Соф’я Яноўская: розьніца паміж вэрсіямі
Luckas-bot (гутаркі | унёсак) д r2.7.1) (робат дадаў: be:Соф'я Аляксандраўна Яноўская |
Няма апісаньня зьменаў |
||
Радок 19: | Радок 19: | ||
| Сайт = |
| Сайт = |
||
}} |
}} |
||
'''Со́ф’я Алякса́ндраўна Яно́ўская''' ([[31 студзеня]] [[1896]] — [[24 кастрычніка]] [[1966]]) — савецкі матэматык, філёзаф, пэдагог, стваральніца савецкай школы [[Філязофія матэматыкі|філязофіі матэматыкі]]. |
'''Со́ф’я Алякса́ндраўна Яно́ўская''' ([[31 студзеня]] [[1896]] — [[24 кастрычніка]] [[1966]]) — савецкі матэматык, філёзаф, пэдагог, стваральніца савецкай школы [[Філязофія матэматыкі|філязофіі матэматыкі]]. Доктар фізыка-матэматычных навук ([[1935]]), прафэсарка ([[1931]]). |
||
== Жыцьцяпіс == |
== Жыцьцяпіс == |
||
Радок 29: | Радок 29: | ||
Пад час [[Грамадзянская вайна ў Расеі|Грамадзянскай вайны]] і інтэрвэнцыі сілаў [[Антанта|Антанты]] удзельнічала ў адэскім [[Бальшавікі|бальшавісцкім]] падпольлі і працы падпольнага Чырвонага Крыжа. У лістападзе [[1918]] далучылася да [[Камуністычная партыя Ўкраіны|КП(б)У]]. Падчас адступленьня белагвардзейцаў з Адэсы Яноўская разам з групай чырвонаармейцаў былая паланёная і ледзь пазьбегла кары. Падчас расстрэлу яна здолела выратавацца, упаўшы ў раку і сплыўшы. |
Пад час [[Грамадзянская вайна ў Расеі|Грамадзянскай вайны]] і інтэрвэнцыі сілаў [[Антанта|Антанты]] удзельнічала ў адэскім [[Бальшавікі|бальшавісцкім]] падпольлі і працы падпольнага Чырвонага Крыжа. У лістападзе [[1918]] далучылася да [[Камуністычная партыя Ўкраіны|КП(б)У]]. Падчас адступленьня белагвардзейцаў з Адэсы Яноўская разам з групай чырвонаармейцаў былая паланёная і ледзь пазьбегла кары. Падчас расстрэлу яна здолела выратавацца, упаўшы ў раку і сплыўшы. |
||
У [[1919]] прыехала ў [[Елісаветград]], дзе далучылася |
У [[1919]] прыехала ў [[Елісаветград]], дзе далучылася да шэрагаў Чырвонае Арміі. Была сьпярша палітчырвонаармейцам, а пасьля памочнікам рэдактара газэты «Красная армия» ў Палітуправе 12-й Арміі. |
||
1920—1923 — у Адэскім губкаме партыі. |
1920—1923 — у Адэскім губкаме партыі. |
||
У [[1923]]—[[1929]] вучылася ў [[Інстытут чырвонай прафэсуры|Інстытуце чырвонай прафэсуры]], адначасна выкладала матэматыку, кіравала сэмінарам для студэнтаў і асьпірантаў у Маскоўскім унівэрсытэце. У [[1928]] выйшла першая праца Яноўскай у галіне філязофіі матэматыкі — «Катэгорыя колькасьці ў Гегеля і сутнасьць матэматыкі». У [[1930]] выдала працу «Ідэалізм у сучаснай філязофіі матэматыкі». У [[1931]] атрымала званьне прафэсара, а ў [[1935]] — навуковую ступень доктара фізыка-матэматычных навук без абароны дысэртацыі. У [[ |
У [[1923]]—[[1929]] вучылася ў [[Інстытут чырвонай прафэсуры|Інстытуце чырвонай прафэсуры]], адначасна выкладала матэматыку, кіравала сэмінарам для студэнтаў і асьпірантаў у Маскоўскім унівэрсытэце. У [[1928]] выйшла першая праца Яноўскай у галіне філязофіі матэматыкі — «Катэгорыя колькасьці ў Гегеля і сутнасьць матэматыкі». У [[1930]] выдала працу «Ідэалізм у сучаснай філязофіі матэматыкі». У [[1931]] атрымала званьне прафэсара, а ў [[1935]] — навуковую ступень доктара фізыка-матэматычных навук без абароны дысэртацыі. У [[1936]] упершыню ў СССР стала чытаць лекцыі па матэматычнай лёгіцы. |
||
З пачаткам [[Вялікая Айчынная вайна|нямецка-савецкай вайны]] эвакуяваная разам з [[Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт|МДУ]] ў [[Перм]]. У [[1943]]—[[1959]] — загадчыца катэдры гісторыі матэматыкі і матэматычнай лёгікі. У [[1959]] узначаліла створаную ў [[Маскоўскі ўнівэрсытэт|Маскоўскім унівэрсытэце]] катэдру матэматычнай лёгікі. Сярод яе студэнтаў быў вугорскі матэматык [[Імрэ Лакаташ]]. |
|||
У [[1935]] року падчас візыту [[Людвіг Вітгенштайн|Людвіга Вітгенштайна]] ў СССР суправаджала яго ў Маскве і раіла адмовіцца ад ідэі застацца жыць у Савецкім Саюзе. |
У [[1935]] року падчас візыту [[Людвіг Вітгенштайн|Людвіга Вітгенштайна]] ў СССР суправаджала яго ў Маскве і раіла адмовіцца ад ідэі застацца жыць у Савецкім Саюзе. |
||
Радок 42: | Радок 44: | ||
== Працы == |
== Працы == |
||
* Категория количества у Гегеля и сущность математики // |
* Категория количества у Гегеля и сущность математики // Под знаменем марксизма. — 1928. — № 3; |
||
* Гегель и математика / С.Яновская, Э.Кольман // Под знаменем марксизма. — 1930. — № 11 — 12; |
|||
* Математические рукописи Маркса // Книга и пролетарская революция. 1933. № 2; |
* Математические рукописи Маркса // Книга и пролетарская революция. — 1933. — № 2; |
||
* О так называемых «определениях через абстракцию» // Сб. статей по философии математики. М., 1936; |
* О так называемых «определениях через абстракцию» // Сб. статей по философии математики. — М., 1936; |
||
* Логика математическая. [В соавт.]//БСЭ. Т.37. М., 1938; |
|||
* |
* Логика математическая. [В соавт.] // БСЭ. — Т.37. — М., 1938; |
||
* Основания математики и математическая логика // Математика в СССР за 30 лет. — М., 1949; |
|||
* Из истории аксиоматики // Историко-математические исследования. Вып.11. М., 1958; |
* Из истории аксиоматики // Историко-математические исследования. Вып.11. М., 1958; |
||
* Математическая логика и основания математики // Математика в СССР за 40 лет. 1917—1957. Т.1. М., 1959; |
* Математическая логика и основания математики // Математика в СССР за 40 лет. 1917—1957. — Т.1. — М., 1959; |
||
⚫ | |||
* Преодолены ли в современной науке трудности, известные под названием «апории Зенона»? // Проблемы логики. М., 1963 |
* Преодолены ли в современной науке трудности, известные под названием «апории Зенона»? // Проблемы логики. — М., 1963. — Стр. 116—136. |
||
⚫ | |||
* О философских вопросах математической логики // Проблемы логики. М., 1963; |
* О философских вопросах математической логики // Проблемы логики. — М., 1963; |
||
* Предисловие // Маркс К. Математические рукописи. — М., 1968; |
|||
* Методологические проблемы науки. М.,1972. |
* Методологические проблемы науки. — М., 1972. |
||
== Глядзіце таксама == |
== Глядзіце таксама == |
||
Радок 58: | Радок 62: | ||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* {{Артыкул |
|||
| аўтар = Башмакова, П.Г., Марков, А.А., Успенский, В.А., Юшкевич, А.П. и др. |
|||
| загаловак = С.А. Яновская. К 70-летию со дня рождения |
|||
| арыгінал = |
|||
| спасылка = |
|||
| мова = |
|||
| адказны = |
|||
| аўтар выданьня = |
|||
| выданьне = Успехи математических наук |
|||
| тып = |
|||
| месца = |
|||
| выдавецтва = |
|||
| год = 1966 |
|||
| выпуск = 3 (129) |
|||
| том = 21 |
|||
| нумар = |
|||
| старонкі = 239—247 |
|||
| isbn = |
|||
| issn = |
|||
}} |
|||
* {{Артыкул |
|||
| аўтар = |
|||
| загаловак = К 100-летию Софьи Александровны Яновской. Сборник статей |
|||
| арыгінал = |
|||
| спасылка = |
|||
| мова = |
|||
| адказны = |
|||
| аўтар выданьня = |
|||
| выданьне = Историко-математические исследования |
|||
| тып = |
|||
| месца = |
|||
| выдавецтва = ТОО Янус-К |
|||
| год = 1997 |
|||
| выпуск = |
|||
| том = |
|||
| нумар = 37 (2) |
|||
| старонкі = 105—127 |
|||
| isbn = |
|||
| issn = |
|||
}} |
|||
* {{Артыкул|загаловак=Софья Александровна Яновская (к шестидесятилетию со дня рождения) |выданьне=Успехи математических наук|год=1956 |том=11 |нумар=3(69) |старонкі=219–222|спасылка=http://mi.mathnet.ru/umn7816}} |
* {{Артыкул|загаловак=Софья Александровна Яновская (к шестидесятилетию со дня рождения) |выданьне=Успехи математических наук|год=1956 |том=11 |нумар=3(69) |старонкі=219–222|спасылка=http://mi.mathnet.ru/umn7816}} |
||
* {{Кніга|частка=Софья Александровна Яновская |назва=Женщины — революционеры и учёные|места=М.|год=1982}} |
* {{Кніга|частка=Софья Александровна Яновская |назва=Женщины — революционеры и учёные|места=М.|год=1982}} |
Вэрсія ад 19:43, 10 ліпеня 2012
Соф’я Яноўская | |
Дата нараджэньня | 31 студзеня 1896 |
---|---|
Месца нараджэньня | Пружаны, Расейская імпэрыя |
Дата сьмерці | 24 кастрычніка 1966 |
Месца сьмерці | Масква, РСФСР |
Прычына сьмерці | цукровы дыябэт |
Месца пахаваньня | |
Месца вучобы | |
Занятак | матэматык, гісторык, рэвалюцыянэр |
Навуковая сфэра | асновы матэматыкі, матэматычная лёгіка, філязофія, гісторыя матэматыкі |
Месца працы | МДУ |
Вядомая як | стваральніца савецкай школы філязофіі матэматыкі |
Навуковая ступень | доктар фізыка-матэматычных навук[d][1] (1935) |
Навуковы кіраўнік | Самуіл Шатуноўскі[d] |
Вучні | Э. Я. Бахмуцкая, І. Г. Башмакова, Д. П. Горскі, І. І. Ліхалетаў, Т. Л. Майстрова, Л. Е. Майстроў, Б. Ю. Пільчак, А. Е. Райк, К. А. Рыбнікаў. |
Узнагароды |
Со́ф’я Алякса́ндраўна Яно́ўская (31 студзеня 1896 — 24 кастрычніка 1966) — савецкі матэматык, філёзаф, пэдагог, стваральніца савецкай школы філязофіі матэматыкі. Доктар фізыка-матэматычных навук (1935), прафэсарка (1931).
Жыцьцяпіс
Нарадзілася ў жыдоўскім мястэчку Пружана Гарадзенскай губэрні (цяпер у Берасьцейскай вобласьці) ў сям’і рахункавода Аляксандра Нэймарка.
У 1914, па сканчэньні гімназыі, паступіла на прыродазнаўчае аддзяленьне Вышэйшых жаночых курсаў у Адэсе.
Пад час Грамадзянскай вайны і інтэрвэнцыі сілаў Антанты удзельнічала ў адэскім бальшавісцкім падпольлі і працы падпольнага Чырвонага Крыжа. У лістападзе 1918 далучылася да КП(б)У. Падчас адступленьня белагвардзейцаў з Адэсы Яноўская разам з групай чырвонаармейцаў былая паланёная і ледзь пазьбегла кары. Падчас расстрэлу яна здолела выратавацца, упаўшы ў раку і сплыўшы.
У 1919 прыехала ў Елісаветград, дзе далучылася да шэрагаў Чырвонае Арміі. Была сьпярша палітчырвонаармейцам, а пасьля памочнікам рэдактара газэты «Красная армия» ў Палітуправе 12-й Арміі.
1920—1923 — у Адэскім губкаме партыі.
У 1923—1929 вучылася ў Інстытуце чырвонай прафэсуры, адначасна выкладала матэматыку, кіравала сэмінарам для студэнтаў і асьпірантаў у Маскоўскім унівэрсытэце. У 1928 выйшла першая праца Яноўскай у галіне філязофіі матэматыкі — «Катэгорыя колькасьці ў Гегеля і сутнасьць матэматыкі». У 1930 выдала працу «Ідэалізм у сучаснай філязофіі матэматыкі». У 1931 атрымала званьне прафэсара, а ў 1935 — навуковую ступень доктара фізыка-матэматычных навук без абароны дысэртацыі. У 1936 упершыню ў СССР стала чытаць лекцыі па матэматычнай лёгіцы.
З пачаткам нямецка-савецкай вайны эвакуяваная разам з МДУ ў Перм. У 1943—1959 — загадчыца катэдры гісторыі матэматыкі і матэматычнай лёгікі. У 1959 узначаліла створаную ў Маскоўскім унівэрсытэце катэдру матэматычнай лёгікі. Сярод яе студэнтаў быў вугорскі матэматык Імрэ Лакаташ.
У 1935 року падчас візыту Людвіга Вітгенштайна ў СССР суправаджала яго ў Маскве і раіла адмовіцца ад ідэі застацца жыць у Савецкім Саюзе.
Узнагароджаная ордэнам Леніна (1959).
Працы
- Категория количества у Гегеля и сущность математики // Под знаменем марксизма. — 1928. — № 3;
- Гегель и математика / С.Яновская, Э.Кольман // Под знаменем марксизма. — 1930. — № 11 — 12;
- Математические рукописи Маркса // Книга и пролетарская революция. — 1933. — № 2;
- О так называемых «определениях через абстракцию» // Сб. статей по философии математики. — М., 1936;
- Логика математическая. [В соавт.] // БСЭ. — Т.37. — М., 1938;
- Основания математики и математическая логика // Математика в СССР за 30 лет. — М., 1949;
- Из истории аксиоматики // Историко-математические исследования. Вып.11. М., 1958;
- Математическая логика и основания математики // Математика в СССР за 40 лет. 1917—1957. — Т.1. — М., 1959;
- Проблемы анализа понятий науки и новейший неопозитивизм // Вопросы философии. — 1961. — № 6;
- Преодолены ли в современной науке трудности, известные под названием «апории Зенона»? // Проблемы логики. — М., 1963. — Стр. 116—136.
- О философских вопросах математической логики // Проблемы логики. — М., 1963;
- Предисловие // Маркс К. Математические рукописи. — М., 1968;
- Методологические проблемы науки. — М., 1972.
Глядзіце таксама
Літаратура
- Башмакова, П.Г., Марков, А.А., Успенский, В.А., Юшкевич, А.П. и др. С.А. Яновская. К 70-летию со дня рождения // Успехи математических наук. — 1966. — В. 3 (129). — Т. 21. — С. 239—247.
- К 100-летию Софьи Александровны Яновской. Сборник статей // Историко-математические исследования. — ТОО Янус-К, 1997. — № 37 (2). — С. 105—127.
- Софья Александровна Яновская (к шестидесятилетию со дня рождения) // Успехи математических наук. — 1956. — Т. 11. — № 3(69). — С. 219–222.
- Софья Александровна Яновская // Женщины — революционеры и учёные. — 1982.
- Софія Аляксандраўна Яноўская // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Пружанскага р-на / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.; Маст. А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1992. ISBN 5-85700-094-7. — С. 419.
Вонкавыя спасылкі
- Успаміны Барыса Кушнэра (рас.) ў часопісе «Вестник online»
- Успаміны Барыса Кушнэра (рас.) ў альманаху «Еврейская старина»
- ^ а б MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
- Нарадзіліся 31 студзеня
- Нарадзіліся ў 1896 годзе
- Памерлі 24 кастрычніка
- Памерлі ў 1966 годзе
- Пахаваныя на Новадзявочых могілках
- Дактары фізыка-матэматычных навук
- Кавалеры ордэна Леніна
- Нарадзіліся ў Пружанах
- Савецкія матэматыкі
- Савецкія філёзафы
- Матэматыкі 20 стагодзьдзя
- Жанчыны-навукоўцы
- Удзельнікі Грамадзянскай вайны ў Расеі
- Сябры КПСС
- Памерлі ў Маскве
- Памерлі ад дыябэту
- Беларускія жыды