Кецкая мова: розьніца паміж вэрсіямі
untagged isolated. |
LaaknorBot (гутаркі | унёсак) д r2.7.3rc2) (робат дадаў: se:Ketagiella |
||
| Радок 121: | Радок 121: | ||
[[pt:Língua ket]] |
[[pt:Língua ket]] |
||
[[ru:Кетский язык]] |
[[ru:Кетский язык]] |
||
[[se:Ketagiella]] |
|||
[[fi:Ketin kieli]] |
[[fi:Ketin kieli]] |
||
[[sv:Ketiska]] |
[[sv:Ketiska]] |
||
Вэрсія ад 21:35, 3 сакавіка 2013
| Кецкая мова | |
| Остыганна ӄа’ | |
| Ужываецца ў | Расеі |
|---|---|
| Рэгіён | захад Краснаярскага краю |
| Колькасьць карыстальнікаў | прыкладна 190 чал.[1] |
| Клясыфікацыя | Дэнэ-каўкаскія мовы (дыскусійна) |
| Афіцыйны статус | |
| Афіцыйная мова ў | — |
| Дапаможная мова ў | — |
| Рэгулюецца | — |
| Статус: | 8а памірае[d][2] |
| Пісьмо | кірыліца |
| Коды мовы | |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-3 | ket |
| SIL | ket |
Ке́цкая мова — мова кецка-югскае галіны енісейскае моўнае сям’і, на якой размаўляе народ кеты. Мова зьяўляецца адной з моваў-ізалятаў, да якіх адносіцца енісейская моўная сям’я.
Мова хутка зьнікае — ў нашыя часы з прыкладна 1 200 кетаў на кецкай мове размаўляе прыкладна 200 чалавек.
Улучана ў Атляс зьнікаючых моваў паводле вэрсіі ЮНЭСКО[3].
Агульная характарыстыка
Пісьмовасьць
Кецкая мова базавалася на лацінскай і кірылічнай ґрафіцы. У 30 гады ХХ ст. на хвалі ўсесавецкае лацінізацыі быў уведзены лацінскі альфабэт. Пазьней кецкая мова была пераведзена на кірыліцу.
Сучасны выгляд кецкага альфабэту.
| А а | Б б | В в | Г г | Г̡ г̡ | Д д | Е е | Ё ё |
| Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Ӄ ӄ | Л л | М м |
| Н н | Ӈ ӈ | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Т т |
| У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ |
| Ә ә | Ы ы | Ь ь | ’ | Э э | Ю ю | Я я |
Дыялекты
Раней да дыялектаў кецкае мовы таксама залічвалі югскую мову, якая разглядалася як сымскі дыялект кецкае мовы.
Гісторыя вывучэньня
Першыя згадкі аб кецкай мове прыпадаюць на 1788 год. У гэтым годзе вядомы навукоўца і вандроўнік Пэтэр Сымон Паляс у сваіх шляхавых нататках упершыню адзначыў існаваньне мовы.
У 1858 годзе вядомы дасьледчык фіна-вугорскіх і самадзійскіх моваў Матыяс Аляксандар Кастрэн выдаў першае апісаньне ґраматыкі кецкае мовы. У тыя часы мову называлі асьцяка-енісейскай і памылкова лічылі яе фіна-вугорскай.
Пазьней, у ХХ ст. вывучэньне мовы значна пашырылася. У 1934 годзе Н. Каргерам апублікавана ґраматыка й лемантар кецкае мовы, у 60 гг. мова вывучалася праз шэраг экспэдыцыяў, таксама мова вывучалася У. Тапаровым, А. Дульзонам, Е. Крэйновічам і інш.
У нашыя часы робяцца спробы далучыць ізаляваную енісейскую моўную сям’ю (у якую ўваходзіць кецкая мова) да іншых, буйнейшых моўных ґрупаў: дэнэ-каўкаскае і дэнэ-енісейскае ґрупы, ставяцца спробы давесьці роднасьць кецкае мовы з мовай бурушаскі і сына-тыбэцкімі мовамі.
Спасылкі
 |
Вікіпэдыя ў інкубатары мае вэрсію кецкай мовай |
Крыніцы
- ^ Ket. A language of Russian Federation (Asia). Ethnologue (анг.)
- ^ Ethnologue (анг.) — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
- ^ UNESCO Atlas of the World’s Languages in Danger (анг.)