Спэйс шатл: розьніца паміж вэрсіямі
→Пабудаваныя шатлы: абнаўленьне зьвестак |
стыль |
||
| Радок 2: | Радок 2: | ||
'''Касьмічная транспартная сыстэма''' ({{мова-en|Space Transportation System}}), больш вядомая як '''Спэйс шатл''' (ад {{мова-en|Space shuttle|скарочана}} — касьмічны чалнок) — [[Злучаныя Штаты|амэрыканскі]] шматразовы транспартны [[касьмічны карабель]]. |
'''Касьмічная транспартная сыстэма''' ({{мова-en|Space Transportation System}}), больш вядомая як '''Спэйс шатл''' (ад {{мова-en|Space shuttle|скарочана}} — касьмічны чалнок) — [[Злучаныя Штаты|амэрыканскі]] шматразовы транспартны [[касьмічны карабель]]. |
||
Шатл |
Шатл запускаўся ў космас з дапамогай ракет-носьбітаў, ажыцьцяўляў манэўры на арбіце як касьмічны карабель і вяртаеўся на Зямлю як [[самалёт]]. Разумелася, што шатлы будуць хадзіць, як чоўны, паміж калязямной арбітай і Зямлёй, дастаўляючы карысныя грузы ў абодвух кірунках. Пры распрацоўцы прадугледжвалася, што кожны з шатлаў павінен быў да 100 разоў стартаваць у [[космас]]. |
||
На практыцы жа яны выкарыстоўваюцца значна менш. Да траўня [[2010]] года больш за ўсё палётаў — 38 — зьдьзейсніў шатл « |
На практыцы жа яны выкарыстоўваюцца значна менш. Да траўня [[2010]] года больш за ўсё палётаў — 38 — зьдьзейсніў шатл «Дыскавэры». Усяго з [[1975]] па [[1991]] год было пабудавана пяць шатлаў: «[[Калумбія (шатл)|Калумбія]]» (згарэў пры пасадцы ў 2003), «[[Чэленджэр (шатл)|Чэленджэр]]» (падарваўся пасьля старту ў 1986), «[[Дыскавэры (шатл)|Дыскавэры]]», «[[Атлантыс (шатл)|Атлантыс]]» і «[[Індэвар (шатл)|Індэвар]]». |
||
Апошнюю місію [[STS-135]] выканаў шатл « |
Апошнюю місію [[STS-135]] выканаў шатл «Атлантыс», стартаваўшы [[8 ліпеня]] [[2011]] году з [[Касьмічны цэнтар Кэнэдзі|Касьмічнага цэнтру Кэнэдзі]] і прабыўшы ў космасе 12 дзён і 18 гадзін, на чым праграма ''Space Shuttle'' была закрытая. |
||
== Пабудаваныя шатлы == |
== Пабудаваныя шатлы == |
||
| Радок 14: | Радок 14: | ||
* [[Чэленджэр (шатл)|Чэленджэр]] (OV-099, узарваўся пры старце ў 1986 годзе) |
* [[Чэленджэр (шатл)|Чэленджэр]] (OV-099, узарваўся пры старце ў 1986 годзе) |
||
* [[Дыскавэры (шатл)|Дыскавэры]] (OV-103, апошні запуск — 24 лютага 2011) |
* [[Дыскавэры (шатл)|Дыскавэры]] (OV-103, апошні запуск — 24 лютага 2011) |
||
* [[ |
* [[Атлантыс (шатл)|Атлянтыс]] (OV-104, апошні запуск — 8 ліпеня 2011) |
||
* [[Індэвар (шатл)|Індэвар]] (OV-105, апошні запуск — 16 траўня 2011) |
* [[Індэвар (шатл)|Індэвар]] (OV-105, апошні запуск — 16 траўня 2011) |
||
Вэрсія ад 17:12, 28 студзеня 2013
Касьмічная транспартная сыстэма (па-ангельску: Space Transportation System), больш вядомая як Спэйс шатл (ад анг. Space shuttle — касьмічны чалнок) — амэрыканскі шматразовы транспартны касьмічны карабель.
Шатл запускаўся ў космас з дапамогай ракет-носьбітаў, ажыцьцяўляў манэўры на арбіце як касьмічны карабель і вяртаеўся на Зямлю як самалёт. Разумелася, што шатлы будуць хадзіць, як чоўны, паміж калязямной арбітай і Зямлёй, дастаўляючы карысныя грузы ў абодвух кірунках. Пры распрацоўцы прадугледжвалася, што кожны з шатлаў павінен быў да 100 разоў стартаваць у космас.
На практыцы жа яны выкарыстоўваюцца значна менш. Да траўня 2010 года больш за ўсё палётаў — 38 — зьдьзейсніў шатл «Дыскавэры». Усяго з 1975 па 1991 год было пабудавана пяць шатлаў: «Калумбія» (згарэў пры пасадцы ў 2003), «Чэленджэр» (падарваўся пасьля старту ў 1986), «Дыскавэры», «Атлантыс» і «Індэвар».
Апошнюю місію STS-135 выканаў шатл «Атлантыс», стартаваўшы 8 ліпеня 2011 году з Касьмічнага цэнтру Кэнэдзі і прабыўшы ў космасе 12 дзён і 18 гадзін, на чым праграма Space Shuttle была закрытая.
Пабудаваныя шатлы
- Энтэрпрайз (OV-101, атмасфэрныя тэсты, сьпісаны)
- Патфайндэр (OV-098, наземные тэсты)
- Калумбія (OV-102, згарэў пры пасадцы ў 2003 годзе)
- Чэленджэр (OV-099, узарваўся пры старце ў 1986 годзе)
- Дыскавэры (OV-103, апошні запуск — 24 лютага 2011)
- Атлянтыс (OV-104, апошні запуск — 8 ліпеня 2011)
- Індэвар (OV-105, апошні запуск — 16 траўня 2011)
Гл. таксама
Вонкавыя спасылкі
Спэйс шатл — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў