Вірджынія: розьніца паміж вэрсіямі
AvocatoBot (гутаркі | унёсак) д r2.7.1) (робат дадаў: my:ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ် |
д r2.7.2) (робат дадаў: bar:Virginia |
||
Радок 92: | Радок 92: | ||
[[bi:Virginia]] |
[[bi:Virginia]] |
||
[[bg:Вирджиния]] |
[[bg:Вирджиния]] |
||
[[bar:Virginia]] |
|||
[[bo:ཝིར་ཇི་ནི་ཡ།]] |
[[bo:ཝིར་ཇི་ནི་ཡ།]] |
||
[[bs:Virginia]] |
[[bs:Virginia]] |
Вэрсія ад 03:05, 21 траўня 2012
Вірджынія | |||||
| |||||
Мянушка | «Стары дамініён» | ||||
---|---|---|---|---|---|
Сталіца | Рычманд | ||||
Найбуйнейшы горад | Вірджынія-Бізун | ||||
Плошча | |||||
35-я па ЗША | |||||
- агулам | 110 862 км² | ||||
- % вады | 7,4 | ||||
- шырата | 36°31' пн. ш. па 39°37' пн. ш. | ||||
- даўгата | 75°13' з. д. па 83°37' з. д. | ||||
Вышыня | |||||
- сярэдняя | 290 м | ||||
Насельніцтва | |||||
12-е па ЗША | |||||
- агулам (2000) | 7,197 млн | ||||
- шчыльнасьць | 69,03/км² | ||||
Дата заснаваньня | 25 чэрвеня 1788 (10-ы) | ||||
Губэрнатар | Цімаці М. Кейн | ||||
Часавы пас | Усходні час: UTC-5/-4 | ||||
Афіцыйная старонка |
Вірджы́нія (Віргі́нія, па-ангельску: Virginia) — штат на ўсходзе ЗША, адзін з паўднёва-атлянтычных штатаў. 10-ы штат у складзе дзяржавы. Насельніцтва — 7,2 млн чалавек (12-е месца ў ЗША; зьвесткі 2000 году). Сталіца — Рычманд, найбуйнейшы горад — Вірджынія-Біч, іншыя буйныя гарады — Александрыя, Лінчбэрг, Норфалк, Ньюпарт-Ньюс, Портсмут, Хэмптан, Чэсапік.
Поўная афіцыйная назва штата — Садружнасьць Вірджынія (Commonwealth of Virginia). Афіцыйная мянушка — «Стары дамініён» (Old Dominion), а таксама «Маці прэзыдэнтаў» (Mother of Presidents). Афіцыйны дэвіз Sic semper tyrannis («Так заўсёды з тыранамі»).
Геаграфія
Плошча Вірджыніі складае 110 862 км² (35-е месца ў ЗША). На ўсходзе штат амываецца водамі Атлянтычнага акіяна; на поўдні мяжуе са штатамі Паўночная Караліна і Тэнэсі; на паўночным усходзе — са штатам Мэрылэнд, на паўночным захадзе — са штатам Заходняя Вірджынія, на захадзе — з Кентакі. Паўвостраў Дэлмарва на ўсходзе Вірджыніі аддзелены ад асноўнай тэрыторыі штата Чэсапікскім залівам.
Усходняя частка штата моцна забалочаная. Заходняя частка знаходзіцца ў перадпачатку Апалачскіх гор, сыстэма якіх уключае плато Камбэрлэнд і Блакітны хрыбет. Найболей значныя рэкі штата — Патамак, Рапахэнак, Шэнандоа і Роанак. Больш 60% тэрыторыі штата пакрыта лясамі. Клімат умераны, вільготны, са сьпекай улетку і мяккай зімой.
Гісторыя
Традыцыйна тэрыторыі цяперашняй Вірджыніі насялялі індзейскія плямёны чэрокі, манаханы, памункі і іншыя. Яны належаць да трох вялікіх этнічных групаў, найбуйнейшай зь якіх была алганкінская, дзьве іншыя — іракезская і сіў.
У канцы XVI стагодзьдзя (1587 год), калі Англія пачала каланізаваць Паўночную Амэрыку, правінцыя атрымала назву Віргінія («Нявінная») у гонар каралевы Лізаветы I, якая ніколі не выходзіла замуж. У пачатку XVII стагодзьдзя тут была створаная Лёнданская Віргінская кампанія, якая фінансавала Джэймстаўн (першапачатковая сталіца правінцыі) і іншыя ангельскія паселішчы.
У 1780 годзе, падчас Рэвалюцыйнай вайны сталіца была перанесеная ў Рычманд. 25 чэрвеня 1788 году Вірджынія стала дзясятым па ліку і найбуйнейшым зь першых трынаццаці штатаў ЗША. Пасьля вайны Вірджынія доўгі час была галоўным палітычным цэнтрам краіны: менавіта адтуль паходзілі аўтары канстытуцыі ЗША, а таксама восем прэзыдэнтаў і іншыя вядомыя палітыкі.
Распачатае ў 1840-я разьвіцьцё прамысловасьці было замарожанае Грамадзянскай вайной, але зноўку набрала моцы ў XX стагодзьдзі. У красавіку 1861 году Вірджынія афіцыйна ўступіла ў склад Канфэдэрацыі. У 1863 годзе ад яе аддзялілася заходняя частка (цяпер штат Заходняя Вірджынія). Вірджынія стала галоўнай арэнай бітваў — тут адбыліся бітвы пры Бул-Ране, Пітэрсбэргу, Фрэдэрыксбэргу і іншыя. Тутака ж 9 красавіка 1865 году ў пасёлку Апаматакс генэрал Робэрт Э. Ці падпісаў акт аб капітуляцыі.
Падчас пасьляваеннай Рэканструкцыі Вірджынія была ізноў афіцыйна прынятая ў склад ЗША ў 1870 годзе.
У 1967 годзе ўпершыню з 1891 году ў заканадаўчы збор штата быў абраны чарнаскуры грамадзянін, а ў 1969 годзе ўпершыню з часу сканчэньня грамадзянскай вайны штат узначаліў губэрнатар-рэспубліканец. У 1989 годзе ўпершыню ў гісторыі ЗША на пост губэрнатара штата быў абраны афра-амэрыканец Лорэнс Уайлдэр.
Эканоміка
Найважнейшыя віды карысных выкапняў — вугаль, камень, пясок, здабыча якіх вядзецца ў асноўным у Апалачах; маюцца невялікія запасы нафты і газу. Дзяржаўны сэктар зьяўляецца галоўнай крыніцай прыбыткаў: шматлікія жыхары штата працуюць у фэдэральных установах у Вашынгтоне або зьвязаныя з узброенымі сіламі. У штаце разьмешчаныя буйныя вайсковыя і ваенна-марскія базы.
Асноўную ролю ў прамысловасьці штата граюць тытунёвая, хімічная, гумовая, харчовая і машынабудаўнічая галіны. Разьвітыя дрэваапрацоўка і вытворчасьць мэблі, а таксама турызм і сфэра паслугаў.
Асноўныя сельскагаспадарчыя культуры штата — тытунь, кукуруза, соя, яблыкі. Больш паловы вартасьці таварнай прадукцыі сельскай гаспадаркі прыходзіцца на жывёлагадоўлю, галоўным чынам гадоўля буйнага рагатага быдла і авечак. Разьвітая птушкагадоўля (акруга Рокінгем — адзін з галоўных цэнтраў ЗША па вытворчасьці індычыны), рыбалоўства і здабыча прадуктаў мора (селядзец, крабы, вустрыцы).
Ёсьць магутная транспартная інфраструктура, якая ўключае сетку шасэ і чыгунак. Хэмптан-Роўдс — адзін з галоўных партоў краіны. У штаце знаходзяцца аэрапорты, якія абслугоўваюць горад Вашынгтон (аэрапорт Далеса і Нацыянальны аэрапорт).
Адукацыя
У штаце больш за паўсотню ўнівэрсытэтаў і каледжаў.
Вонкавыя спасылкі
- Вірджынія для турыстаў (анг.)
- Афіцыйная старонка Ураду Штата (анг.)
- Хартыя Сэру Ўолтэру Рэлую: 1584
- Першая Хартыя Вірджыніі: 10 красавіка 1606
- Другая Хартыя Вірджыніі: 23 траўня 1609
- Трэцяя Хартыя Вірджыніі: 12 сакавіка 1611
- Інфармацыя пра Вірджынію на старонцы Бюро статыстыкі ЗША (анг.)
- Геаграфія Вірджыніі (анг.)
- Агляд літаратуры Вірджыніі ад Southern Literary Review (анг.)
- Заснавальнікі Вірджыніі (анг.)