Юнікод: розьніца паміж вэрсіямі
д робат дадаў: bar:Unicode |
д Bot: Migrating 87 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8819 (translate me) |
||
Радок 30: | Радок 30: | ||
[[Катэгорыя:Стандарты ISO]] |
[[Катэгорыя:Стандарты ISO]] |
||
[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1991 годзе]] |
[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1991 годзе]] |
||
[[af:Unicode]] |
|||
[[als:Unicode]] |
|||
[[ar:يونيكود]] |
|||
[[as:ইউনিক’ড]] |
|||
[[az:Unicode]] |
|||
[[bn:ইউনিকোড]] |
|||
[[zh-min-nan:Thong-iōng-bé]] |
|||
[[be:Юнікод]] |
|||
[[bg:Уникод]] |
|||
[[bar:Unicode]] |
|||
[[bs:Unikod]] |
|||
[[br:Unicode]] |
|||
[[ca:Unicode]] |
|||
[[cs:Unicode]] |
|||
[[da:Unicode]] |
|||
[[de:Unicode]] |
|||
[[et:Unicode]] |
|||
[[el:Unicode]] |
|||
[[en:Unicode]] |
|||
[[es:Unicode]] |
|||
[[eo:Unikodo]] |
|||
[[eu:Unicode]] |
|||
[[fa:یونیکد]] |
|||
[[fr:Unicode]] |
|||
[[ga:Unicode]] |
|||
[[gl:Unicode]] |
|||
[[ko:유니코드]] |
|||
[[hy:Յունիկոդ]] |
|||
[[hi:यूनिकोड]] |
|||
[[hr:Unicode]] |
|||
[[ilo:Unicode]] |
|||
[[id:Unicode]] |
|||
[[ia:Unicode]] |
|||
[[is:Unicode]] |
|||
[[it:Unicode]] |
|||
[[he:יוניקוד]] |
|||
[[jv:Unicode]] |
|||
[[kn:ಯುನಿಕೋಡ್]] |
|||
[[ka:უნიკოდი]] |
|||
[[ks:یونیکوڈ]] |
|||
[[kk:Юникод]] |
|||
[[ku:Unicode]] |
|||
[[ky:Юникод]] |
|||
[[lv:Unikods]] |
|||
[[lt:Unikodas]] |
|||
[[hu:Unicode]] |
|||
[[ml:യൂണികോഡ്]] |
|||
[[mr:युनिकोड]] |
|||
[[ms:Unicode]] |
|||
[[mn:Юникод]] |
|||
[[nl:Unicode]] |
|||
[[ne:युनिकोड]] |
|||
[[new:युनिकोड]] |
|||
[[ja:Unicode]] |
|||
[[no:Unicode]] |
|||
[[nn:Unicode]] |
|||
[[mhr:Unicode]] |
|||
[[nds:Unicode]] |
|||
[[pl:Unicode]] |
|||
[[pt:Unicode]] |
|||
[[ro:Unicode]] |
|||
[[ru:Юникод]] |
|||
[[sah:Юникод]] |
|||
[[sq:Unicode]] |
|||
[[simple:Unicode]] |
|||
[[sk:Unicode]] |
|||
[[sl:Unicode]] |
|||
[[ckb:یوونیکۆد]] |
|||
[[sr:Unikod]] |
|||
[[sh:Unikod]] |
|||
[[fi:Unicode]] |
|||
[[sv:Unicode]] |
|||
[[tl:Unikodigo]] |
|||
[[ta:ஒருங்குறி]] |
|||
[[te:యూనికోడ్]] |
|||
[[th:ยูนิโคด]] |
|||
[[tg:Юникод]] |
|||
[[chr:Unicode/Cherokee]] |
|||
[[tr:Unicode]] |
|||
[[uk:Юнікод]] |
|||
[[ur:یکرمزی]] |
|||
[[vi:Unicode]] |
|||
[[wa:Unicôde]] |
|||
[[yi:יוניקאד]] |
|||
[[yo:Unicode]] |
|||
[[zh-yue:統一碼]] |
|||
[[zh:Unicode]] |
Вэрсія ад 06:17, 9 сакавіка 2013
Юніко́д (анг. Unicode) — стандарт кадаваньня сымбаляў, які дазваляе адлюстраваць літары і знакі амаль усіх пісьмовых моваў.[1]
Стандарт быў прапанаваны ў 1991 годзе некамэрцыйнай арганізацыяй «Кансорцыюм Юнікоду» (анг. Unicode Consortium, Unicode Inc.).[2][3] Выкарыстаньне гэтага стандарту дазваляе надаць коды вельмі вялікай колькасьці сымбаляў з розных сыстэмаў пісьма: у дакумэнтах з выкарыстаньнем Юнікоду могуць разам выкарыстоўвацца кітайскія герогліфы, матэматычныя сымбалі, буквы грэцкага альфабэту, лацінкі і кірыліцы, а патрэба ў пераключэньні кодавых старонак адпадае.[4]
Стандарт складаецца з двух асноўных разьдзелаў: унівэрсальны набор сымбаляў (анг. UCS, universal character set) і сямейства кадаваньняў (анг. UTF, Unicode transformation format). Унівэрсальны набор сымбаляў вызначае дакладную адпаведнасьць сымбаляў кодам — элемэнтам кодавай прасторы, якія ёсьць неадмоўнымі цэлымі лікамі. Сямейства кадаваньняў вызначае машыннае выяўленьне пасьлядоўнасьці кодаў UCS.
Коды ў стандарце Юнікод разьдзеленыя на некалькі частак. Частка з кодамі ад U+0000 да U+007F утрымлівае сымбалі з набору ASCII з адпаведнымі кодамі. Далей разьмешчаныя часткі сымбаляў розных пісьмовых сыстэмаў, пунктуацыйныя знакі і тэхнічныя сымбалі. Частка кодаў зарэзэрваваная для выкарыстаньня ў будучыні.[5] Пад сымбалі кірыліцы выдзеленыя часткі знакаў з кодамі ад U+0400 да U+052F, ад U+2DE0 да U+2DFF і ад U+A640 да U+A69F.[6]
Кодавая прастора
Хоць формы запісу UTF-8 і UTF-32 дазваляюць кадаваць да 231 (2 147 483 648) кодавых пазыцыяў, было прынятае рашэньне выкарыстоўваць толькі 1 112 064 для сумяшчальнасьці з UTF-16. Зрэшты, нават гэтага болей за патрэбнае — сёньня (у вэрсіі 6.0) выкарыстоўваецца меньш за 110 000 кодавых пазыцыяў (109 242 графічных і 273 іншых сымбаляў).
Кодавая прастора падзеленая на 17 плоскасьцяў па 216=65 536 сымбаляў. Нулявая плоскасьць завецца базавай: у ёй разьмешчаныя сымбалі найбольш ужывальных пісьменнасьцяў. Першая плоскасьць выкарыстоўваецца пераважна для гістарычных альфабэтаў, другая — для рэдка ўжывальных герогліфаў кітайскага пісьма, трэцяя зарэзэрваваная для архаічных кітайскіх герогліфаў.[7] Плоскасьці 15 і 16 выдзеленыя для выкарыстаньня ў прыватных выпадках.[5]
Для абазначэньня сымбаляў Юнікоду выкарыстоўваецца запіс кшталту U+xxxx (для кодаў 0…FFFF), U+xxxxx (для кодаў 10000…FFFFF), ці U+xxxxxx (для кодаў 100000…10FFFF), дзе кожны x — шаснаццатковая лічба. Напрыклад, сымбаль «я» (U+044F) мае код 044F16 = 110310.
Сымбалі-мадыфікатары
Графічныя сымбалі ў Юнікодзе разьдзяляюцца на падоўжаныя і непадоўжаныя. Непадоўжаныя сымбалі пры выяўленьні не займаюць месца ў радку. Да іх адносяць, у прыватнасьці, знакі націску і іншую дыякрытыку. Як падоўжаныя, гэтак і непадоўжаныя сымбалі маюць уласныя коды. Падоўжаныя коды інакш называюць базавымі (анг. base characters), а непадоўжаныя — мадыфікатарамі (анг. combining characters); прычым апошнія ня могуць ужывацца асобна. Напрыклад, сымбаль «á» можа быць ужыты як пасьлядоўнасьць базавага сымбалю «a» (U+0061) і мадыфікатара « ́» (U+0301), гэтак і як маналітны сымбаль «á» (U+00C1).
Асаблівы тып мадыфікатараў — сэлектары варыянту напісаньня (анг. variation selectors). Яны ўплываюць толькі на тыя сымбалі, для якіх такія варыянты вызначаныя. У вэрсіі 5.0 стандарту варыянты напісаньня вызначаныя для шэрагу матэматычных сымбаляў, для сымбаляў традыцыйнага мангольскага альфабэту і для сымбаляў мангольскага квадратнага пісьма.
Крыніцы
- ^ The Unicode® Standard: A Technical Introduction (анг.)
- ^ History of Unicode Release and Publication Dates (анг.)
- ^ The Unicode Consortium (анг.)
- ^ Foreword (анг.)
- ^ а б General Structure (анг.)
- ^ European Alphabetic Scripts (анг.)
- ^ Roadmap to the TIP (анг.)