Арфа

А́рфа — шчыпковы струнны музычны інструмэнт.

Ён мае форму трыкутніка, які складаецца: па-першае, з рэзананснага корпуса-скрыні даўжынёю прыблізна ў 1 метр, які пашыраецца дадолу; ранейшая яго форма была чатырохкутная, цяперашняя жа — закругленая з аднаго боку; ён забяспечаны плоскаю дэкаю, зробленай звычайна з кляновага дрэва, у сярэдзіну якой па даўжыні корпуса прымацоўваецца вузкая і тонкая рэйка зь цвёрдага дрэва, у якой прабіваюцца адтуліны для пранізваньня жыльных струн; па-другое, зь верхняй часткі (у выглядзе вялікіх памераў грыфа), змеявыяўна выгнутай, прымацаванай да вяршыні корпуса, утваральнай зь ім востры кут; да гэтай часткі прымацаваны зьедлівыя для ўмацаваньня струн і іх наладжваньня; па-трэцяе, з пярэдняга бруса, які мае форму калоны, прызначэньне якога — аказваць супраціў сіле, выраблянай струнамі, нацягнутымі паміж грыфам і рэзанансным корпусам.

Бо арфа ўжо і ў ранейшы час мела значны гукавы абьём (пяць актаў), а памяшканьне для струн поўнай храматычнай гамы нядосыць, то ў арфе нацягнутыя струны толькі для здабывання гукаў дзіатанічнай гамы. На арфе без педалі можна згуляць толькі адну гаму. Для храматычных падвышэньняў у ранейшыя часы струны павінны былі быць укарочваемыя прыжыманьнем пальцаў у грыфа; пазней гэта прыжыманьне сталі вырабляць з дапамогай гаплікаў, прыводных у рух рукою. Такія арфы апыняліся вельмі няёмкімі для выканаўцаў; недахопы гэтыя былі ў значнай ступені ўхіленыя механізмам у педалях, вынайдзеным Якабам Хохбрукерам у 1720 г. Гэты майстар прымайстраваў да арфы сем педаляў, дзейнічалых на праваднікі, якія праз пустую прастору бруса праходзілі да грыфа і там прыводзілі гаплікі ў такое становішча, што яны, дужа прылягаючы да струн, выраблялі ва ўсім абьёме прылады храматычныя падвышэньні.

Знакамітыя арфісты

• Мікола Бокса
• Мікола Бокса
• Вера Дулава
• Марсэль Турнье
• Альфонс Хассельманс
• Вольга Эрдзэлі
• Ганна-Марыя Раўнапольская-Дын

Дзяржаўны знак

Арфа была палітычным знакам Ірландыі на працягу шматлікіх стагодьдзяў. Яна ўпершыню была выкарыстаная для сімвалічнага малюнка Ірландыі ў Каралеўскім Сьцягу Караля Шатландыі Джэймса VI (ён жа Кароль Ангельшчыны Джэймс I), і з тых часоў фігуравала ва ўсіх Каралеўскіх Сьцягах Ангельшчыны, Брытаніі і Злучанага Каралеўства, хоць стыль малюнка з часам змяняўся. З 1922 года Незалежная Дзяржава Ірландыя працягвае выкарыстаць арфу, як дзяржаўны знак, захаваны на Вялікім Дзяржаўным Друку Ірландыі, на гербе, Прэзідэнцкім Сьцягу і Прэзідэнцкага Друку, а гэтак жа ў шэрагу іншых дзяржаўных знакаў і дакументаў. Арфа гэтак жа адлюстроўваецца на ірландскіх манетах, пачынальна са сярэднявечных, і да сучасных ірландскіх манет эўра.

Вонкавыя спасылкі

Арфа — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў