірэньне|Андрусаўскага замірэньня 1667 году]] і [[Вечны мір 1686 году|«Вечнага міру» 1686 году]].
+Зь сярэдзіны [[1220-я|1220-х]] гадоў — сталы аб’ект шматлікіх [[беларусы|літоўскіх]] набегаў. У канцы [[13 стагодзьдзе|13 стагодзьдзя]] значная частка тэрыторыі Ржэўскага княства трапляе пад уладу ВКЛ, тут узьнікаюць «гради литовстии: Селук, Осечен, Горышин, Рясна, Сижка, Туд», якія забясьпечылі ВКЛ выхад да [[Верхняя Волга|Верхняй Волгі]]. Шукаючы абароны ад ВКЛ, Ржэўскае княства прызнала ўладу [[Маскоўскае княства|Масквы]], што зрабіла Ржэў галоўным маскоўскім фарпостам у барацьбе з ВКЛ і Цьвярскім вялікім княствам. У [[1335]] годзе [[Іван Каліта]] разам з ржэвічамі спаліў драўляныя літоўскія гарадкі на Верхняй Волзе, якія хутка былі адноўленыя. Асабліва ўзмацнілася змаганьне ВКЛ за Ржэў пры [[Альгерд]]зе, каля [[1355]] году з дапамогаю князя Івана Сіскага горад быў захоплены, але ў [[1358]] годзе «волотьская рать да можайская взяли Ржеву, а Литву выслали вон». У [[1359]] годзе [[Андрэй Полацкі]] ізноў захапіў Ржэў, а ў [[1360]] годзе горад наведаў сам Альгерд, умацаваўшы яго. Стратэгічнае значэньне Ржэва тлумачылася тым, што ён аддзяляў ВКЛ ад Цьвяры, і належнасьць яго да Масквы спыняла камунікацыі паміж гэтымі дзяржавамі. У [[1368]] годзе серпухаўска-бароўскі князь [[Уладзімер Андрээвіч]] ізноў вярнуў Ржэў пад уладу Масквы, што было адной з прычынаў [[Паходы Альгерда на Маскву|вайны ВКЛ з Маскоўскай дзяржавай 1368—1372 гадоў]]. У выніку гэтай вайны Ржэў ізноў адышоў да ВКЛ. У [[1376]] годзе яго безвынікова спрабаваў адбіць Уладзімер Андрэевіч (зяць Альгерда). Аднак у канцы [[14 стагодзьдзе|14 стагодзьдзя]] горад ізноў вернуты Маскве, пад уладай якой знаходзіўся больш за паўстагодзьдзя. У [[1408]] годзе, калі [[Сьвідрыгайла]] уцёк у Маскоўскую дзяржаву, ён часова атрымаў Ржэў у кіраваньне. У [[1447]] годзе Ржэў быў захоплены вялікім князем цьвярскім [[Барыс Аляксандравіч|Барысам Аляксандравічам]]. Аднак вялікі князь [[Казімер]] сам разьлічваў завалодаць горадам — у [[люты]]м [[1448]] году мажайскі князь Ф. Варатынскі, адзін з прэтэндэнтаў на маскоўскае вялікае княжаньне, абяцаў у выпадку посьпеху перадаць яго Казімеру. У тым жа годзе горад быў захоплены адным з атрадаў ВКЛ, што выклікала пагаршэньне стасункаў зь Цьвер’ю. Каб не губляць надзейнага хаўрусьніка, перад заключэньнем [[дамова 1449 году|дамовы 1449 году]] з [[Васіль II Цёмны|Васілём II Цёмным]] Казімер вярнуў горад Барысу Аляксандравічу. Паводле дагавору, Казімер абяцаў «не вступатися в отчину вел.кн.московского во Ржеву с волостьми». У выніку ліквідацыі незалежнасьці Цьвяры ў [[1485]] годзе Ржэў канчаткова трапіў пад уладу Масквы, што спрабаваў аспрэчваць вялікі князь Аляксандар у [[1494]] годзе. З канца [[15 стагодзьдзе|15 стагодзьдзя]] на працягу амаль двух стагодзьдзяў Ржэў — апорная база Маскоўскай дзяржавы ў войнах з ВКЛ. Мяжа, якая праходзіла прыкладна за 50 км ад горада, была канчаткова адсунутая далёка на паўднёвы захад у выніку [[Андрусаўскае замірэньне|Андрусаўскага замірэньня 1667 году]] і [[Вечны мір 1686 году|«Вечнага міру» 1686 году]].
 У выніку доўгага панаваньня ВКЛ над часткай тэрыторыі Верхняга Паволжа ў непасрэднай блізкасьці да Ржэва сфармавалася этнічная група [[тудаўляне]], якая захоўвала агульныя зь [[беларусы|беларусамі]] моўныя і этнаграфічныя рысы да пачатку [[20 стагодзьдзе|20 стагодзьдзя]].
+== Знакамітыя асобы ==
+* [[Вячаслаў Абрашын]] — матэматык, доктар фізыка-матэматычных навук.
+* [[Міхаіл Крывашэін]] — бальшавіцкі дзяяч, кіраўнік разгону І Усебеларускага сходу ў Менску.
 == Літаратура ==