Кітайская мова: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.3) (робат зьмяніў cy:Tsieineeg на cy:Tsieinëeg |
д Bot: Migrating 150 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7850 (translate me) |
||
Радок 36: | Радок 36: | ||
{{Link GA|de}} |
{{Link GA|de}} |
||
{{Link GA|sv}} |
{{Link GA|sv}} |
||
[[ace:Bahsa Cina]] |
|||
[[kbd:Хъутеибзэ]] |
|||
[[af:Sjinees]] |
|||
[[als:Chinesische Sprache]] |
|||
[[am:ቻይንኛ]] |
|||
[[ar:لغة صينية]] |
|||
[[an:Idioma chinés]] |
|||
[[arc:ܠܫܢܐ ܨܝܢܝܐ]] |
|||
[[gn:Chinañe'ẽ]] |
|||
[[az:Çin dili]] |
|||
[[bn:চীনা ভাষা]] |
|||
[[zh-min-nan:Hàn-gí]] |
|||
[[ba:Ҡытай теле]] |
|||
[[be:Кітайская мова]] |
|||
[[bcl:Intsik]] |
|||
[[bg:Китайски език]] |
|||
[[bar:Kinäsische Språchn]] |
|||
[[bo:རྒྱ་སྐད།]] |
|||
[[bs:Kineski jezik]] |
|||
[[br:Yezhoù sinaek]] |
|||
[[ca:Llengües sinítiques]] |
|||
[[cv:Китай чĕлхи]] |
|||
[[ceb:Inintsik]] |
|||
[[cs:Čínština]] |
|||
[[cy:Tsieinëeg]] |
|||
[[da:Kinesisk (sproggruppe)]] |
|||
[[de:Chinesische Sprachen]] |
|||
[[dv:ސީނީ]] |
|||
[[dsb:Chinšćina]] |
|||
[[et:Hiina keel]] |
|||
[[el:Κινεζική γλώσσα]] |
|||
[[en:Chinese language]] |
|||
[[es:Idioma chino]] |
|||
[[eo:Ĉina lingvaro]] |
|||
[[ext:Luenga china]] |
|||
[[eu:Txinera]] |
|||
[[fa:زبانهای چینی]] |
|||
[[hif:Chinese bhasa]] |
|||
[[fo:Kinesiskt mál]] |
|||
[[fr:Langues chinoises]] |
|||
[[fy:Sineesk]] |
|||
[[ga:An tSínis]] |
|||
[[gv:Çhengaghyn Sheenagh]] |
|||
[[gd:Sìonais]] |
|||
[[gl:Lingua chinesa]] |
|||
[[gan:漢語]] |
|||
[[gu:ચાઇનીઝ ભાષા]] |
|||
[[got:𐌺𐌹𐌽𐌹𐍃𐌺𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐍉𐍃]] |
|||
[[hak:Hon-ngî]] |
|||
[[xal:Китдин келн]] |
|||
[[ko:중국어]] |
|||
[[haw:‘Ōlelo Pākē]] |
|||
[[hy:Չինարեն]] |
|||
[[hi:चीनी भाषा]] |
|||
[[hsb:Chinšćina]] |
|||
[[hr:Kineski jezik]] |
|||
[[io:Chiniana linguo]] |
|||
[[ilo:Pagsasao nga Insík]] |
|||
[[id:Rumpun bahasa Tionghoa]] |
|||
[[zu:IsiShayina]] |
|||
[[is:Kínverska]] |
|||
[[it:Lingua cinese]] |
|||
[[he:שפות סיניות]] |
|||
[[jv:Basa Cina]] |
|||
[[kl:Kineserisut (oqaatsit)]] |
|||
[[kn:ಚೀನಿ ಭಾಷೆ]] |
|||
[[ka:ჩინური ენა]] |
|||
[[kk:Қытай тілі]] |
|||
[[kw:Chinek]] |
|||
[[sw:Kichina]] |
|||
[[kv:Китай кыв]] |
|||
[[kg:Kitsunkwo]] |
|||
[[lez:Китай чIал]] |
|||
[[lo:ພາສາຈີນ]] |
|||
[[la:Lingua Sinica]] |
|||
[[lv:Ķīniešu valoda]] |
|||
[[lt:Kinų kalba]] |
|||
[[lij:Lengua cineise]] |
|||
[[li:Chinees]] |
|||
[[jbo:jugbau]] |
|||
[[hu:Kínai nyelv]] |
|||
[[mk:Кинески јазик]] |
|||
[[mg:Fiteny sinoa]] |
|||
[[ml:ചൈനീസ് ഭാഷ]] |
|||
[[mr:चिनी भाषा]] |
|||
[[arz:لغه صينى]] |
|||
[[ms:Bahasa Cina]] |
|||
[[mn:Хятад хэл]] |
|||
[[my:တရုတ်ဘာသာ]] |
|||
[[nah:Chinatlahtōlli]] |
|||
[[nl:Chinese talen]] |
|||
[[ja:中国語]] |
|||
[[ce:Kitayhoyn mott]] |
|||
[[no:Kinesisk]] |
|||
[[nn:Kinesisk]] |
|||
[[nov:Chinum]] |
|||
[[oc:Chinés]] |
|||
[[uz:Xitoy tili]] |
|||
[[pa:ਚੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ]] |
|||
[[pnb:چینی]] |
|||
[[km:ភាសាចិន]] |
|||
[[pcd:Kinos]] |
|||
[[nds:Chineesche Spraak]] |
|||
[[pl:Język chiński]] |
|||
[[pt:Língua chinesa]] |
|||
[[crh:Çin tili]] |
|||
[[ty:Reo Tinitō]] |
|||
[[ro:Limba chineză]] |
|||
[[qu:Chun simi]] |
|||
[[rue:Кітайскый язык]] |
|||
[[ru:Китайский язык]] |
|||
[[sah:Кытай тыла]] |
|||
[[se:Kiinnágiella]] |
|||
[[sa:चीनी भाषा]] |
|||
[[sco:Cheenese leid]] |
|||
[[stq:Han-Chinesiske Sproaken]] |
|||
[[st:Se-china]] |
|||
[[sq:Gjuha kineze]] |
|||
[[simple:Chinese language]] |
|||
[[sk:Čínština]] |
|||
[[sl:Kitajščina]] |
|||
[[ckb:زمانی چینی]] |
|||
[[sr:Кинески језик]] |
|||
[[sh:Kineski jezik]] |
|||
[[fi:Kiinan kieli]] |
|||
[[sv:Kinesiska]] |
|||
[[tl:Wikang Intsik]] |
|||
[[ta:சீன மொழி]] |
|||
[[tt:Кытай теле]] |
|||
[[te:చైనీస్ భాష]] |
|||
[[th:ภาษาจีน]] |
|||
[[tg:Забони чинӣ]] |
|||
[[tr:Çince]] |
|||
[[tk:Hytaý dili]] |
|||
[[tw:Chinese]] |
|||
[[uk:Китайська мова]] |
|||
[[ur:چینی زبان]] |
|||
[[ug:خەنزۇ تىلى]] |
|||
[[za:Vahgun]] |
|||
[[vi:Tiếng Trung Quốc]] |
|||
[[fiu-vro:Hiina kiil]] |
|||
[[wa:Chinwès (lingaedje)]] |
|||
[[zh-classical:漢語]] |
|||
[[war:Tsino (yinaknan)]] |
|||
[[wuu:汉语]] |
|||
[[yi:כינעזיש]] |
|||
[[yo:Èdè Ṣáínà]] |
|||
[[zh-yue:唐文]] |
|||
[[bat-smg:Kėnu kalba]] |
|||
[[zh:汉语]] |
Вэрсія ад 22:48, 8 сакавіка 2013
Кітайская мова | |
中文 | |
Файл:Map of sinitic languages full-en.svg, Map of sinitic languages-ca.svg | |
Ужываецца ў | Кітай, Тайвань, Сынгапур, Малайзія, Філіпіны ды інш. |
---|---|
Рэгіён | Усходняя Азія, Паўднёва-Усходняя Азія ды інш. |
Колькасьць карыстальнікаў | каля 1.176 мільярда |
Клясыфікацыя | Сына-тыбэцкія |
Афіцыйны статус | |
Афіцыйная мова ў | КНР, Ганконг, Макао, Тайвань, Сынгапур, ААН, рэгіянальны ў Маўрыкіі |
Пісьмо | кітайскае пісьмо, традыцыйныя кітайскія герогліфы[d] і спрошчанае кітайскае пісьмо[d] |
Коды мовы | |
ISO 639-1 | zh |
ISO 639-2(Б) | chi |
ISO 639-2(Т) | zho |
ISO 639-3 | zho |
Кіта́йская мо́ва (中文 - чжунвэнь, або 汉语/漢語 ханьюй) уваходзіць у кітайска-тыбэцкую (сына-тыбэцкую) сям'ю. Яна зьяўляецца афіцыйнай мовай КНР, Тайваня і Сынгапура. На ёй размаўляюць звыш 1 млрд чалавек. Для 900 млн зь іх кітайская мова зьяўляецца роднай.
Кітайская зьяўляецца адной з 6 афіцыйных і працоўных моваў ААН. Гістарычна гэта мова народнасьці хань, якая дамінуе ў нацыянальным складзе КНР (больш 90% насельніцтвы краіны). Акрамя таго, дзясяткі мільёнаў кітайцаў, якія захоўваюць сваю мову, жывуць практычна ва ўсіх краінах Паўднёва-Ўсходняй Азіі (на Сынгапуры складаючы больш 75% насельніцтва); значная кітайская дыяспара расьсеяна па ўсім сьвеце.
Гісторыя
Кітайская мова зьяўляецца адной з самых старажытных з цяпер існуючых моваў. Таксама яна валодае самой старажытнай з ужывальных у цяперашні час пісьменнасьцю. Падобную гіерагліфічную пісьменнасьць, адаптаваную з кітайскай мовы, выкарыстоўвае японская мова.
Дыялектныя групы
У кітайскай мове вылучаецца 7 дыялектных групаў: паўночная (北, самая шматлікая — звыш 800 млн носьбітаў), (吴), сян (湘), гань (贛/赣), хака (客家), юэ (粤), мінь (閩/闽 - у тым ліку тайваньская). Дыялекты адрозьніваюцца фанэтычна (што замінае міждыялектным зносінам, дарма што дыялекты зьвязаныя рэгулярнымі гукавымі адпаведнасьцямі), лексыкай, збольшага граматыкай, аднак асновы іх граматыкі і слоўнікавага складу адзіныя. Сродкам зносін носьбітаў розных дыялектаў служыць нарматыўная кітайская мова, якая ў Кітаі завецца путунхуа (普通话/普通話), у Сынгапуры хуаюй (华语/華語) у Ганконгу і Тайвані — гоюй (国语/國語), паміж імі існуюць малаважныя адрозьненьні ў фанэтыцы, на пісьме ў путунхуа і хуаюй выкарыстоўваюцца скарочаныя гіерогліфы, а ў гоюй - поўнае напісаньне гіерогліфаў. Пры крайняй неабходнасьці можна дамагчыся, каб цябе зразумелі, напісаўшы гіерогліфы на паперы або намаляваўшы іх рукой у паветры. Літаратурная мова абапіраецца на паўночныя дыялекты. Фанэтычная норма — пэкінскае вымаўленьне (аднак у эпоху дынастыі Тан, калі было створана большасьць клясычных кітайскіх тэкстаў, норма была блізкая хутчэй да цяперашняй дыялектнай групы хака).
Вікіпэдыя мае вэрсію кітайскай мовай |
Кітайская мова — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў